Cắt giảm nhân sự NIOSH: Mối đe dọa tiềm tàng đối với an toàn sức khỏe người lao động Mỹ

Vào đầu tháng 5 năm 2025, chính quyền Tổng thống Donald Trump đã đưa ra một quyết định gây chấn động giới y tế công cộng và các tổ chức lao động: cắt giảm đáng kể ngân sách và nhân sự của Viện Quốc gia về An toàn và Sức khỏe Nghề nghiệp (NIOSH), một cơ quan trực thuộc Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC). Động thái này không chỉ dấy lên lo ngại về sức khỏe người lao động mà còn phản ánh một xu hướng thay đổi trong cách chính phủ liên bang đối xử với các vấn đề môi trường lao động và phơi nhiễm hóa chất độc hại.

Ảnh: Cravetiger/Getty Images/Moment RF

NIOSH và vai trò sống còn đối với an toàn lao động

Được thành lập vào năm 1970 sau Đạo luật An toàn và Sức khỏe Nghề nghiệp (OSHA Act), NIOSH có nhiệm vụ nghiên cứu, thu thập dữ liệu và đưa ra các khuyến nghị chính sách nhằm bảo vệ sức khỏe cho hàng triệu lao động tại Mỹ. Cơ quan này đã dẫn đầu trong các nghiên cứu về ảnh hưởng của amiăng, chì, benzen và hàng trăm chất độc khác tại nơi làm việc.

NIOSH không có quyền điều chỉnh như Cục Quản lý An toàn và Sức khỏe Nghề nghiệp (OSHA), nhưng vai trò nghiên cứu của họ là nền tảng để xây dựng các quy định bắt buộc và hướng dẫn thực hành tốt trong ngành công nghiệp. Việc cắt giảm nguồn lực tại NIOSH vì vậy không đơn thuần là một hành động hành chính, mà có thể làm suy yếu toàn bộ hệ thống bảo vệ người lao động.

Cắt giảm hàng trăm nhân sự và gián đoạn nghiên cứu

Theo nguồn tin từ nội bộ CDC và báo cáo của NPR, gần 900 nhân viên NIOSH sẽ bị cho nghỉ việc, tương đương hơn 70% lực lượng lao động của cơ quan này. Một số chương trình nghiên cứu dài hạn, như các dự án giám sát bệnh nghề nghiệp ở công nhân xây dựng, người làm việc trong ngành dầu khí và hóa chất, đang đứng trước nguy cơ bị tạm dừng hoặc hủy bỏ hoàn toàn.

“Việc này giống như tháo dỡ toàn bộ hệ thống báo động khi nhà đang cháy,” một chuyên gia y tế môi trường giấu tên nhận định. “NIOSH là tai mắt của hệ thống y tế công cộng trong lĩnh vực lao động – giờ chúng ta đang tắt tiếng nói đó.”

Phản ứng từ cộng đồng khoa học và các nghiệp đoàn

Các tổ chức y tế, giới học thuật và nghiệp đoàn đã nhanh chóng lên tiếng phản đối. Hiệp hội Y học Lao động Hoa Kỳ (ACOEM), Liên đoàn Lao động AFL-CIO và nhiều nhóm bảo vệ quyền lợi công nhân khác cho rằng quyết định này là một bước lùi nghiêm trọng trong tiến trình bảo vệ người lao động.

“Nếu không có dữ liệu, bạn không thể điều chỉnh. Nếu không có nghiên cứu, bạn không thể biết ai đang bị ảnh hưởng, ở đâu và do chất gì,” đại diện AFL-CIO phát biểu. “Đây là một hành động chính trị nguy hiểm, đặt lợi nhuận công nghiệp lên trên sinh mạng con người.”

Ngoài ra, nhiều chuyên gia lo ngại rằng việc loại bỏ vai trò của NIOSH sẽ làm suy yếu khả năng ứng phó với các chất mới chưa được kiểm soát, đặc biệt trong bối cảnh các vật liệu và quy trình sản xuất mới như công nghệ nano, hóa chất PFAS hay hợp chất hữu cơ bay hơi (VOCs) ngày càng phổ biến.

Góc nhìn từ chính quyền Trump

Chính quyền Trump và Bộ Y tế cho rằng quyết định này là một phần trong nỗ lực “tinh giản bộ máy liên bang” và “trao nhiều quyền kiểm soát hơn cho tiểu bang và doanh nghiệp”. Robert F. Kennedy Jr., Bộ trưởng Y tế và Dịch vụ Nhân sinh, cho biết chính phủ không có ý định “bỏ rơi” an toàn lao động, mà chỉ muốn “tái cơ cấu để hiệu quả hơn”.

Tuy nhiên, các chuyên gia phản biện rằng việc cắt bỏ nhân sự quy mô lớn trong khi không đưa ra kế hoạch chuyển giao cụ thể hay đầu tư thay thế cho các tiểu bang sẽ tạo ra khoảng trống nguy hiểm về dữ liệu, giám sát và hành động chính sách.

Hậu quả tiềm tàng đối với người lao động

Việc loại bỏ NIOSH khỏi các nghiên cứu về chất độc nghề nghiệp có thể kéo theo những hệ lụy nghiêm trọng. Trong nhiều năm qua, các nghiên cứu của NIOSH là cơ sở để xác định mức tiếp xúc an toàn, phát hiện mối liên hệ giữa bệnh lý và môi trường lao động, từ đó xây dựng hệ thống bồi thường và phòng ngừa.

Không có dữ liệu, các ca bệnh có thể bị chẩn đoán sai hoặc bị bỏ qua hoàn toàn. Điều này đặc biệt nguy hiểm với các bệnh có diễn tiến âm thầm như ung thư do tiếp xúc hóa chất, bệnh phổi do bụi silic, hay tổn thương thần kinh do dung môi hữu cơ.

Ngoài ra, quyết định này có thể ảnh hưởng không nhỏ đến hàng triệu công nhân nhập cư, người làm việc trong ngành công nghiệp nặng hoặc lao động hợp đồng – những nhóm thường không được theo dõi đầy đủ và là đối tượng dễ tổn thương nhất.

Quyết định cắt giảm NIOSH của chính quyền Trump không chỉ là một động thái hành chính, mà là sự thay đổi mang tính nền tảng đối với cách nước Mỹ bảo vệ sức khỏe người lao động. Trong bối cảnh ngày càng nhiều mối nguy hiểm mới xuất hiện tại nơi làm việc, từ hóa chất đến tác nhân sinh học và công nghệ mới, việc làm suy yếu một trong những cơ quan nghiên cứu hàng đầu về sức khỏe nghề nghiệp là một bước đi đáng báo động.

Nếu không có hành động can thiệp từ Quốc hội hoặc phản ứng mạnh mẽ từ cộng đồng xã hội, nguy cơ cao là những người lao động bình thường sẽ phải gánh chịu hậu quả nặng nề nhất trong thầm lặng.