Ấn Độ siết chặt nhập khẩu jute từ Bangladesh

Ấn Độ bất ngờ ban hành lệnh hạn chế nhập khẩu jute, vải dệt và sợi từ Bangladesh qua tất cả các cảng đường bộ dọc biên giới chỉ cho phép các lô hàng này được nhập qua cảng biển Nhava Sheva, Maharashtra. Quy định này được ban hành theo quyết định của Cục Thương mại Ngoại thương (DGFT) – Bộ Thương mại và Công nghiệp.

Hệ quả rõ rệt là xuất khẩu jute từ Bangladesh sang Ấn Độ – vốn đang hưởng các ưu đãi thuế theo khuôn khổ SAFTA đã làm tổn hại tới ngành sản xuất jute của Ấn Độ, do mặt hàng giá rẻ và có trợ cấp từ nước láng giềng. Mặc dù trước đó Ấn Độ đã áp thuế chống bán phá giá lên các sản phẩm jute, nhưng dường như không đủ ngăn dòng chảy hàng hoá giá rẻ từ Bangladesh.

Ảnh: The Assa Tribune

Việc chuyển giao nhập khẩu qua một cảng biển duy nhất như Nhava Sheva giúp Ấn Độ theo dõi, khai báo và quản lý nghiêm ngặt hơn khối lượng hàng nhập, tránh trốn thuế hoặc chuyển luồng qua đường tiểu ngạch . Đồng thời, nó cũng buộc các thương nhân Bangladesh phải chịu chi phí vận chuyển cao hơn và thời gian thông quan kéo dài.

Động thái này diễn ra trong bối cảnh quan hệ Ấn – Bangladesh đang “điều chỉnh” sau khi Thủ tướng Sheikh Hasina bị thay thế, với nội dung căng thẳng liên quan đến khu vực Đông Bắc Ấn, thuế vận chuyển và tình hình đa phương. Về phía Bangladesh, chính quyền tạm quyền do Muhammad Yunus đứng đầu khẳng định cam kết giải quyết các vấn đề song phương và nhấn mạnh không có gì bất bình chính thức được chuyển đến từ Ấn Độ cho đến thời điểm hiện tại.

Với khoảng 42% tổng kim ngạch xuất khẩu từ Bangladesh sang Ấn Độ bị ảnh hưởng (tương đương khoảng 770 triệu USD hàng hóa mỗi năm), trong đó có jute và dệt may, quả là con số không hề nhỏ. Các doanh nghiệp Bangladesh sẽ phải chịu chi phí vận chuyển hàng qua các cảng xa hơn, làm giảm cạnh tranh về giá, trong khi ngành jute nội địa Ấn Độ được xem là hưởng lợi trước áp lực từ hàng giá rẻ.

Hạn chế nhập khẩu qua đường bộ là một bước đi mạnh nhằm bảo vệ ngành jute nội địa Ấn Độ nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ làm gia tăng căng thẳng thương mại với Bangladesh. Vấn đề hiện nay đặt ra là liệu hai bên có thể tìm được điểm chung trong các cuộc đàm phán sắp tới, vừa đảm bảo quyền lợi trong nước, vừa cần duy trì sự hợp tác khu vực.