Sự trổi dậy và phát triển của ngành công nghiệp tên lửa

Trong thập kỷ qua, ngành công nghiệp tên lửa đã có những bước tiến ngoạn mục, từ những thử nghiệm thất bại ban đầu đến việc thực hiện thành công hàng trăm lần phóng tái sử dụng. Một dấu mốc quan trọng đánh dấu sự chuyển mình này chính là nỗ lực hạ cánh của SpaceX với tên lửa Falcon 9 trên một bệ nổi vào năm 2015.

Mặc dù thử nghiệm đầu tiên không thành công, chỉ sau 18 tháng, SpaceX đã có thể thực hiện điều này một cách hoàn hảo. Đến nay, họ đã tái sử dụng thành công các tầng tên lửa gần 400 lần, mở ra kỷ nguyên mới cho ngành công nghiệp không gian.

Kỷ nguyên phóng tên lửa tái sử dụng

Sự trỗi dậy của SpaceX trong ngành không gian đã đặt nền móng cho những đổi mới vượt bậc. Năm 2024, công ty này đã thực hiện 138 lần phóng, vượt xa tổng số lần phóng của chương trình tàu con thoi của NASA trong suốt ba thập kỷ. SpaceX không chỉ cung cấp dịch vụ phóng vệ tinh thương mại mà còn hợp tác với NASA và Bộ Quốc phòng Mỹ, hỗ trợ các sứ mệnh quan trọng như mở rộng mạng Internet toàn cầu, thử nghiệm công nghệ mặt trăng, và đưa nhân loại tiến gần hơn đến giấc mơ chinh phục Sao Hỏa.

Trong năm 2025, SpaceX dự kiến thực hiện hơn 170 lần phóng với các tên lửa Falcon 9, Falcon Heavy và tối đa 25 chuyến bay của siêu tên lửa Starship. Một số sứ mệnh nổi bật bao gồm thử nghiệm chuyển đổi nhiên liệu trên quỹ đạo với Starship, phóng các tàu đổ bộ mặt trăng thương mại và thực hiện chuyến bay không gian đầu tiên trong quỹ đạo cực.

Những đối thủ khác trong cuộc đua không gian

Bên cạnh SpaceX, một số công ty khác tại Mỹ cũng đạt được những thành tựu đáng kể trong năm 2024:

• United Launch Alliance (ULA)đã ra mắt tên lửa Vulcan sau nhiều năm trì hoãn và thực hiện hai sứ mệnh với Atlas V cùng lần phóng cuối cùng của Delta IV.
• Rocket Labđã hoàn thành 16 lần phóng với tên lửa Electron nhỏ gọn.
• Blue Origin, công ty của Jeff Bezos, gần như sẵn sàng phóng thử nghiệm tên lửa New Glenn, đánh dấu bước tiến lớn trong việc cạnh tranh với SpaceX ở phân khúc hạng nặng.

Ngoài ra, Firefly Aerospace là công ty Mỹ duy nhất khác đạt được khả năng lên quỹ đạo, trong khi nhiều công ty khởi nghiệp như Relativity Space và Stratolaunch đang tập trung phát triển các công nghệ mới, từ tên lửa tái sử dụng đến thử nghiệm vũ khí siêu thanh.

Các hợp đồng lớn từ Bộ Quốc phòng

Không gian không chỉ là cuộc chơi của các công ty tư nhân mà còn là sân khấu cho các chương trình quốc phòng lớn. Gần đây, công ty Kratos đã ký một hợp đồng trị giá 1,45 tỷ USD (hơn 33,4 nghìn tỷ VNĐ) với Bộ Quốc phòng Mỹ để phát triển nền tảng thử nghiệm công nghệ siêu thanh giá rẻ. Sáng kiến này nhằm tăng cường khả năng thử nghiệm vũ khí siêu thanh, một lĩnh vực quan trọng để duy trì lợi thế quân sự trong bối cảnh các mối đe dọa ngày càng gia tăng.

Sự trỗi dậy của châu Âu và Trung Quốc

Tại châu Âu, Cơ quan Vũ trụ Châu Âu (ESA) đang thử nghiệm chính sách “đóng góp công bằng” để cải thiện tính cạnh tranh trong các dự án phóng tên lửa. Một trong những thử nghiệm đầu tiên là cuộc thi đấu thầu để trao hợp đồng cho các công ty khởi nghiệp về tên lửa. Trong khi đó, Trung Quốc tiếp tục thúc đẩy các công nghệ vệ tinh và tiếp nhiên liệu trên quỹ đạo, như với việc phóng thành công vệ tinh Shijian-25 đầu năm 2025.

Triển vọng tương lai

Sự đổi mới liên tục và cạnh tranh khốc liệt đang định hình một tương lai không gian đầy hứa hẹn. Từ những tên lửa tái sử dụng cho đến các sứ mệnh liên hành tinh, nhân loại đang chứng kiến những bước nhảy vọt chưa từng có. Với tốc độ phát triển hiện tại, những giấc mơ về các thuộc địa trên Mặt Trăng, Sao Hỏa và hơn thế nữa không còn là viễn cảnh xa vời.

Ngành công nghiệp tên lửa đang trong thời kỳ hoàng kim, nơi mà sự kết hợp giữa đổi mới công nghệ và tầm nhìn xa đã mở ra cánh cửa mới cho nhân loại khám phá vũ trụ. Trong thập kỷ tới, chúng ta có thể kỳ vọng vào những thành tựu còn lớn lao hơn, khi con người tiến xa hơn trong hành trình khám phá không gian bao la.