AI có thể giúp nhân viên yêu công việc của mình trở lại?

Một nghiên cứu mới từ các nhà nghiên cứu tại Trường Kinh doanh Harvard cho thấy AI có thể là một yếu tố thay đổi cuộc chơi đối với các nhà quản lý, giúp giảm bớt các công việc hành chính tốn thời gian và cho phép họ tập trung vào công việc có ý nghĩa hơn. Tuy nhiên, cơ hội này không chỉ dành riêng cho các nhà quản lý mà có thể mở rộng cho tất cả nhân viên ở mọi cấp độ, những người sẵn sàng suy nghĩ lại về công việc của mình.

Chìa khóa? Hiểu rõ những gì tạo năng lượng cho mình và những gì làm mình mệt mỏi, cũng như nhận thức được đâu là nơi khả năng của mình được đánh giá cao – và sau đó sử dụng AI để giảm bớt những công việc khiến mình kiệt sức, đồng thời tập trung vào những công việc tạo động lực và nơi mình làm việc hiệu quả nhất.

Ảnh: iStock

AI Có thể thay đổi công việc như thế nào?

Nghiên cứu mang tên “Generative AI and the Nature of Work” (AI sáng tạo và bản chất công việc) khám phá cách AI đang thay đổi cách thức mà các nhân viên trí thức phân bổ công việc của mình, đặc biệt trong lĩnh vực phát triển phần mềm.

Nhóm nghiên cứu – gồm Giáo sư Trợ lý Frank Nagle tại Trường Kinh doanh Harvard, các nghiên cứu sinh hậu tiến sĩ Manuel Hoffmann và Sam Boysel tại Phòng thí nghiệm Khoa học Đổi mới Harvard, kỹ sư phần mềm Kevin Xu của nền tảng cộng tác phần mềm GitHub, và Sida Peng, nhà kinh tế học chính tại Microsoft (chủ sở hữu GitHub) – đã sử dụng GitHub Copilot làm nghiên cứu điển hình.

Các tác giả đã khảo sát cách việc tích hợp AI thay đổi công việc của các nhà phát triển phần mềm mã nguồn mở. Kết quả cho thấy việc sử dụng các công cụ hỗ trợ AI giúp các nhà phát triển có thể tập trung vào công việc chính của họ – lập trình – và giảm thời gian dành cho các công việc quản lý và hành chính.

Điều thú vị là việc áp dụng AI đã thúc đẩy công việc độc lập, giảm bớt sự cần thiết của các tương tác hợp tác và khuyến khích sự khám phá thay vì làm lại các công việc cũ, khi các nhà phát triển thử nghiệm các ngôn ngữ lập trình mới và các dự án sáng tạo.

Sự thay đổi này có những tác động lớn đối với lực lượng lao động hiện đại, các tác giả lập luận. Bằng cách tự động hóa các công việc thường xuyên và giảm “ma sát hợp tác”, AI có khả năng làm phẳng các hệ thống cấp bậc trong tổ chức và định nghĩa lại công việc trí thức.

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng AI mang lại lợi ích lớn cho những người lao động có kỹ năng thấp hơn bằng cách giúp họ thu hẹp khoảng cách năng suất so với những đồng nghiệp có kỹ năng cao hơn – một kết quả tương thích với giả thuyết của nhà kinh tế học David Autor từ MIT.

Nagle và các đồng tác giả cho rằng, nếu chúng ta sử dụng AI để cho phép nhân viên tập trung vào những công việc có ý nghĩa và sáng tạo hơn, chúng ta có thể đang đứng trước một cuộc cách mạng trong môi trường làm việc, nơi ưu tiên đổi mới thay vì quản lý hành chính.

AI là công cụ để “định hình” công việc

Nhưng ngoài việc nâng cao hiệu quả và thúc đẩy đổi mới, một điểm quan trọng từ quan điểm của tôi là AI có thể tạo ra cơ hội để nhân viên điều chỉnh vai trò công việc của họ theo cách tối đa hóa sự tham gia và sự hài lòng. Đây là lúc phương pháp “định hình công việc” (job crafting) phát huy tác dụng – một phương pháp liên quan đến việc chủ động điều chỉnh công việc của bạn sao cho phù hợp với những gì tạo động lực cho bạn và nơi khả năng của bạn phát huy.

Những hiểu biết từ nghiên cứu trong cuốn sách của chúng tôi, “Job Moves: 9 Steps for Making Progress in Your Career” (Di chuyển công việc: 9 bước để tiến bộ trong sự nghiệp), giúp mọi người nhận ra cách họ có thể chuyển giao những công việc phù hợp cho AI – và giữ lại những công việc tạo động lực cho họ và phát huy năng lực của họ.

