Tổng thống Mỹ Donald Trump thúc đẩy hợp tác kinh tế với Ả Rập Xê Út, tạm gác tiến trình bình thường hóa quan hệ với Israel

Trong chuyến công du tới Ả Rập Xê Út vào giữa tháng 5, Tổng thống Mỹ Donald Trump tập trung thúc đẩy các thỏa thuận kinh tế và quốc phòng trị giá lên tới 1.000 tỷ USD, đồng thời tạm gác lại mục tiêu bình thường hóa quan hệ giữa Riyadh và Tel Aviv – một ưu tiên từng được ông theo đuổi trong nhiệm kỳ trước.

Ảnh: Reuters 

Theo các nguồn tin ngoại giao, chính quyền Trump đang gây áp lực lên Israel nhằm đạt được lệnh ngừng bắn tại Gaza – điều kiện tiên quyết để Ả Rập Xê Út nối lại đàm phán bình thường hóa quan hệ với Israel. Tuy nhiên, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu vẫn kiên quyết tiếp tục chiến dịch quân sự và phản đối việc thành lập nhà nước Palestine, khiến tiến trình này rơi vào bế tắc.

Thay vì tập trung vào các vấn đề chính trị nhạy cảm, Tổng thống Trump chuyển hướng sang thúc đẩy hợp tác kinh tế, bao gồm các thỏa thuận về quốc phòng, trí tuệ nhân tạo và các dự án hạ tầng lớn. Đặc biệt, ông đề xuất một thỏa thuận hạt nhân dân sự với Ả Rập Xê Út, không còn ràng buộc với điều kiện bình thường hóa quan hệ với Israel như dưới thời chính quyền tiền nhiệm. Tuy nhiên, Riyadh vẫn giữ lập trường yêu cầu được tự làm giàu uranium – một điểm gây lo ngại về nguy cơ phổ biến vũ khí hạt nhân.

Chuyến thăm của ông Trump diễn ra trong bối cảnh Trung Đông đang chứng kiến sự gia tăng ảnh hưởng của Trung Quốc. Việc Mỹ tập trung vào hợp tác kinh tế với các quốc gia vùng Vịnh, đặc biệt là Ả Rập Xê Út, được xem là nỗ lực nhằm tái khẳng định vai trò của Washington trong khu vực. Ngoài ra, Tổng thống Trump cũng dự kiến sẽ tham dự hội nghị thượng đỉnh Mỹ – Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh (GCC) tại Riyadh, với sự tham gia của các nhà lãnh đạo khu vực.

Trong bối cảnh xung đột tại Gaza chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, việc bình thường hóa quan hệ giữa Ả Rập Xê Út và Israel vẫn còn xa vời. Tuy nhiên, bằng cách tập trung vào các lĩnh vực hợp tác kinh tế và công nghệ, Tổng thống Trump đang tìm cách duy trì và củng cố vị thế của Mỹ tại Trung Đông, đồng thời mở ra cơ hội mới cho quan hệ song phương với các quốc gia vùng Vịnh.