Iran cảnh báo có thể đóng cửa Eo biển Hormuz giữa căng thẳng với Israel: Thị trường dầu toàn cầu “nín thở”

Trước làn sóng căng thẳng gia tăng giữa Iran và Israel, giới chức và các nhà phân tích quốc tế đang bày tỏ lo ngại sâu sắc về khả năng Iran đóng cửa Eo biển Hormuz – tuyến đường huyết mạch của ngành vận chuyển dầu mỏ toàn cầu.

Eo biển Hormuz nằm giữa Iran và Oman, đóng vai trò là lối ra duy nhất từ Vịnh Ba Tư ra biển. Mỗi ngày, có khoảng 20 triệu thùng dầu – chiếm gần 20% sản lượng tiêu thụ toàn cầu – được vận chuyển qua khu vực này, trong đó phần lớn đến các quốc gia châu Á như Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản và Hàn Quốc.

Dù Iran sở hữu lực lượng hải quân đủ sức phong tỏa eo biển bằng tàu tấn công nhanh, thủy lôi và tên lửa, nhưng hành động này cũng tiềm ẩn nhiều hậu quả nặng nề cho chính nước này:

• Làm gián đoạn xuất khẩu dầu của Iran, vốn là nguồn thu lớn nhất cho nền kinh tế nước này.

• Ảnh hưởng nghiêm trọng đến Trung Quốc, đối tác nhập khẩu dầu chủ lực của Tehran.

• Gây tổn thất cho nhiều quốc gia châu Á khác – những khách hàng chính của dầu mỏ Trung Đông.

Thông tin về khả năng đóng cửa đã khiến giá dầu Brent tăng mạnh khoảng 4% vào đầu tuần. Tuy nhiên, sau khi Iran chỉ thực hiện các hành động mang tính cảnh báo, không ảnh hưởng trực tiếp đến tàu chở dầu, thị trường đã bình tĩnh trở lại, và giá dầu nhanh chóng giảm trở lại khoảng 7%. Các chuyên gia năng lượng nhận định rằng, trừ khi Iran thực hiện các bước đi cực đoan, giá dầu sẽ dao động nhưng không xảy ra cú sốc lâu dài.

Nếu Iran quyết định phong tỏa eo biển Hormuz, thế giới có thể đối mặt với:

• Cú sốc giá dầu, có thể đẩy giá lên trên 120–130 USD/thùng.

• Tình trạng khan hiếm năng lượng, đặc biệt tại châu Á và châu Âu.

• Khủng hoảng lạm phát toàn cầu, kéo theo suy thoái kinh tế.

Tuy nhiên, Iran cũng sẽ đối mặt với thiệt hại nặng nề, bao gồm tổn thất hàng chục tỷ USD doanh thu dầu mỏ và nguy cơ bị quốc tế cô lập hơn nữa.

Lịch sử cho thấy, trong giai đoạn Iran – Iraq, Hải quân Mỹ từng tổ chức hộ tống các tàu dầu qua Hormuz để đảm bảo lưu thông. Hiện nay, Mỹ và các đồng minh được cho là sẵn sàng can thiệp nếu Iran gây gián đoạn nghiêm trọng đến hoạt động hàng hải quốc tế. Thậm chí, ngay cả những nước như Trung Quốc – vốn có quan hệ kinh tế thân thiết với Iran – cũng sẽ không ủng hộ hành động làm tê liệt một trong những tuyến giao thương quan trọng nhất toàn cầu.

Mặc dù khả năng Iran đóng cửa Eo biển Hormuz vẫn được đánh giá là thấp, nhưng nguy cơ đó đủ khiến thị trường năng lượng và chính trị toàn cầu phải dè chừng. Giới chuyên gia nhận định rằng Iran sẽ không dễ dàng tự cắt nguồn sống của mình, nhưng cũng không loại trừ việc sử dụng Hormuz như một công cụ đe dọa chiến lược trong đàm phán quốc tế.

Theo AP News.