Aurora – mô hình AI mới của Microsoft: Không chỉ dự báo thời tiết, mà còn mở ra tương lai của mô hình nền đa lĩnh vực

Microsoft vừa công bố một bước đột phá mới trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo với mô hình Aurora – một mô hình nền (foundation model) quy mô lớn được huấn luyện để dự báo thời tiết chính xác ở cấp độ toàn cầu, đồng thời có khả năng mở rộng sang nhiều lĩnh vực khoa học và công nghiệp khác. Aurora không chỉ là một công cụ dự báo khí tượng, mà còn là một nền tảng AI đa năng có thể hiểu và mô phỏng các hệ thống vật lý phức tạp. 

Aurora là một mô hình AI nền được huấn luyện trên kho dữ liệu khí tượng toàn cầu khổng lồ, bao gồm dữ liệu vệ tinh, mô hình số, quan trắc mặt đất và các nguồn dữ liệu thời gian thực khác. Với hơn 1,3 nghìn tỷ tham số, Aurora là một trong những mô hình AI lớn nhất từng được phát triển cho mục đích khoa học.

Ảnh: Analytics India Magazine

Điểm đặc biệt của Aurora là khả năng dự báo thời tiết chính xác trong thời gian ngắn và dài hạn, với độ phân giải cao và tốc độ nhanh hơn nhiều so với các mô hình truyền thống. Theo Microsoft, Aurora có thể tạo ra dự báo toàn cầu trong vòng vài giây – điều mà trước đây cần đến hàng giờ tính toán trên siêu máy tính.

Dù được thiết kế ban đầu cho khí tượng học, Aurora được xây dựng như một mô hình nền có khả năng học và mô phỏng các hệ thống vật lý phức tạp khác, bao gồm:

• Biến đổi khí hậu: mô phỏng các kịch bản phát thải và tác động dài hạn
• Nông nghiệp: dự báo điều kiện thời tiết ảnh hưởng đến mùa vụ
• Năng lượng tái tạo: tối ưu hóa sản lượng điện từ gió và mặt trời
• Ứng phó thiên tai: cảnh báo sớm lũ lụt, bão, hạn hán
• Khoa học vật liệu và mô phỏng công nghiệp

Aurora cũng có thể được tích hợp vào các hệ thống ra quyết định trong chính phủ, doanh nghiệp và tổ chức nghiên cứu, giúp ra quyết định nhanh hơn, chính xác hơn và dựa trên dữ liệu thời gian thực.

Aurora được phát triển bởi nhóm AI for Science của Microsoft, với sự hợp tác của các tổ chức khí tượng hàng đầu như ECMWF (Trung tâm Dự báo Thời tiết Trung hạn Châu Âu), UK Met Office và NASA. Mô hình được huấn luyện và triển khai trên nền tảng Azure AI supercomputing, tận dụng sức mạnh điện toán đám mây quy mô lớn để xử lý hàng petabyte dữ liệu.

Aurora là một ví dụ điển hình cho xu hướng mới trong AI: mô hình nền chuyên biệt cho khoa học (science foundation models). Thay vì chỉ tập trung vào ngôn ngữ tự nhiên như ChatGPT hay Claude, các mô hình như Aurora được thiết kế để hiểu và mô phỏng thế giới vật lý – từ khí quyển đến đại dương, từ vật liệu đến sinh học.

Microsoft kỳ vọng Aurora sẽ trở thành nền tảng mở cho cộng đồng khoa học toàn cầu, giúp tăng tốc nghiên cứu, cải thiện khả năng dự báo và hỗ trợ ra quyết định trong các vấn đề cấp bách như biến đổi khí hậu và an ninh năng lượng.