Mỹ đổi viện trợ lấy quyền tiếp cận tài nguyên Ukraine

Ngày 30/4, Hoa Kỳ và Ukraine đã ký kết một thỏa thuận kinh tế quan trọng, cho phép các công ty Mỹ tiếp cận nguồn tài nguyên khoáng sản quý giá của Ukraine, bao gồm nhôm, graphite, dầu mỏ, khí đốt tự nhiên, lithium, titan và đất hiếm. Đây là những nguyên liệu thiết yếu cho sản xuất pin xe điện, thiết bị năng lượng tái tạo, vũ khí và chất bán dẫn. ​

Thỏa thuận được ký kết sau hai tháng đàm phán căng thẳng, trong bối cảnh chính quyền Tổng thống Donald Trump tìm cách tái định hình chính sách hỗ trợ Ukraine, chuyển từ viện trợ quân sự sang hợp tác kinh tế. Tổng thống Trump từng yêu cầu quyền tiếp cận khoáng sản của Ukraine như một hình thức bù đắp cho hàng tỷ USD viện trợ quân sự mà Mỹ đã cung cấp dưới thời chính quyền tiền nhiệm. ​

Phía Ukraine khẳng định đã bảo vệ được lợi ích cốt lõi, bao gồm quyền chủ quyền và kiểm soát hoàn toàn đối với các nguồn tài nguyên khoáng sản của mình. Bộ trưởng Kinh tế Ukraine, bà Yulia Svyrydenko, nhấn mạnh rằng mọi quyết định liên quan đến khai thác và sử dụng tài nguyên sẽ do nhà nước Ukraine quyết định. ​

Một phần quan trọng của thỏa thuận là việc thành lập một quỹ đầu tư chung giữa Mỹ và Ukraine, với tỷ lệ góp vốn 50/50. Quỹ này nhằm thu hút vốn đầu tư toàn cầu để hỗ trợ quá trình tái thiết Ukraine sau chiến tranh, tập trung vào các dự án khai thác khoáng sản và năng lượng. ​

Thỏa thuận này được xem là một phần trong chiến lược của chính quyền Trump nhằm giảm sự phụ thuộc vào nguồn khoáng sản từ Trung Quốc, quốc gia hiện kiểm soát khoảng 90% nguồn cung đất hiếm toàn cầu và gần đây đã áp đặt hạn chế xuất khẩu một số nguyên liệu quan trọng. ​

Trong khi thỏa thuận được chính quyền Trump ca ngợi là một bước tiến quan trọng trong quan hệ song phương, một số nhà phân tích quốc tế bày tỏ lo ngại rằng việc Mỹ tiếp cận nguồn tài nguyên của Ukraine có thể làm gia tăng căng thẳng với các đồng minh châu Âu, vốn cũng đang tìm kiếm nguồn cung khoáng sản thay thế Trung Quốc. ​

Thỏa thuận khoáng sản giữa Mỹ và Ukraine đánh dấu một bước ngoặt trong quan hệ song phương, chuyển từ hỗ trợ quân sự sang hợp tác kinh tế sâu rộng. Việc đảm bảo quyền chủ quyền của Ukraine đối với tài nguyên, cùng với sự tham gia của Mỹ trong quá trình tái thiết, có thể tạo nền tảng cho một mối quan hệ đối tác bền vững trong tương lai.​