Creative Commons giới thiệu CC Signals – khuôn khổ tín hiệu quyền sử dụng trong kỷ nguyên AI

Creative Commons (CC) – tổ chức phi lợi nhuận nổi tiếng với các giấy phép mở đã công bố dự án CC Signals, một khuôn khổ mới được thiết kế để giúp người giữ quyền nội dung (hay “steward”) truyền đạt mong muốn của mình khi các tác phẩm được sử dụng để huấn luyện AI. Động thái này nhằm xây dựng một “hợp đồng xã hội mới” trong thời đại AI, đảm bảo tính tương hỗ, sự công nhận và bền vững cho nền tảng kiến thức mở mà không kìm hãm đổi mới.

CC Signals cho phép người tạo ra nội dung biểu đạt nguyện vọng của mình qua các tín hiệu rõ ràng và dễ hiểu – ví dụ:

• Yêu cầu được ghi nhận (attribution).
• Hạn chế chỉ dùng cho mục đích nghiên cứu, giáo dục, phi lợi nhuận.
• Tín hiệu về việc bồi hoàn (compensation).
• Chỉ được sử dụng khi AI minh bạch, mở nguồn.
• Nhấn mạnh tiêu chí bền vững môi trường hoặc phi quân sự.

Những tín hiệu này được thiết kế để máy móc (như hệ thống AI) có thể hiểu và tôn trọng, đồng thời dễ dàng áp dụng trong các hệ thống kỹ thuật và pháp lý.

Ảnh: TechCrunch

Dù CC Signals không mang tính cưỡng chế pháp lý như bản quyền, nhưng nó thiết lập tiêu chuẩn đạo đức và văn hóa mới, yêu cầu các tổ chức AI phải tuân thủ các nguyên tắc “cho – nhận – cho lại”. Cách tiếp cận này giúp giữ vững hệ sinh thái mở trong khi vẫn bảo vệ quyền lợi và mong muốn của người sáng tạo.

Creative Commons đang kêu gọi cộng đồng tham gia: Từ phát tiền hỗ trợ, đóng góp ý kiến kỹ thuật, đến tham gia các buổi hội thảo dự kiến diễn ra trong năm 2025. CC đang hoàn thiện bản thử nghiệm (alpha) dự kiến phát hành vào tháng 11/2025.

1. Giải quyết vấn đề dữ liệu AI thiếu minh bạch: Người sáng tạo thường không biết khi nào và nội dung nào của họ bị dùng.
2. Tôn trọng quyền tác giả theo tinh thần cc license: Tín hiệu quyền cung cấp thêm lựa chọn ngoài “hoàn toàn cho phép” hoặc “cấm dùng”.
3. Thúc đẩy văn hóa chia sẻ nhân văn: Tạo cơ hội tương hỗ giữa người sáng tạo và AI developer, góp phần bảo tồn kiến thức mở.

CC Signals là một lời kêu gọi hợp tác mang tính hệ thống, kết hợp kỹ thuật, pháp lý và xã hội để xây dựng một “xã hội AI” tôn trọng cả người tạo nội dung và công dân trí tuệ số. Đây là bước đầu để tạo ra các chuẩn mực công bằng, minh bạch và tôn vinh sáng tạo trong thời đại AI phát triển mạnh mẽ.