Bộ Tư pháp Mỹ chấm dứt giám sát phân biệt chủng tộc tại trường học ở Plaquemines, Louisiana sau gần 60 năm

Bộ Tư pháp Hoa Kỳ vừa chính thức chấm dứt lệnh giám sát liên bang đối với hệ thống trường công lập tại Plaquemines Parish, bang Louisiana – một trong những vụ kiện dân quyền lâu đời nhất tại Mỹ, khởi đầu từ năm 1966. Quyết định này đánh dấu chấm hết cho gần sáu thập kỷ giám sát của chính phủ liên bang đối với tình trạng phân biệt chủng tộc trong giáo dục tại địa phương.

Vào năm 1966, chính phủ liên bang đã đệ đơn kiện Plaquemines Parish vì duy trì hệ thống trường học phân biệt chủng tộc, đi ngược lại các quyết định trước đó của Tòa án Tối cao Hoa Kỳ trong việc cấm phân biệt đối xử trong giáo dục, điển hình là phán quyết mang tính lịch sử Brown v. Board of Education năm 1954. Dù đến năm 1975, các trường học trong khu vực đã chính thức được tích hợp, nhưng vụ kiện vẫn tiếp tục tồn tại suốt hàng thập kỷ do chưa đạt được đầy đủ các điều kiện của tòa án liên bang về việc loại bỏ hoàn toàn tình trạng phân biệt.

Ngày 1/5/2025, Bộ Tư pháp tuyên bố vụ kiện đã hoàn tất và các điều kiện pháp lý cho việc chấm dứt đã được đáp ứng. Trợ lý Tổng chưởng lý phụ trách Dân quyền, bà Kristen Clarke, nhấn mạnh rằng hệ thống trường học Plaquemines “đã đạt được sự tuân thủ toàn diện với Hiến pháp Hoa Kỳ và luật dân quyền liên bang.”

Tuy nhiên, quyết định này đang vấp phải nhiều ý kiến trái chiều. Các nhà hoạt động dân quyền cảnh báo rằng việc dỡ bỏ giám sát liên bang có thể mở đường cho tình trạng tái phân biệt chủng tộc ngầm trong các trường học. Nhiều người chỉ ra rằng, dù trên danh nghĩa các trường học đã hòa nhập, nhưng sự chênh lệch về cơ hội, chất lượng giảng dạy và điều kiện học tập giữa học sinh da trắng và học sinh da màu vẫn hiện hữu.

Bên cạnh đó, sự kết thúc của vụ kiện ở Plaquemines diễn ra trong bối cảnh nhiều khu học chánh khác ở miền Nam Hoa Kỳ cũng đang nộp đơn yêu cầu tòa án chấm dứt các lệnh tương tự. Theo thống kê, hơn 130 hệ thống trường học vẫn đang bị giám sát liên bang do các vụ kiện liên quan đến phân biệt chủng tộc từ những năm 1960.

Một số chuyên gia cho rằng việc chấm dứt giám sát chỉ nên thực hiện khi các khu học chánh chứng minh được cam kết lâu dài với công bằng chủng tộc, và khi có cơ chế minh bạch để đảm bảo quyền lợi học sinh thuộc các cộng đồng thiểu số.

Quyết định của Bộ Tư pháp đang đặt ra câu hỏi lớn cho tương lai của giáo dục công bằng tại Mỹ: liệu việc chấm dứt các biện pháp bảo vệ pháp lý có thật sự phản ánh sự tiến bộ bền vững, hay sẽ khiến những thành quả dân quyền vun đắp suốt hàng chục năm qua dần bị xóa nhòa?

Theo AP News và Verite News.