Amazon phóng loạt vệ tinh internet Kuiper đầu tiên, cạnh tranh với Starlink

Amazon vừa phóng thành công 27 vệ tinh đầu tiên cho dự án Kuiper – một mạng lưới internet toàn cầu từ không gian, nhằm cạnh tranh trực tiếp với Starlink của SpaceX. Vụ phóng được thực hiện tại Florida vào tối thứ Hai, đánh dấu bước khởi đầu cho kế hoạch đầy tham vọng trị giá 10 tỷ USD mà Amazon công bố từ năm 2019.

Ảnh: Bloomberg

Dự án Kuiper của Amazon đặt mục tiêu đưa tổng cộng 3.236 vệ tinh vào quỹ đạo Trái Đất tầm thấp để cung cấp dịch vụ internet băng thông rộng cho người tiêu dùng, doanh nghiệp và chính phủ – những đối tượng mà Starlink đã tiếp cận từ lâu.

27 vệ tinh đầu tiên được phóng lên bằng tên lửa Atlas V của liên doanh giữa Boeing và Lockheed Martin – United Launch Alliance (ULA), rời bệ phóng tại Trạm Lực lượng Không gian Cape Canaveral lúc 7 giờ tối theo giờ bờ Đông nước Mỹ. Trước đó, một lần phóng đã bị hoãn vào ngày 9/4 do thời tiết xấu.

Kuiper được xem là một trong những dự án lớn nhất hiện nay của Amazon, không chỉ cạnh tranh với Starlink mà còn cả các nhà cung cấp dịch vụ viễn thông toàn cầu như AT&T và T-Mobile. Amazon quảng bá dịch vụ này là giải pháp lý tưởng cho những khu vực nông thôn, nơi kết nối internet còn rất yếu hoặc hoàn toàn không có.

Việc triển khai các vệ tinh hoạt động đầu tiên đã bị trì hoãn hơn một năm – ban đầu Amazon kỳ vọng có thể phóng loạt đầu tiên vào đầu năm 2024. Theo yêu cầu của Ủy ban Truyền thông Liên bang Mỹ (FCC), Amazon phải đưa ít nhất 1.618 vệ tinh vào quỹ đạo trước giữa năm 2026. Tuy nhiên, do khởi đầu chậm, các chuyên gia cho rằng Amazon có thể sẽ xin gia hạn thời gian.

Chỉ vài giờ hoặc vài ngày sau vụ phóng, Amazon dự kiến sẽ công bố việc thiết lập liên lạc thành công với các vệ tinh từ trung tâm điều hành tại Redmond, bang Washington. Nếu mọi việc diễn ra suôn sẻ, Amazon kỳ vọng có thể bắt đầu cung cấp dịch vụ cho khách hàng ngay trong năm nay.

ULA có thể thực hiện thêm tối đa 5 vụ phóng Kuiper nữa trong năm nay, theo lời ông Tory Bruno, Giám đốc điều hành của ULA, trong một cuộc phỏng vấn. Trong một hồ sơ gửi FCC năm 2020, Amazon cho biết có thể bắt đầu cung cấp dịch vụ tại một số khu vực phía Bắc và phía Nam Trái Đất với 578 vệ tinh, sau đó sẽ mở rộng vùng phủ sóng dần về phía xích đạo khi số vệ tinh tăng lên.

Với Kuiper, Amazon đang bước vào lĩnh vực không gian với nhiều tham vọng, dù bắt đầu muộn hơn trong một thị trường hiện đang do SpaceX thống trị. Tuy nhiên, các lãnh đạo Amazon tin rằng kinh nghiệm phục vụ người tiêu dùng và sức mạnh điện toán đám mây của hãng sẽ giúp Kuiper có lợi thế cạnh tranh so với Starlink.

Năm 2023, Amazon đã phóng thử thành công hai vệ tinh nguyên mẫu và sau đó cho quay trở lại Trái Đất trong năm 2024. Trước khi công bố kế hoạch phóng vệ tinh đầu tiên trong tháng này, dự án Kuiper khá kín tiếng về quá trình phát triển.

Ảnh: Amazon

“Có chỗ cho nhiều người thắng”

Trong khi đó, Starlink của Elon Musk đang dẫn đầu thị trường với lợi thế vừa là nhà sản xuất vệ tinh, vừa là đơn vị phóng. Tính đến nay, SpaceX đã đưa hơn 8.000 vệ tinh Starlink lên quỹ đạo kể từ năm 2019, với vụ phóng thứ 250 diễn ra vào đúng ngày Amazon phóng loạt vệ tinh đầu tiên. Trung bình, SpaceX hiện thực hiện ít nhất một vụ phóng Starlink mỗi tuần, với khoảng hơn 20 vệ tinh mỗi lần để mở rộng băng thông và thay thế các vệ tinh cũ.

Tốc độ triển khai nhanh chóng giúp Starlink thu hút hơn 5 triệu người dùng tại 125 quốc gia, làm thay đổi cục diện ngành viễn thông vệ tinh và được cả quân đội lẫn cơ quan tình báo của nhiều quốc gia lựa chọn sử dụng cho các chương trình an ninh quốc gia nhạy cảm.

Chủ tịch điều hành Amazon – Jeff Bezos – bày tỏ sự tự tin rằng Kuiper có thể cạnh tranh với Starlink. Trong một cuộc phỏng vấn hồi tháng 1, ông nói rằng: “Nhu cầu internet là không bao giờ đủ”. Ông nhận định: “Sẽ có nhiều bên cùng thành công. Tôi dự đoán Starlink sẽ tiếp tục thành công, và Kuiper cũng vậy”. Ông nói thêm: “Hệ thống này chủ yếu phục vụ thương mại, nhưng chắc chắn sẽ có những ứng dụng quốc phòng cho các chòm sao vệ tinh ở quỹ đạo thấp”.

Amazon cũng đã giới thiệu thiết bị đầu cuối dành cho người dùng Kuiper – một loại ăng-ten có kích cỡ tương đương một đĩa nhạc vinyl LP, có thể kết nối với vệ tinh Kuiper trên bầu trời. Ngoài ra, còn có phiên bản nhỏ hơn, cỡ tương tự thiết bị đọc sách Kindle. Amazon dự kiến sẽ sản xuất hàng chục triệu thiết bị này với giá dưới 400 USD mỗi chiếc.

Năm 2022, Amazon ký hợp đồng 83 vụ phóng với ULA, Arianespace của Pháp và công ty vũ trụ Blue Origin của chính Jeff Bezos – đây được xem là thỏa thuận phóng vệ tinh lớn nhất lịch sử ngành công nghiệp này, nhằm chuẩn bị cho việc triển khai Kuiper.