“Hộp mù” Trung Quốc gây sốt tại châu Âu: Cơn sốt tiêu dùng và bài toán cạnh tranh toàn cầu

Các sản phẩm đồ chơi “hộp mù” (blind box) có xuất xứ từ Trung Quốc đang tạo nên một làn sóng tiêu dùng mạnh mẽ tại châu Âu, thu hút giới trẻ và thúc đẩy ngành công nghiệp văn hóa đại chúng. Tuy nhiên, đằng sau cơn sốt thị trường là những lo ngại ngày càng gia tăng về sự phụ thuộc vào hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc và những hệ lụy kinh tế dài hạn đối với ngành bán lẻ và sản xuất của châu Âu.

Ảnh: SCMP 

Theo bài viết trên tờ South China Morning Post, hiện tượng đồ chơi hộp mù – sản phẩm đóng gói ngẫu nhiên mà người mua không biết trước nội dung bên trong – đã nhanh chóng chiếm lĩnh các kệ hàng tại nhiều nước châu Âu như Pháp, Đức, Tây Ban Nha và Anh. Các thương hiệu nổi bật như Pop Mart hay 52Toys, vốn thành công vang dội tại thị trường nội địa Trung Quốc, đang mở rộng sự hiện diện và đạt doanh số kỷ lục tại châu Âu nhờ sự kết hợp giữa thiết kế nhân vật độc đáo, yếu tố sưu tập và cảm giác bất ngờ khi mở hộp.

Theo các chuyên gia, mô hình kinh doanh “hộp mù” khai thác hiệu quả tâm lý tò mò và khao khát sở hữu trọn bộ sưu tập của người tiêu dùng, đặc biệt là nhóm tuổi từ 15 đến 35. Nhiều khách hàng chia sẻ cảm giác “nghiện sưu tập” khi liên tục mua sản phẩm với hy vọng tìm được mẫu mình mong muốn. Điều này giúp các doanh nghiệp Trung Quốc thu về lợi nhuận cao, đồng thời mở rộng hệ sinh thái tiêu dùng và truyền thông toàn cầu.

Tuy nhiên, cơn sốt đồ chơi Trung Quốc cũng làm dấy lên quan ngại tại châu Âu về khả năng cạnh tranh và tính tự chủ của các doanh nghiệp trong khu vực. Một số nhà phân tích cảnh báo rằng sự phổ biến của các sản phẩm như hộp mù là biểu hiện cho thấy sự thống trị ngày càng sâu rộng của Trung Quốc trong các ngành công nghiệp văn hóa, tiêu dùng đại chúng và sản xuất giá rẻ – vốn từng là thế mạnh của nhiều nước châu Âu.

Bên cạnh đó, mô hình kinh doanh “mua ngẫu nhiên” cũng bị chỉ trích vì tiềm ẩn yếu tố gây nghiện, đặc biệt với giới trẻ. Một số tổ chức bảo vệ người tiêu dùng tại châu Âu đã lên tiếng yêu cầu xem xét quy định đối với loại hình sản phẩm này, tương tự như việc giám sát các trò chơi điện tử có yếu tố “loot box”.

Giới quan sát cho rằng sự thành công của các sản phẩm hộp mù là minh chứng cho chiến lược mềm của Trung Quốc trong cạnh tranh toàn cầu: không chỉ tập trung vào sản xuất công nghiệp nặng, mà còn từng bước thâm nhập các lĩnh vực văn hóa và tiêu dùng mang tính biểu tượng. Các doanh nghiệp Trung Quốc ngày càng đầu tư vào thiết kế sáng tạo, xây dựng thương hiệu và mở rộng chuỗi bán lẻ ra nước ngoài, thay vì chỉ đóng vai trò nhà sản xuất cho các thương hiệu phương Tây như trước đây.

Động thái này nằm trong chiến lược dài hạn của Bắc Kinh nhằm tăng giá trị gia tăng trong xuất khẩu và tạo ra các “biểu tượng văn hóa” toàn cầu – điều từng là thế mạnh gần như độc quyền của Nhật Bản, Hàn Quốc hay Mỹ.

Các chuyên gia cho rằng cơn sốt đồ chơi hộp mù không chỉ tác động tới ngành bán lẻ mà còn đặt ra yêu cầu cấp thiết đối với các doanh nghiệp châu Âu trong việc đổi mới sáng tạo, bắt kịp xu hướng thị hiếu người tiêu dùng thế hệ mới. Việc “mất sân chơi” vào tay các thương hiệu Trung Quốc trong một lĩnh vực tưởng như nhỏ như đồ chơi có thể là chỉ dấu cho thách thức lớn hơn: làm sao để giữ vững vị thế cạnh tranh trong một nền kinh tế toàn cầu đang chuyển dịch nhanh chóng.

Trong bối cảnh địa chính trị và chuỗi cung ứng toàn cầu nhiều biến động, bài toán mà châu Âu phải giải không chỉ nằm ở việc đối phó với cơn sốt tiêu dùng ngắn hạn, mà còn ở việc xác lập lại chiến lược công nghiệp và tiêu dùng bền vững trong dài hạn.