Theo Reuters, cổ phiếu của Công ty U.S. Steel đã tăng khoảng 5% trong phiên giao dịch ngày 16/6, đạt mốc gần 54,85 USD sau khi chính quyền Trump chấp thuận thương vụ mua lại 14,9 tỷ USD của Nippon Steel. Điều thúc đẩy biến động này là thông tin về cổ phiếu kim cương (golden share), lớp cổ phiếu ưu đãi do chính phủ Mỹ nắm giữ, cho phép Tổng thống có quyền phủ quyết các quyết định trọng yếu của công ty như đầu tư, chuyển địa điểm sản xuất, sa thải nhân viên, hoặc thay đổi nơi đặt trụ sở.
Theo Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick, cổ phiếu kim cương và người đại diện do Tổng thống bổ nhiệm trong hội đồng quản trị là cơ chế đảm bảo các cam kết đầu tư 14 tỷ USD từ Nippon Steel sẽ được thực hiện, đồng thời bảo vệ việc làm và hoạt động sản xuất trong nước. Ngoài ra, theo điều kiện của CFIUS đa số thành viên hội đồng quản trị sẽ là công dân Mỹ và ít nhất ba thành viên độc lập được ủy quyền xét duyệt các quyết định quan trọng liên quan đến năng lực sản xuất.
Tuy nhiên, luật sư an ninh quốc gia Joshua Gruenspecht cảnh báo đây là bước đi không an toàn và có nhiều bất thường”, có thể khiến nhà đầu tư nước ngoài e ngại: “Liệu tôi có thật sự kiểm soát được tài sản mà mình đã mua không?”. Một số bên lo ngại cơ chế này có thể trở thành tiền lệ, gây bất ổn cho các thương vụ xuyên biên giới trong tương lai.
Cơ chế cổ phiếu kim cương là sự kết hợp giữa chính sách bảo vệ an ninh quốc gia và sự mở cửa đầu tư nước ngoài. Với vốn khởi điểm yêu cầu hơn 14 tỷ USD và bài toán bảo vệ việc làm cho công nhân Mỹ, đây là một giải pháp tiền lệ để giải quyết mâu thuẫn giữa lợi ích kinh tế và an ninh.
Tuy nhiên, tính bền vững lâu dài của cơ chế này còn phụ thuộc vào khả năng cân bằng quyền lực giữa Chính phủ Mỹ và cổ đông Nippon Steel. Nếu áp dụng thường xuyên, điều này có thể làm giảm độ hấp dẫn của các thương vụ M&A xuyên biên giới và tăng rủi ro pháp lý cho nhà đầu tư.