Tổng thống Donald Trump áp thuế 10% lên nhập khẩu gỗ, 25% lên đồ nội thất gỗ

Một chiếc búa đang vung lên trong xưởng mộc ngoại ô Bắc Carolina, tiếng gỗ nứt vang vọng như lời cảnh báo cho cả chuỗi cung ứng toàn cầu. Đó là hình ảnh mà Tổng thống Donald Trump vẽ nên trong sắc lệnh mới nhất, ký ngày 29/9/2025, áp đặt thuế quan nặng nề lên gỗ và đồ nội thất nhập khẩu – không chỉ để “bảo vệ” ngành công nghiệp Mỹ, mà còn vì lý do an ninh quốc gia. Với mức 10% cho gỗ xẻ và gỗ nguyên liệu, 25% cho tủ bếp, tủ rửa mặt và đồ nội thất bọc nệm, động thái này tiếp tục chiến dịch “Nước Mỹ trên hết” của ông, nhưng có nguy cơ đẩy giá nhà cửa và nội thất lên cao, chạm đến túi tiền của hàng triệu gia đình Mỹ.

Sắc lệnh tổng thống, dựa trên Điều 232 của Đạo luật Thương mại 1974, lập luận rằng nhập khẩu gỗ và sản phẩm gỗ đang “xói mòn” nền kinh tế Mỹ, dẫn đến nguy cơ đóng cửa các xưởng cưa, gián đoạn chuỗi cung ứng và làm suy giảm năng lực sản xuất nội địa. Trump nhấn mạnh rằng gỗ là yếu tố thiết yếu cho quốc phòng: Từ xây dựng cơ sở hạ tầng thử nghiệm, nhà ở cho nhân sự, vận chuyển đạn dược, đến thành phần trong hệ thống phòng thủ tên lửa và vỏ bảo vệ nhiệt cho phương tiện tái nhập hạt nhân. “Vì tình trạng ngành gỗ Mỹ, chúng ta có thể không đáp ứng được nhu cầu gỗ cho quốc phòng và hạ tầng quan trọng”, sắc lệnh nêu rõ. Các mức thuế sẽ có hiệu lực từ 12:01 sáng ngày 14/10/2025, nhưng sẽ tăng vọt lên 30% cho đồ nội thất gỗ bọc nệm và 50% cho tủ bếp, tủ rửa mặt từ ngày 1/1/2026 đối với các quốc gia không đạt thỏa thuận thương mại với Mỹ.

Động thái này là phần đầu tiên trong loạt thuế quan mới mà Trump công bố tuần trước, bao gồm cả dược phẩm có bằng sáng chế và xe tải hạng nặng, nhưng bị hoãn hai tuần so với kế hoạch ban đầu từ 1/10. Nó nhắm thẳng vào các nhà cung cấp lớn: Canada – nguồn gỗ xẻ mềm lớn nhất, đã chịu thuế chống bán phá giá và trợ cấp khoảng 35% từ cuộc tranh chấp kéo dài về gỗ khai thác từ đất công; Mexico và Việt Nam – những nhà xuất khẩu đồ nội thất gỗ đang lên, thay thế Trung Quốc sau khi Trump áp thuế lên đến 25% (nay tăng thành 55%) từ nhiệm kỳ đầu. Việt Nam thậm chí chưa có thỏa thuận chính thức về mức 20% từ tháng 7, khiến họ dễ bị ảnh hưởng nặng. Ngược lại, một số đối tác được “ưu ái”: Anh giữ mức 10%, EU và Nhật Bản giới hạn ở 15%, phù hợp với các thỏa thuận thương mại hiện hành.

Credit: The Hindu BusinessLine

Tác động lan tỏa nhanh chóng, đặc biệt đến ngành xây dựng và nội thất Mỹ – vốn đang vật lộn với giá cả leo thang. Gỗ xẻ mềm từ Canada chiếm khoảng 30% nhu cầu hàng năm của Mỹ, và dù nước này có hơn 300 tỷ cây, các chuyên gia như Hiệp hội Phòng Thương mại Mỹ (US Chamber of Commerce) cảnh báo rằng công suất sản xuất nội địa chưa đủ để lấp đầy khoảng trống. “Nhập khẩu gỗ không phải rủi ro an ninh quốc gia”, họ phản đối trong thư gửi Bộ Thương mại hồi tháng 4. “Thuế quan sẽ tăng chi phí cho doanh nghiệp Mỹ và xây dựng nhà ở, làm suy yếu xuất khẩu ngành giấy, giảm thu nhập ở nhiều cộng đồng.” Giá đồ nội thất đã tăng 4,7% so với tháng 8/2024, với nội thất phòng khách và ăn uống vọt lên 9,5% trong năm qua, theo Cục Thống kê Lao động. Cổ phiếu của Wayfair, RH và Williams-Sonoma lao dốc những ngày gần đây, phản ánh nỗi lo từ các nhà đầu tư về nguồn cung từ Trung Quốc và Việt Nam – hai nước xuất khẩu 12 tỷ USD đồ nội thất sang Mỹ năm ngoái.

Trump lập luận rằng Mỹ có “dồi dào tài nguyên gỗ đủ để đáp ứng nhu cầu nội địa”, và ông chỉ trích Canada vì “ngập lụt” thị trường bằng gỗ giá rẻ. Ông còn nêu ví dụ ngành nội thất Bắc Carolina đang “mất dần” vì hàng ngoại. Nhưng các nhà kinh tế và nhà xây dựng phản biện rằng, ngoài nguồn tài nguyên phong phú, Mỹ thiếu nhà máy chế biến hiện đại, và thuế quan có thể làm trầm trọng hóa khủng hoảng nhà ở – nơi giá vật liệu đã đẩy chi phí xây dựng tăng vọt. Canada, hy vọng đàm phán giảm thuế qua sửa đổi USMCA, đã hứa hỗ trợ 1,2 tỷ CAD (870 triệu USD) cho nhà sản xuất gỗ xẻ để đối phó.

Sâu xa hơn, sắc lệnh này không chỉ là về gỗ hay bàn ghế, mà là bản tuyên ngôn về sức mạnh kinh tế Mỹ trong bối cảnh toàn cầu hóa. Trump hứa hẹn nó sẽ “củng cố chuỗi cung ứng, tăng sức bền công nghiệp, tạo việc làm chất lượng cao và nâng cao xuất khẩu”. Thế nhưng, trong khi các nhà máy Mỹ có thể hồi sinh, người tiêu dùng – từ gia đình mua nhà đầu tiên đến chủ doanh nghiệp nhỏ – có thể phải gánh thêm hóa đơn đắt đỏ. Liệu “bảo hộ” này có thực sự bảo vệ an ninh quốc gia, hay chỉ khơi mào một cuộc chiến thương mại mới, đẩy giá cả và lạm phát lên đỉnh? Khi những tấm gỗ đầu tiên bị “đánh thuế” cập cảng vào tháng 10, câu trả lời sẽ dần hiện rõ – không phải qua lời hùng biện, mà qua những ngôi nhà Mỹ được xây nên từ chúng.