Có thuốc chữa bệnh Viêm ruột (IBD) không?

By Nguyễn Thị Thảo Nhi 28 Tháng Một, 2025

Bệnh viêm ruột (IBD) là một thuật ngữ chung chỉ các bệnh ảnh hưởng đến đường tiêu hóa. IBD xảy ra khi hệ miễn dịch tấn công nhầm các mô lành trong ruột. Hai loại bệnh chính của IBD là:

Viêm loét đại tràng (Ulcerative colitis): ảnh hưởng đến đại tràng và trực tràng.
Bệnh Crohn (Crohn’s disease): có thể ảnh hưởng đến bất kỳ phần nào của đường tiêu hóa, từ miệng đến hậu môn.

IBD là một bệnh mãn tính, cần được quản lý suốt đời. Hiện nay, chưa có cách chữa khỏi cho viêm loét đại tràng hay bệnh Crohn. Tuy nhiên, có các phương pháp điều trị IBD nhằm giảm viêm, làm giảm triệu chứng và hạn chế các đợt bùng phát. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu về các phương pháp điều trị hiện tại và những gì có thể xảy ra trong tương lai.

Ảnh: Internet

Điều trị bệnh viêm ruột (IBD)

Các phương pháp điều trị chủ yếu bao gồm thuốc và phẫu thuật. Bác sĩ sẽ khuyến cáo phương pháp điều trị dựa trên việc bạn mắc bệnh viêm loét đại tràng hay bệnh Crohn, cùng với mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng.

Thuốc

Một số loại thuốc dùng cho ngắn hạn, trong khi các loại thuốc khác có thể sử dụng lâu dài. Bạn có thể cần kết hợp nhiều loại thuốc. Ngoài ra, nhu cầu thuốc của bạn sẽ thay đổi theo thời gian, dựa trên các triệu chứng, đợt bùng phát và thời gian thuyên giảm.

Nếu bạn có các bệnh lý khác hoặc phát triển một tình trạng nào đó trong quá trình điều trị, điều này cũng cần được xem xét. Các loại thuốc thường được sử dụng để điều trị IBD bao gồm:

Aminosalicylates: giúp ngăn ngừa các đợt bùng phát và duy trì tình trạng thuyên giảm. Các thuốc này bao gồm:
- Balsalazide.
- Mesalamine.
- Olsalazine.
- Sulfasalazine.
Các liệu pháp sinh học: giúp ngăn chặn các protein gây viêm. Bao gồm:
- Thuốc kháng yếu tố hoại tử khối u alpha (anti-TNF-alpha) như adalimumab, certolizumab, infliximab.
- Thuốc kháng integrin như natalizumab, vedolizumab.
- Liệu pháp kháng interleukin-12 và interleukin-23 như ustekinumab.
Các liệu pháp mới hơn:
- JAK inhibitors (ức chế Janus kinase) như tofacitinib.
- S1P receptor modulators như ozanimod.
Corticosteroids (thuốc steroid): giúp điều trị khi bạn gặp đợt bùng phát. Chúng có tác dụng nhanh và chỉ sử dụng trong thời gian ngắn. Bao gồm:
- Budesonide.
- Hydrocortisone.
- Methylprednisolone.
- Prednisone.
Thuốc ức chế hệ miễn dịch: giúp giảm viêm và ngăn ngừa các đợt bùng phát. Các thuốc này có thể mất vài tuần đến vài tháng để phát huy tác dụng. Bao gồm:
- 6-mercaptopurine.
- Azathioprine.
- Cyclosporine.
- Methotrexate.
Thuốc hỗ trợ triệu chứng cụ thể:
- Acetaminophen để giảm đau nhẹ (tránh ibuprofen, naproxen và aspirin vì có thể làm tình trạng viêm trở nên tồi tệ hơn).
- Kháng sinh để điều trị nhiễm trùng do áp xe và dò.
- Loperamide để điều trị tiêu chảy nặng.

Phẫu thuật

Trong trường hợp thuốc không hiệu quả, phẫu thuật có thể giúp cải thiện chất lượng cuộc sống. Một số loại phẫu thuật đối với bệnh viêm loét đại tràng và bệnh Crohn bao gồm:

Cắt bỏ đoạn ruột nhỏ hoặc đại tràng: phẫu thuật này nhằm loại bỏ phần ruột bị tổn thương và nối lại các phần ruột khỏe mạnh.
Cắt bỏ trực tràng và đại tràng (Proctocolectomy): phẫu thuật này có nghĩa là bạn không thể đi vệ sinh tự nhiên. Chất thải sẽ thoát ra ngoài qua một lỗ mở trên bụng, và bạn cần mang một túi để thu gom chất thải.

Các biến chứng của IBD có thể được điều trị bằng phẫu thuật, bao gồm:

Áp xe hoặc dò.
Chảy máu không kiểm soát.
Tắc ruột.
Thủng ruột.

Quản lý IBD bằng thay đổi lối sống

Một số lựa chọn thay đổi lối sống có thể giúp giảm triệu chứng và cải thiện cảm giác chung của bạn.

Dinh dưỡng

Các trường hợp IBD nặng có thể khiến việc cung cấp đủ dinh dưỡng qua thực phẩm trở nên khó khăn. Tuy nhiên, nếu bạn đang nghĩ đến việc sử dụng các chất bổ sung dinh dưỡng, hãy trao đổi với bác sĩ để làm điều đó một cách an toàn và hiệu quả.

Tùy theo triệu chứng, bác sĩ có thể khuyên bạn thay đổi chế độ ăn uống, chẳng hạn như:

Ăn thường xuyên hơn nhưng với khẩu phần nhỏ.
Tránh đồ uống có ga, nhưng uống nhiều nước và các chất lỏng khác.
Tránh các thực phẩm giàu chất xơ, hạt và vỏ rau quả.

