Bán cảng của CK Hutch có thể mang lại lợi ích cho Bắc Kinh

Thương vụ bán cảng của tỷ phú Lý Gia Thành rất khôn ngoan về mọi mặt, ngoại trừ vấn đề thời điểm. Bắc Kinh đã cảnh báo tập đoàn CK Hutchison của tỷ phú Hong Kong này không được lách luật kiểm soát chống độc quyền trong thương vụ trị giá 23 tỷ USD với nhóm mua gồm BlackRock và hãng vận tải biển MSC (Thụy Sĩ – Ý). Các quan chức Trung Quốc có thể muốn giữ lại các tài sản này để làm đòn bẩy trong đàm phán thương mại với Mỹ. Tuy nhiên, ngoài yếu tố thời điểm bất lợi, Trung Quốc thực ra có lý do để ủng hộ thương vụ này.

Ảnh: Hutchison Ports

Hôm Chủ nhật, cơ quan quản lý chống độc quyền Trung Quốc đã có động thái hiếm hoi khi đưa ra cảnh báo với CK Hutchison và các bên mua về việc thay đổi điều khoản giao dịch mà không có sự phê duyệt. Trước đó, Wall Street Journal đưa tin rằng hai tài sản cảng tại Panama – vốn nhạy cảm về mặt địa chính trị giữa Washington và Bắc Kinh – có thể sẽ được tách riêng khỏi phần còn lại của thương vụ, theo các nguồn tin giấu tên. Cảnh báo chính thức này đã ngăn chặn mọi nỗ lực đẩy nhanh giao dịch liên quan đến 43 cảng tại 23 quốc gia.

Nguyên nhân dẫn đến căng thẳng này được cho là do cuộc chiến thương mại giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Trung Quốc. Sau khi công bố thương vụ vào tháng 3, CK Hutchison từng hy vọng sẽ ký được các văn kiện chính thức liên quan đến việc bán cảng Panama trước ngày 2/4 – trùng với ngày ông Trump áp thêm loạt thuế mới lên các đối tác thương mại của Mỹ, bao gồm Trung Quốc, với mức thuế bổ sung lên tới 145%. Không ngạc nhiên khi các tờ báo nhà nước Trung Quốc chỉ trích gia đình họ Lý đã “phản bội lợi ích quốc gia”.

Điều thú vị là, cổ phiếu CK Hutchison dù đã giảm bớt mức tăng nhưng vẫn cao hơn 11% so với trước khi công bố thương vụ, trong khi chỉ số Hang Seng thì lại sụt giảm. Điều này cho thấy nhà đầu tư vẫn tin rằng toàn bộ hoặc một phần thương vụ có thể sẽ được thông qua sớm hay muộn.

Có nhiều lý do để duy trì sự lạc quan đó:

• Thứ nhất, BlackRock và MSC chính là kiểu nhà đầu tư nước ngoài mà Bắc Kinh muốn thu hút. Cả hai đều có quan hệ sâu rộng với Trung Quốc và đang đầu tư mạnh mẽ vào sự tăng trưởng kinh tế nước này. BlackRock từng là quỹ ngoại đầu tiên được cấp phép thành lập công ty quỹ 100% vốn tại Trung Quốc vào năm 2021 và đang nắm hơn 5% cổ phần tại 89 công ty niêm yết ở Hong Kong, bao gồm Alibaba và Ngân hàng Trung Quốc. MSC cũng có 28 văn phòng tại Trung Quốc và mới đây đã đặt hàng đóng tàu trị giá 2 tỷ USD với nhà máy đóng tàu Rongsheng.

• Thứ hai, không có nhiều người mua sẵn lòng với danh mục cảng đa dạng như vậy. Nếu để một doanh nghiệp nhà nước như China Merchants mua lại, thương vụ sẽ càng bị soi xét về chính trị và chống độc quyền, dù các cảng chủ yếu chỉ thu phí dịch vụ mà không ảnh hưởng lớn đến chính sách quốc gia. Ngoài ra, việc nhà nước can thiệp sâu vào các thương vụ kinh doanh sẽ gây tâm lý bất an trong khu vực tư nhân.

Cuối cùng, có lý do để tin rằng lý lẽ kinh tế sẽ lên ngôi, giúp CK Hutchison và các cổ đông của họ thu được một khoản lợi nhuận lớn.

Thông tin bổ sung

• Ngày 27/4, cơ quan quản lý chống độc quyền Trung Quốc thông báo họ đang theo sát kế hoạch bán phần lớn mảng kinh doanh cảng biển của CK Hutchison cho liên danh do BlackRock dẫn đầu. Họ yêu cầu các bên không được lách việc thẩm định hoặc tiến hành sáp nhập trước khi được phê duyệt, nếu không sẽ phải chịu trách nhiệm pháp lý.

• Theo Wall Street Journal, MSC đã thảo luận việc tiếp tục phần lớn thương vụ trong khi còn tranh chấp về hai cảng Panama.

• CK Hutchison công bố ngày 4/3 rằng họ sẽ bán 80% cổ phần mảng cảng biển (gồm 43 cảng tại 23 quốc gia) với giá trị doanh nghiệp 22,8 tỷ USD.