Dầu canola: Sự thật khoa học đằng sau những tranh cãi về dầu hạt

Trong những năm gần đây, dầu hạt – đặc biệt là dầu canola – đã trở thành chủ đề gây tranh cãi trong giới truyền thông và mạng xã hội. Một số nhân vật nổi tiếng như Robert F. Kennedy Jr. và Joe Rogan đã công khai chỉ trích loại dầu này, cho rằng nó gây viêm nhiễm, thậm chí liên quan đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như béo phì, rối loạn nội tiết và ung thư. Tuy nhiên, một tập mới nhất của podcast Gastropod, hợp tác với Eater, đã bóc tách các khía cạnh lịch sử và khoa học dinh dưỡng của dầu canola, giúp công chúng có một cái nhìn rõ ràng và khách quan hơn.

Photo by: Jeffrey Greenberg/Universal Images Group via Getty Images

Nguồn gốc và mục đích phát triển

Dầu canola là sản phẩm của quá trình lai tạo có chọn lọc từ cây cải dầu (rapeseed) – một loài cây được sử dụng trong nông nghiệp từ hàng thế kỷ. Vào những năm 1970, các nhà khoa học Canada đã nghiên cứu và phát triển một giống cải dầu có hàm lượng axit erucic thấp – thành phần từng gây lo ngại về độc tính. Từ đó, dầu canola ra đời, với tên gọi bắt nguồn từ cụm từ “Canadian oil, low acid”.

Mục tiêu của nhóm nghiên cứu không chỉ là tạo ra một loại dầu ăn an toàn hơn mà còn nhằm sản xuất một loại dầu thực vật giàu chất béo không bão hòa, phù hợp với xu hướng ăn uống lành mạnh.

Những hiểu lầm phổ biến

Một trong những hiểu lầm phổ biến nhất về dầu canola là nó gây viêm mãn tính trong cơ thể do giàu axit béo omega-6. Tuy nhiên, theo tiến sĩ Matti Marklund (Đại học Johns Hopkins) và giáo sư Darriush Mozaffarian (Đại học Tufts), điều này không hoàn toàn chính xác. Nghiên cứu lâm sàng không cho thấy axit linoleic – một loại omega-6 có trong dầu canola – gây viêm khi được tiêu thụ ở mức độ hợp lý.

Trái lại, dữ liệu từ hàng trăm nghiên cứu chỉ ra rằng axit linoleic có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, tiểu đường loại 2 và tăng huyết áp. Những tác động tiêu cực mà một số người cho rằng đến từ dầu canola thường là do thực phẩm chế biến sẵn – nơi dầu chỉ đóng vai trò là một thành phần nhỏ.

Lợi ích sức khỏe đã được chứng minh

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, dầu canola có tỷ lệ chất béo không bão hòa đơn và đa rất cao, bao gồm cả omega-3 (ALA) – một loại chất béo thiết yếu mà cơ thể không thể tự sản sinh. Không giống nhiều loại dầu phổ biến khác như dầu ngô hay dầu hướng dương, dầu canola chứa lượng ALA tương đối cao, giúp hỗ trợ chức năng tim và não.

Một nghiên cứu tổng hợp được công bố trên tạp chí Circulation cho thấy rằng việc tăng lượng tiêu thụ omega-3 từ thực vật như ALA giúp giảm nguy cơ tử vong do bệnh tim mạch.

Vấn đề nằm ở cách sử dụng, không phải bản thân dầu

Cần hiểu rằng việc tiêu thụ dầu canola qua thực phẩm chế biến sẵn không giống với việc sử dụng nó trong nấu ăn gia đình. Khi được chiên đi chiên lại nhiều lần ở nhiệt độ cao, dầu có thể bị oxy hóa, tạo ra các hợp chất có hại. Tuy nhiên, nếu sử dụng dầu canola để nấu ăn tại nhà – ví dụ như chiên nhẹ, xào hoặc làm salad – thì đây là lựa chọn hoàn toàn lành mạnh.

Tiến sĩ Mozaffarian nhấn mạnh rằng: “Không có bất kỳ bằng chứng thuyết phục nào cho thấy dầu canola gây hại khi được sử dụng trong nấu ăn tại gia đình.” Thậm chí, ông còn cho rằng loại dầu này nên được ưu tiên hơn nhiều loại dầu thông dụng khác vì lợi ích sức khỏe mà nó mang lại.

Dầu canola, giống như nhiều thực phẩm khác, chỉ thực sự có lợi khi được sử dụng đúng cách và trong bối cảnh ăn uống cân bằng. Việc demon hóa loại dầu này hoàn toàn không có cơ sở khoa học và có thể khiến người tiêu dùng bị nhầm lẫn, dẫn đến lựa chọn kém lành mạnh hơn.

Podcast Gastropod đã thành công trong việc đưa ra những phân tích khoa học cụ thể, phản bác các luận điểm thiếu căn cứ đang lan truyền rộng rãi. Với sự tham gia của các chuyên gia từ Đại học Tufts và Đại học Johns Hopkins, chương trình mang đến một cái nhìn toàn diện và đáng tin cậy về dầu canola – từ lịch sử, công nghệ sản xuất đến tác động thực tế đối với sức khỏe con người.

Nguồn: Eater.com