Boeing tuyển lao động thay thế khi cuộc đình công tại bộ phận quốc phòng bước sang tháng thứ hai

By Bùi Thị Thanh Thảo

Trong bối cảnh căng thẳng lao động ngày càng leo thang, Boeing đã đưa ra một quyết định táo bạo nhưng gây tranh cãi: tuyển dụng lao động thay thế vĩnh viễn để lấp chỗ trống của khoảng 3.200 công nhân thuộc bộ phận quốc phòng tại khu vực St. Louis, những người đã đình công từ ngày 4/8/2025 sau khi từ chối hợp đồng lao động mới. Động thái này không chỉ làm nóng thêm mối quan hệ với Liên đoàn Công nhân Cơ khí và Hàng không Quốc tế (IAM) mà còn đặt ra câu hỏi về tương lai của ngành sản xuất hàng không vũ trụ Mỹ trong bối cảnh thiếu hụt lao động lành nghề.

Cuộc đình công, do IAM District 837 đại diện, bắt đầu sau khi 67% công nhân bác bỏ hợp đồng bốn năm của Boeing, vốn bao gồm tăng lương chung 20%, tiền thưởng phê chuẩn 5.000 USD (sau đó bị rút lại), cùng các cải thiện về nghỉ phép và tiến độ lương. Theo Boeing, hợp đồng này sẽ nâng mức lương trung bình của thợ máy IAM 837 từ 75.000 USD lên hơn 102.000 USD, tương đương mức tăng tổng thể 40% trong suốt thời hạn hợp đồng. Tuy nhiên, công nhân cho rằng đề xuất này chưa đáp ứng được giá trị của kỹ năng và sự cống hiến của họ, đặc biệt khi so sánh với hợp đồng của IAM District 751 tại Washington và Oregon, nơi đạt mức tăng lương 38% và thưởng 12.000 USD sau cuộc đình công bảy tuần năm 2024. Chủ tịch IAM Brian Bryant gọi việc Boeing không đưa ra mức thưởng tương tự cho công nhân St. Louis là “một cái tát vào mặt” lực lượng lao động tận tụy.

Credit: Alnvest

Phó Chủ tịch Boeing Defense, Dan Gillian, trong một tuyên bố gửi qua email, cho biết công ty buộc phải tuyển lao động thay thế do liên đoàn “đòi hỏi quá nhiều” mà không đưa ra hướng giải quyết để kết thúc đình công. Các vị trí tuyển dụng đã bắt đầu được đăng tải từ ngày 4/9/2025, với một hội chợ việc làm dự kiến diễn ra vào ngày 16/9. Những lao động mới sẽ trải qua quy trình đào tạo và chứng nhận tương tự như công nhân hiện tại, bao gồm việc xin cấp phép an ninh cho các vị trí như lắp ráp cuối cùng máy bay chiến đấu F/A-18 – một quá trình có thể mất sáu tháng, theo Chủ tịch IAM District 837 Tom Boelling. Tuy nhiên, Boeing từ chối bình luận về kế hoạch tuyển dụng cho các công việc yêu cầu cấp phép an ninh hoặc thời gian cần thiết để hoàn thành.

Dưới góc độ pháp lý, luật lao động liên bang Mỹ cho phép thay thế vĩnh viễn công nhân đình công vì đàm phán hợp đồng, như Sharon Block, giáo sư luật lao động tại Đại học Harvard, giải thích. Tuy nhiên, lao động thay thế có thể bị sa thải nếu đạt được thỏa thuận chấm dứt đình công. Người phát ngôn Boeing Defense, Didi VanNierop, cho biết nếu công việc của một thành viên công đoàn bị thay thế, họ sẽ được đưa vào danh sách chờ gọi lại cho đến khi có vị trí phù hợp. Trong khi đó, Boeing đã sử dụng lao động không thuộc công đoàn để duy trì sản xuất kể từ khi đình công bắt đầu, dù một số chương trình đã bị chậm tiến độ, theo Gillian.

Bộ phận quốc phòng của Boeing, đóng góp khoảng 30% trong tổng doanh thu 42 tỷ USD của công ty trong nửa đầu năm 2025, chịu trách nhiệm sản xuất máy bay chiến đấu như F-15, F/A-18, T-7A Red Hawk, và các hệ thống tên lửa. Công ty cũng đang đầu tư hàng tỷ USD để mở rộng cơ sở tại St. Louis cho máy bay chiến đấu F-47A mới của Không quân Mỹ và cạnh tranh cho dự án F/A-XX của Hải quân. Gillian nhấn mạnh rằng lực lượng lao động lành nghề tại đây là “lõi” của các dự án này, khiến quyết định thay thế họ càng thêm nhạy cảm.

Cuộc đình công này, lần đầu tiên tại St. Louis kể từ năm 1996 (kéo dài 99 ngày), phản ánh xu hướng lớn hơn trong ngành hàng không, nơi các công đoàn ngày càng đòi hỏi mức lương và phúc lợi cao hơn trong bối cảnh thiếu hụt lao động lành nghề. Với việc Boeing chỉ sẵn sàng điều chỉnh “nhỏ” hợp đồng, triển vọng đàm phán vẫn mờ mịt. Bryant kêu gọi Boeing trở lại bàn đàm phán để giải quyết mối quan ngại của công nhân, thay vì “đi ngược lại” bằng cách thay thế họ.

Nhìn sâu hơn, quyết định của Boeing không chỉ là một chiến lược ngắn hạn để duy trì sản xuất mà còn là một canh bạc lớn. Tuyển lao động thay thế có thể giúp công ty đáp ứng các hợp đồng quốc phòng cấp bách, nhưng cũng có nguy cơ làm xấu đi mối quan hệ với công đoàn và ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm, đặc biệt khi các công việc đòi hỏi kỹ năng cao và cấp phép an ninh. Trong bối cảnh ngành hàng không vũ trụ đang cạnh tranh gay gắt để giữ chân nhân tài, động thái này có thể để lại hệ lụy lâu dài cho danh tiếng và hoạt động của Boeing. Liệu công ty có thể cân bằng giữa nhu cầu sản xuất và tôn trọng lực lượng lao động cốt lõi của mình? Câu trả lời phụ thuộc vào những diễn biến tiếp theo tại bàn đàm phán.