Một trong những nguyên lý cơ bản để thực hiện một cuộc thay đổi công việc thành công là hiểu rõ “những yếu tố tạo năng lượng” và “những yếu tố làm cạn kiệt năng lượng” của bản thân. Nếu AI có thể xử lý những công việc làm cạn kiệt năng lượng, nhân viên có thể tập trung vào những nhiệm vụ khiến họ hào hứng và động viên họ, từ đó nâng cao sự hài lòng và hiệu suất công việc. Thực chất, AI có thể giúp một cá nhân phát huy tối đa năng lực của mình – theo cách mà họ tự định nghĩa.

Ảnh: Getty

Xác định những yếu tố tạo năng lượng và làm cạn kiệt năng lượng

Nhiều chuyên gia làm việc dưới giả định rằng sự tiến bộ trong sự nghiệp là về việc leo lên nấc thang – đảm nhận nhiều trách nhiệm hơn, nhận thăng chức và tăng thu nhập. Nhưng nghiên cứu của Nagle cho thấy rằng nhiều nhà quản lý trong lĩnh vực lập trình phần mềm thực sự lấy phần lớn năng lượng từ công việc của họ như những người đóng góp độc lập. Không phải công việc quản lý.

Dĩ nhiên, điều này không đúng với tất cả mọi người. Ý tưởng chung là sự tiến bộ không chỉ đơn giản là việc leo lên nấc thang sự nghiệp. Nó mang tính cá nhân và cần được xem xét trong từng bối cảnh cụ thể.

Để hiểu rõ những công việc hiện tại đang tạo ra năng lượng và làm cạn kiệt năng lượng của mình, trong cuốn sách của chúng tôi, chúng tôi khuyên bạn nên nhìn lại các kinh nghiệm công việc trong quá khứ và phân tích những nhiệm vụ hay dự án nào khiến bạn cảm thấy tham gia và hài lòng, cũng như những nhiệm vụ nào khiến bạn cảm thấy mệt mỏi hoặc thiếu cảm hứng. Khi bạn đã có cái nhìn rõ ràng về những yếu tố tạo năng lượng và làm cạn kiệt năng lượng, và bạn nhận diện được các chủ đề xuyên suốt các vai trò của mình – cũng như cách mà những gì tạo năng lượng cho bạn thay đổi theo thời gian – AI có thể trở thành một công cụ mạnh mẽ để giúp bạn giảm bớt những công việc làm cạn kiệt năng lượng của mình.

Nếu việc nhập dữ liệu, lên lịch cuộc họp, hoặc soạn email thông thường khiến bạn cảm thấy kiệt sức, AI có thể bắt đầu giúp đỡ và cho phép bạn tập trung vào những công việc sáng tạo, chiến lược hoặc liên quan đến quan hệ.

Suy nghĩ theo cách đánh giá tài sản và nợ

Ngoài việc tập trung vào những gì tạo năng lượng cho bạn, một cách nhìn quan trọng để xác định những gì nên chuyển giao cho AI là bảng cân đối kế toán sự nghiệp, một khuôn khổ từ Giáo sư Boris Groysberg tại HBS. Giống như một doanh nghiệp đánh giá tài sản và nợ, nhân viên cũng nên ghi lại tài sản của mình – dưới dạng kỹ năng, kiến thức và kinh nghiệm – sau đó họ sẽ xác định các khoản nợ của mình – bao gồm đầu tư thời gian và tiền bạc để duy trì tài sản hiện tại và phát triển những tài sản mới.

Tài sản của bạn bao gồm những khả năng mạnh mẽ và có thể được tận dụng ngay lập tức. Và trong “Job Moves”, chúng tôi cũng sử dụng bảng cân đối kế toán để giúp bạn xác định những khả năng bạn muốn duy trì, những khả năng bạn muốn đầu tư phát triển và những khả năng bạn muốn giảm bớt. Một nguyên lý quan trọng là bạn không thể làm hết tất cả. Vì thời gian và tiền bạc không phải vô hạn, sẽ có sự đánh đổi dựa trên những khoản nợ cần thiết để duy trì tài sản hiện tại và phát triển những tài sản mới.

Khi bạn đã xác định được tài sản bạn muốn duy trì và phát triển, AI có thể giúp bạn tiết kiệm thời gian bằng cách giảm bớt những công việc bạn không muốn làm.

Khiến AI làm việc cho bạn

AI thường được xem như một lực lượng sẽ thay thế công việc. Tuy nhiên, nghiên cứu của Nagle và các đồng tác giả cho thấy rằng thực tế, AI có thể là một công cụ giúp nhân viên xây dựng những vai trò và sự nghiệp có ý nghĩa và hấp dẫn hơn – nếu họ biết cách tận dụng nó.