Lãnh đạo khí hậu của BRICS: Tham vọng và thách thức

Ngày 10 tháng 3 năm 2025, nhóm các quốc gia BRICS (gồm Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi) đã công bố tham vọng tăng cường vai trò lãnh đạo trong lĩnh vực khí hậu, dựa trên thành công tại các cuộc đàm phán về thiên nhiên của Liên Hợp Quốc vào tháng trước. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, các quốc gia BRICS cần phải vượt qua những chia rẽ chính trị và bất đồng về tài chính.

Trong bối cảnh Hoa Kỳ rút lui khỏi các nỗ lực toàn cầu để chống biến đổi khí hậu và tập trung vào lợi ích nội địa, BRICS đang ở vị trí thuận lợi để ảnh hưởng đến kết quả của các cuộc họp quan trọng trong năm nay. Họ đã chứng tỏ khả năng của mình bằng cách đề xuất một văn bản dự thảo đảm bảo sự đồng thuận tại các cuộc đàm phán COP16 ở Rome vào tháng 2, mở ra khả năng giải ngân hàng tỷ đô la để ngăn chặn sự hủy diệt của các hệ sinh thái.

Credit: The Straít Times

Nam Phi, với tư cách là chủ tịch G20 trong năm nay, đang nâng cao vị thế của mình, trong khi Brazil chuẩn bị tổ chức các cuộc đàm phán khí hậu COP30 vào tháng 11. Maria Angelica Ikeda, trưởng đoàn đàm phán của Brazil tại COP16, cho biết: “BRICS có thể lấp đầy khoảng trống cần thiết trong các cuộc đàm phán đa phương vào thời điểm này”.

Tuy nhiên, để thực sự trở thành những “người xây dựng cầu nối” như mong muốn, BRICS cần phải giải quyết các vấn đề nội bộ về chính trị và tài chính. Nhóm này đã từ chối đảm nhận các nghĩa vụ tài chính chính thức của các quốc gia tài trợ, điều này có thể là một trở ngại lớn. Timo Leiter, một chuyên gia chính sách tại Trường Kinh tế London, cho biết: “Nếu BRICS muốn lấp đầy khoảng trống do Hoa Kỳ để lại, họ phải giải quyết các chia rẽ nội bộ về chính trị và tài chính”.

Trong khi đó, tại Hội nghị Đa phương về Môi trường COP16, các ngân hàng lớn trên thế giới đã bị chỉ trích vì tài trợ cho các ngành công nghiệp gây hại cho đa dạng sinh học. Báo cáo của Liên minh Rừng và Tài chính cho thấy các ngân hàng đã cung cấp hơn 395 tỷ USD tín dụng cho các ngành công nghiệp gây phá rừng và vi phạm nhân quyền kể từ khi Hiệp định Paris được thông qua. Điều này nhấn mạnh sự cần thiết của các biện pháp quản lý tài chính mạnh mẽ để đạt được các mục tiêu về đa dạng sinh học toàn cầu.

Các quốc gia BRICS đang cố gắng tạo ra sự cân bằng để đại diện cho các nước Nam bán cầu trước các chính phủ cực hữu đang nổi lên ở Hoa Kỳ, Ý và Argentina. Susana Muhamad, chủ tịch các cuộc đàm phán về thiên nhiên COP16, cho biết: “Họ đang cố gắng tạo ra sự cân bằng này để đại diện cho Nam bán cầu trước các chính phủ cực hữu đang nổi lên”.

Tuy nhiên, để thực sự đạt được vai trò lãnh đạo khí hậu, BRICS cần phải vượt qua những thách thức nội bộ và hợp tác chặt chẽ hơn trong các vấn đề tài chính và chính trị. Điều này sẽ đòi hỏi sự cam kết mạnh mẽ và sự đồng thuận từ tất cả các thành viên trong nhóm.