Trung Quốc nới lỏng kiểm soát xuất khẩu đất hiếm trong thỏa thuận thương mại với Mỹ, nhưng vẫn giữ thế chủ động

Ngày 14 tháng 5 năm 2025, Trung Quốc đã đồng ý tạm dừng hoặc dỡ bỏ các biện pháp phi thuế quan áp dụng từ ngày 2 tháng 4, đồng thời giảm hầu hết các mức thuế do hai nước áp đặt, trong thời hạn 90 ngày. Thỏa thuận này ngụ ý việc hủy bỏ các hạn chế xuất khẩu đối với bảy kim loại đất hiếm loại “trung bình và nặng” được Trung Quốc áp đặt vào ngày 4 tháng 4. Tuy nhiên, các hạn chế trước đó đối với các khoáng sản quan trọng khác vẫn được duy trì.

Theo ông Wang Xiaosong, giáo sư kinh tế tại Đại học Nhân dân Trung Quốc, việc nới lỏng kiểm soát xuất khẩu đất hiếm là một chiến lược nhằm giảm căng thẳng thương mại với Mỹ mà không làm mất quyền kiểm soát đối với các kim loại quan trọng này. Ông ví von chiến lược này như việc “thả diều”: không để dây đứt cũng không để diều bay quá xa, nhằm tránh kích động đối phương thực hiện các biện pháp quyết liệt có thể giúp Mỹ giảm phụ thuộc vào Trung Quốc.

Sau khi Trung Quốc áp đặt các hạn chế vào ngày 4 tháng 4, giá của một số nguyên tố đất hiếm “trung bình và nặng” đã tăng hơn 200% trên thị trường quốc tế, theo một báo cáo nghiên cứu của Zhongtai Securities ngày 11 tháng 5. Mặc dù thỏa thuận tạm thời này có thể giảm bớt căng thẳng thương mại trong ngắn hạn, các nhà phân tích cho rằng Mỹ vẫn cần đa dạng hóa nguồn cung đất hiếm để giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc trong dài hạn. Trung Quốc hiện vẫn chiếm khoảng 70% nguồn cung đất hiếm toàn cầu, đặc biệt là các nguyên tố “trung bình và nặng” thiết yếu cho công nghệ cao và quốc phòng.