Việc theo dõi chế độ ăn có thể giúp bạn xác định những thực phẩm gây vấn đề. Xây dựng một kế hoạch dinh dưỡng phù hợp có thể mất thời gian, và việc gặp chuyên gia dinh dưỡng có thể hữu ích.

Sức khỏe tinh thần và cảm xúc

Mặc dù căng thẳng không phải là nguyên nhân gây ra IBD, nhưng sống chung với IBD có thể tạo ra căng thẳng, và điều này có thể ảnh hưởng đến cơ thể bạn. Bạn có thể giảm tác động của căng thẳng bằng cách:

Ăn uống lành mạnh.
Ngủ đủ giấc.
Tập thể dục đều đặn.
Thực hành thiền.

Nghiên cứu cho thấy rằng các can thiệp tâm lý có thể hữu ích đối với một số người mắc IBD, chẳng hạn như:

Liệu pháp hành vi hoặc tự quản lý.
Liệu pháp thôi miên.
Liệu pháp chánh niệm.

Nghiên cứu vẫn cần tiếp tục để đánh giá hiệu quả của những phương pháp này đối với IBD. Tuy nhiên, nếu bạn cảm thấy căng thẳng hoặc choáng ngợp, bạn có thể cân nhắc tìm kiếm sự giúp đỡ từ một nhà trị liệu có chuyên môn. Tham gia các nhóm hỗ trợ cũng có thể giúp bạn cảm thấy vững vàng hơn.

Nghỉ ngơi cho ruột

Theo Viện Y tế Quốc gia (NIH), một số người mắc bệnh Crohn có thể được hưởng lợi từ việc cho ruột nghỉ ngơi trong vài ngày hoặc vài tuần. Điều này bao gồm việc chỉ uống một số loại chất lỏng hoặc không ăn uống gì cả. Bạn có thể cần dinh dưỡng qua đường tĩnh mạch (IV) trong thời gian này, vì vậy điều quan trọng là bạn phải thực hiện dưới sự giám sát của bác sĩ.

Ảnh: Internet

Nghiên cứu về điều trị IBD mới nhất

Điều trị IBD đã có những tiến bộ lớn trong vài thập kỷ qua. Một loạt các loại thuốc mới cho bệnh viêm loét đại tràng và bệnh Crohn cho phép điều trị được cá nhân hóa hơn. Tuy nhiên, không phải ai cũng phản ứng tốt với điều trị.

Quỹ Crohn’s & Colitis đã xác định năm ưu tiên nghiên cứu:

Cơ chế IBD ở giai đoạn tiền lâm sàng.
Các yếu tố môi trường.
Công nghệ mới.
Y học chính xác.
Nghiên cứu lâm sàng thực tế.

Có rất nhiều nghiên cứu về các liệu pháp mới và đang phát triển, chẳng hạn như:

Thuốc nhỏ phân tử.
JAK inhibitors.
Cấy ghép tế bào gốc.
Cấy vi khuẩn phân (Fecal microbiota transplant).
Liệu pháp kháng integrin.
Các thuốc kháng IL-12/IL-23.

Bạn có thể theo dõi các nghiên cứu và thử nghiệm lâm sàng mới nhất qua Quỹ Crohn’s & Colitis.

Tại sao các tuyên bố về chữa khỏi trên mạng là sai

Viêm loét đại tràng và bệnh Crohn là các bệnh mãn tính. Cả hai bệnh này có thể đi vào giai đoạn thuyên giảm trong thời gian dài, nhưng thuyên giảm không phải là chữa khỏi. Luôn có khả năng tái phát.

Có rất nhiều tuyên bố trên mạng hoặc qua truyền miệng về việc chữa khỏi IBD. Chúng thường liên quan đến việc bán các sản phẩm đắt tiền như:

Thực phẩm bổ sung dinh dưỡng.
Các sản phẩm thảo dược.
Probiotic.

Mặc dù một số sản phẩm này có thể giúp cải thiện triệu chứng, nhưng chúng không phải là phương pháp chữa trị. Và ngay cả các sản phẩm tự nhiên cũng có thể can thiệp vào thuốc hoặc làm tăng triệu chứng của IBD. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi thay đổi chế độ ăn uống hay sử dụng bất kỳ chất bổ sung nào.

Việc duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh có thể giúp kiểm soát các triệu chứng. Tuy nhiên, không có chế độ ăn uống cụ thể nào được biết đến có thể chữa trị IBD. Việc tiếp tục khám định kỳ với bác sĩ là rất quan trọng ngay cả khi bạn đang trong giai đoạn thuyên giảm.

Viêm loét đại tràng và bệnh Crohn là hai loại bệnh chính của IBD. Đây đều là các bệnh viêm mãn tính, cần quản lý suốt đời. Dù có các tuyên bố về chữa khỏi, nhưng hiện tại chưa có phương pháp chữa trị cho IBD. Tuy nhiên, có rất nhiều loại thuốc giúp kiểm soát các đợt bùng phát và quản lý triệu chứng. Và trong một số trường hợp, phẫu thuật có thể mang lại sự thuyên giảm lâu dài.

Nghiên cứu về nguyên nhân chính xác của IBD vẫn đang tiếp tục. Đây là một phần của bài toán có thể dẫn đến việc tìm ra cách chữa khỏi. Trong khi đó, các phương pháp điều trị mới và hiệu quả đang cải thiện chất lượng sống cho nhiều người mắc IBD.

Nếu bạn mắc IBD, hãy gặp bác sĩ thường xuyên. Nếu thuốc không hiệu quả, hãy hỏi về các tiến bộ mới trong điều trị và những điều chỉnh lối sống có thể giúp ích.

Tags: