Các công ty đổ hàng tỷ USD để thúc đẩy hạ tầng AI

Giữa cuộc chạy đua AI khốc liệt, nơi các gã khổng lồ công nghệ biến hàng tỷ USD thành “nhiên liệu” cho tương lai số, thế giới đang chứng kiến một làn sóng đầu tư chưa từng có. Từ dự án Stargate 500 tỷ USD của Trump đến khoản cam kết 30 tỷ USD của Microsoft tại Anh, các thỏa thuận hạ tầng AI đang định hình lại kinh tế toàn cầu. Công bố ngày 23 tháng 9 năm 2025 từ Reuters, danh sách các thương vụ đa tỷ USD – từ Nvidia đến Meta, Oracle và OpenAI – không chỉ là con số khổng lồ; chúng là minh chứng cho sức mạnh của AI như “dầu mỏ mới”, nơi đầu tư hạ tầng không chỉ xây dựng data center mà còn kiến tạo kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo, nhưng cũng đặt ra thách thức: Liệu dòng tiền này có mang lại lợi ích bền vững hay chỉ là cuộc chơi cá cược rủi ro cao?

Dự án Stargate – liên doanh giữa SoftBank, OpenAI và Oracle – dẫn đầu với cam kết 500 tỷ USD để xây dựng data center AI tại Mỹ, công bố tháng 1 năm 2025 bởi Tổng thống Donald Trump. Với 100 tỷ USD triển khai ngay lập tức, dự án hứa hẹn tạo 100.000 việc làm và củng cố vị thế Mỹ trước Trung Quốc, theo Reuters. OpenAI, SoftBank và Oracle là nhà đầu tư chính, hợp tác với Nvidia, Arm và Microsoft để cung cấp công nghệ. Trump nhấn mạnh: “Dự án này sẽ đảm bảo Mỹ dẫn đầu AI, tạo việc làm và lợi ích kinh tế toàn cầu”. Tuy nhiên, đây là phần mở rộng của kế hoạch 100 tỷ USD từ tháng 3 năm 2024 giữa OpenAI và Microsoft, nay đã “phồng” lên nhờ đầu tư mới.

Nvidia, ông vua chip AI, đang “chơi lớn” với khoản đầu tư lên đến 100 tỷ USD vào OpenAI, kèm theo cung cấp chip data center, mang lại cổ phần tài chính cho hãng, theo Reuters ngày 22 tháng 9. Điều này củng cố mối quan hệ đối tác, nơi OpenAI dùng tiền mua chip Nvidia, giúp hãng đảm bảo nguồn cung giữa thiếu hụt toàn cầu. Nvidia cũng đầu tư 5 tỷ USD vào Intel, nắm 4% cổ phần sau phát hành cổ phiếu mới, hỗ trợ Intel – đối thủ đang gặp khó – trong cuộc chiến AI.

Credit: Bitcoin world

Oracle nổi bật với loạt thỏa thuận khổng lồ: Đang đàm phán hợp đồng cloud 20 tỷ USD với Meta để cung cấp sức mạnh tính toán nhanh hơn, theo Reuters. Trước đó, Oracle ký thỏa thuận 30 tỷ USD với OpenAI cho 5 năm, một trong những hợp đồng cloud lớn nhất lịch sử, giúp ChatGPT tiếp cận tài nguyên tính toán khổng lồ. Oracle còn tham gia Stargate, củng cố vị thế trong hạ tầng AI.

Meta và Google cũng “chơi lớn”: Google ký hợp đồng cloud 6 năm với Meta trị giá hơn 10 tỷ USD tháng 8, hỗ trợ Meta mở rộng AI cho mạng xã hội. Meta đầu tư 14,3 tỷ USD mua 49% cổ phần Scale AI, đưa CEO Alexandr Wang (28 tuổi) vào chiến lược AI của hãng. Google chi 25 tỷ USD cho data center và AI tại lưới điện PJM (Mỹ) trong 2 năm, cộng thêm 3 tỷ USD hiện đại hóa nhà máy thủy điện Pennsylvania, theo CNBC tháng 7.

Microsoft dẫn đầu châu Âu với 30 tỷ USD đầu tư vào Anh từ 2025-2028, bao gồm 15 tỷ USD cho hạ tầng AI và xây siêu máy tính lớn nhất nước Anh với 23.000 GPU Nvidia, hợp tác Nscale, theo Microsoft On the Issues ngày 16 tháng 9. Tổng cộng, các ông lớn Mỹ chi hơn 40 tỷ USD vào Anh, theo CNBC, với Google 6,8 tỷ USD, Nvidia 15 tỷ USD, OpenAI và Salesforce cũng cam kết hàng tỷ. Brad Smith, Tổng thống Microsoft, nhấn mạnh: “Đầu tư này củng cố quan hệ Anh-Mỹ, thúc đẩy đổi mới AI an toàn và minh bạch”.

Các thương vụ khác: CoreWeave ký 6,3 tỷ USD với Nvidia để đảm bảo dung lượng cloud không bán hết; Nebius Group cung cấp GPU cho Microsoft 17,4 tỷ USD trong 5 năm; Tesla ký 16,5 tỷ USD với Samsung cho chip AI6; Intel nhận 2 tỷ USD từ SoftBank, trở thành cổ đông top 10; Google mua công nghệ Windsurf 2,4 tỷ USD; CoreWeave hợp tác OpenAI 11,9 tỷ USD tháng 3; Amazon đầu tư 4 tỷ USD vào Anthropic. Tổng đầu tư AI hạ tầng toàn cầu dự kiến 375 tỷ USD năm 2025, theo UBS.

Sâu sắc hơn, làn sóng đầu tư tỷ USD này không chỉ là cuộc chơi tài chính; nó là cuộc cách mạng định hình tương lai nhân loại, nơi AI trở thành “dầu mỏ số” thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Với 320 tỷ USD từ Meta, Amazon, Alphabet và Microsoft năm 2025 (tăng từ 230 tỷ USD năm 2024), theo CNBC, các thỏa thuận như Stargate hay Microsoft UK không chỉ xây data center mà còn tạo việc làm (100.000 ở Mỹ) và cạnh tranh địa chính trị với Trung Quốc. Nhưng đằng sau con số khổng lồ là rủi ro: Liệu đầu tư “đốt tiền” này có sinh lời, hay chỉ là bong bóng chờ vỡ? Trong bối cảnh biến đổi khí hậu đòi hỏi năng lượng sạch, các dự án AI tiêu thụ điện khổng lồ (data center Mỹ dùng điện bằng Nhật Bản) đặt câu hỏi về bền vững. Cuối cùng, đây là lời nhắc nhở: AI không chỉ là công nghệ; nó là công cụ thay đổi xã hội, và các khoản đầu tư tỷ USD này sẽ quyết định liệu chúng ta xây dựng utopia hay dystopia – một tương lai nơi trí tuệ nhân tạo phục vụ nhân loại, hay thống trị nó.