Dự luật cắt giảm thuế của Trump đe dọa các dự án khoáng sản chiến lược tại Mỹ

Theo Reuters, dự luật chi tiêu và cắt giảm thuế mang tên “One Big Beautiful Bill Act” do Tổng thống Trump cùng các thành viên Cộng hòa đưa ra có thể khiến ngành khai thác khoáng sản chiến lược của Mỹ đứng trước nguy cơ suy yếu nghiêm trọng. Dự luật này loại bỏ tín dụng thuế “45X”, một ưu đãi quan trọng được ban hành vào năm 2022 theo Đạo luật Giảm Lạm phát (Inflation Reduction Act – IRA), nhằm khuyến khích sản xuất trong nước các nguyên liệu thiết yếu như niken, kim loại đất hiếm và cobalt phục vụ điện tử và quốc phòng.

Nhiều lãnh đạo doanh nghiệp trong ngành cho biết tín dụng thuế 45X là động lực quan trọng để giúp các dự án ở Mỹ có thể cạnh tranh với các nhà sản xuất được trợ cấp nặng tay từ Trung Quốc. Họ cảnh báo nếu chính sách này bị xóa bỏ, nhiều dự án đang trong quá trình triển khai có thể phải đóng cửa, gây mất việc làm và làm suy yếu chuỗi cung ứng quốc gia.

Trong một lá thư gửi đến Thượng viện, KaLeigh Long – CEO của Westwin Elements, đơn vị đang xây dựng cơ sở tinh luyện niken thương mại đầu tiên tại Mỹ bày tỏ lo ngại rằng nếu tín dụng thuế bị cắt, công ty của bà có thể không đủ khả năng phục vụ nợ và đứng trước nguy cơ phá sản. Bức thư này đã được ký bởi hơn 30 giám đốc điều hành của các công ty khoáng sản chiến lược .

Cũng theo Reuters, chỉ riêng tài trợ cho Văn phòng Chương trình Khoản vay thuộc Bộ Năng lượng (Loan Programs Office – LPO), một số bộ phận quan trọng hỗ trợ các dự án năng lượng xanh cũng bị cắt bỏ theo dự luật, làm gia tăng nguy cơ lớn đối với nhiều dự án lithium ở Nevada đã vay vốn từ đây.

Các nhà phê bình, trong đó có một số thượng nghị sĩ đảng Dân chủ như John Hickenlooper (Colorado) cảnh báo rằng động thái này có thể tước đi việc làm sinh lợi và đặt ngành khoáng sản Mỹ vào thế yếu để phát triển quốc phòng và công nghệ cao. Họ cũng nhấn mạnh rằng những hỗ trợ từ IRA đã tạo ra hàng trăm nghìn việc làm xanh và thu hút đầu tư lớn, trong khi việc lật ngược sẽ ảnh hưởng sâu rộng đến năng lực cạnh tranh toàn cầu của Mỹ.

Dự luật hiện đã được Hạ viện Cộng hòa thông qua, nhưng phiên bản này còn nhiều nội dung gây tranh cãi, bao gồm cả việc cắt giảm hỗ trợ cho lưới điện sạch, hydrogen xanh và rượu sinh khối. Thượng viện đang xem xét phiên bản dự luật riêng và nếu hai phiên bản không giống nhau buộc đôi bên tiến hành hòa giải trước khi trình lên tổng thống.

Nhìn nhận toàn cảnh, cuộc tranh luận xoay quanh dự luật phản ánh rõ ràng sự bất đồng giữa bên ủng hộ phát triển năng lượng truyền thống như khoáng sản và dầu khí và bên đòi ưu tiên hỗ trợ năng lượng sạch theo chính sách IRA. Nếu Thượng viện không điều chỉnh hoặc Thượng viện không giữ lại tín dụng 45X, Mỹ hoàn toàn có thể mất vị trí dẫn đầu trong chuỗi cung ứng khoáng sản chiến lược đối đầu trực tiếp với Trung Quốc.