Chỉ 7 quốc gia đạt tiêu chuẩn chất lượng không khí của WHO vào năm 2024, theo dữ liệu

Ảnh: Tianlei Sun/Unsplash

Theo dữ liệu công bố vào thứ Ba, chỉ có bảy quốc gia đạt tiêu chuẩn chất lượng không khí của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) vào năm 2024, khi các nhà nghiên cứu cảnh báo rằng cuộc chiến chống ô nhiễm sẽ ngày càng khó khăn hơn sau khi Mỹ dừng các nỗ lực giám sát toàn cầu.

Chad và Bangladesh là hai quốc gia ô nhiễm nhất thế giới trong năm 2024, với mức ô nhiễm trung bình gấp hơn 15 lần mức quy định của WHO, theo dữ liệu từ công ty giám sát chất lượng không khí IQAir có trụ sở tại Thụy Sĩ.

Chỉ có Australia, New Zealand, Bahamas, Barbados, Grenada, Estonia và Iceland là những quốc gia đạt tiêu chuẩn này, theo IQAir.

Tuy nhiên, một số khoảng trống dữ liệu đáng kể, đặc biệt ở châu Á và châu Phi, đã làm mờ bức tranh toàn cầu, và nhiều quốc gia đang phát triển đã phải dựa vào các cảm biến chất lượng không khí được lắp đặt tại các tòa nhà đại sứ quán và lãnh sự quán của Mỹ để theo dõi mức độ ô nhiễm. Tuy nhiên, Bộ Ngoại giao Mỹ gần đây đã kết thúc chương trình này vì lý do ngân sách, với hơn 17 năm dữ liệu bị xóa khỏi trang web giám sát chất lượng không khí chính thức của chính phủ Mỹ, airnow.gov, bao gồm cả dữ liệu thu thập ở Chad.

“Phần lớn các quốc gia có một số nguồn dữ liệu khác, nhưng điều này sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến châu Phi, vì đây thường là nguồn dữ liệu giám sát chất lượng không khí thời gian thực công khai duy nhất”, Christi Chester-Schroeder, người quản lý khoa học chất lượng không khí của IQAir, cho biết.

Vì các vấn đề về dữ liệu, Chad đã bị loại khỏi danh sách của IQAir năm 2023, nhưng quốc gia này cũng đã đứng đầu danh sách các quốc gia ô nhiễm nhất vào năm 2022, chịu ảnh hưởng của bụi từ sa mạc Sahara và việc đốt rừng không kiểm soát.

Ảnh: 123RF

Nồng độ trung bình các hạt nhỏ nguy hiểm trong không khí, gọi là PM2.5, tại Chad đã đạt 91,8 microgram trên mét khối (mg/m³) vào năm ngoái, cao hơn một chút so với năm 2022. WHO khuyến nghị mức PM2.5 không vượt quá 5 mg/m³, tiêu chuẩn này chỉ được 17% các thành phố trên thế giới đáp ứng vào năm ngoái.

Ấn Độ, đứng thứ năm trong bảng xếp hạng ô nhiễm, sau Chad, Bangladesh, Pakistan và Cộng hòa Dân chủ Congo, đã giảm 7% mức PM2.5 so với năm trước, còn 50,6 mg/m³. Tuy nhiên, Ấn Độ chiếm 12 trong số 20 thành phố ô nhiễm nhất, với Byrnihat, ở khu vực công nghiệp nặng phía đông bắc đất nước, đứng đầu danh sách với mức PM2.5 trung bình là 128 mg/m³.

Biến đổi khí hậu đang ngày càng đóng vai trò quan trọng trong việc làm tăng mức ô nhiễm, Chester-Schroeder cảnh báo, khi nhiệt độ cao gây ra những trận cháy rừng dữ dội và kéo dài ở một số khu vực Đông Nam Á và Nam Mỹ.

Christa Hasenkopf, giám đốc Chương trình Không khí Sạch tại Viện Chính sách Năng lượng Đại học Chicago (EPIC), cho biết ít nhất 34 quốc gia sẽ mất quyền truy cập vào dữ liệu ô nhiễm đáng tin cậy sau khi chương trình của Mỹ bị đóng. Bà cho biết chương trình của Bộ Ngoại giao Mỹ đã giúp cải thiện chất lượng không khí ở các thành phố có các cảm biến, nâng cao tuổi thọ và thậm chí giảm các khoản phụ cấp nguy hiểm cho các nhà ngoại giao Mỹ, nghĩa là chương trình này đã tự trả phí. “(Điều này) là một cú đánh lớn đối với các nỗ lực bảo vệ chất lượng không khí trên toàn cầu”, bà nói.