Dư thừa năng lượng sạch biến Brazil thành thiên đường khai thác crypto

Dưới ánh nắng chói chang của vùng Đông Bắc Brazil, những turbine gió khổng lồ quay vù vù, biến gió thành điện – nhưng phần lớn dòng điện ấy lại bị lãng phí, trôi vào hư không vì lưới truyền tải lạc hậu. Giờ đây, những “cỗ máy” khổng lồ của ngành khai thác tiền mã hóa đang đổ bộ, biến nỗi đau dư thừa năng lượng sạch thành cơ hội vàng. Từ Renova Energia đến gã khổng lồ Tether, các thỏa thuận tỷ đô đang được ký kết, hứa hẹn không chỉ cứu vãn hàng tỷ USD mà còn định hình lại bản đồ công nghệ xanh của Nam Mỹ. Ngày 30 tháng 9 năm 2025, Reuters hé lộ một làn sóng đàm phán sôi động, nơi crypto không còn là “kẻ thù” của môi trường mà trở thành đồng minh bất đắc dĩ.

Vấn đề dư thừa năng lượng ở Brazil không phải chuyện mới, nhưng nó đang đạt đến ngưỡng báo động. Với hàng loạt ưu đãi từ chính phủ, đầu tư vào gió và mặt trời bùng nổ, dẫn đến thặng dư sạch lên đến hàng tỷ kWh mỗi năm. Theo Hiệp hội Năng lượng Gió (ABEEólica) và Mặt trời (Absolar), các nhà máy đã mất gần 1 tỷ USD chỉ trong hai năm qua, vì một phần ba công suất – đôi khi lên đến 70% – bị “bỏ phí” do hạ tầng truyền tải ì ạch. Đây là nghịch lý của một quốc gia giàu tài nguyên: Năng lượng dồi dào nhưng không ai “ăn” hết. Và chính lúc này, các thợ đào crypto – những cỗ máy ngốn điện khổng lồ để giải mã toán học phức tạp – bước vào như vị cứu tinh. Chúng có thể mở rộng hoặc thu hẹp theo nhu cầu năng lượng, hấp thụ lượng dư thừa mà không làm quá tải lưới vào giờ cao điểm, tạo nên sự linh hoạt hiếm có cho hệ thống điện quốc gia.

Dẫn đầu cuộc chơi là Renova Energia, nhà cung cấp năng lượng tái tạo, với dự án 200 triệu USD tại Bahia – một trong những “mỏ vàng” gió mạnh nhất Brazil. CEO Sergio Brasil tiết lộ với Reuters rằng dự án 100MW này sẽ bao gồm sáu trung tâm dữ liệu, lấy điện trực tiếp từ trang trại gió đã hoạt động. “Chúng tôi không chỉ bán điện, mà cung cấp toàn bộ hạ tầng”, ông nói, nhấn mạnh lợi thế cạnh tranh khi Renova đã sẵn sàng “một bước chân” so với đối thủ. Không kém phần ấn tượng là Tether, ông trùm tài sản kỹ thuật số lớn nhất thế giới, công bố tháng 7 đầu tư qua việc mua lại Adecoagro. Họ sẽ khai thác năng lượng từ các nhà máy đường mía – nguồn sinh khối tái tạo dồi dào – để chạy hoạt động đào Bitcoin, biến Brazil thành “mỏ” crypto xanh thực thụ.

Credit: CPG Click Oil and Gas

Sóng đầu tư không dừng lại ở đó. Enegix, công ty Kazakhstan chuyên khai thác crypto, đang nhắm đến Đông Bắc Brazil, đặc biệt là Piaui với tiềm năng gió và mặt trời khổng lồ. Nhà sáng lập John Blount hào hứng chia sẻ: “Có vô vàn tiềm năng ở đây. Chúng tôi sẽ triển khai các trung tâm dữ liệu di động, cắm thẳng vào nhà máy điện”. Penguin từ Paraguay – một trung tâm crypto hàng đầu thế giới – cũng đang đàm phán kín kẽ, trong khi Bitmain của Trung Quốc, ông lớn sản xuất thiết bị đào, âm thầm thăm dò cơ hội. Ít nhất sáu thỏa thuận nhỏ và vừa, cộng thêm một dự án lớn lên đến 400MW, đang được thương thảo, theo nguồn từ sáu công ty khác nhau. Ngay cả các nhà cung cấp năng lượng truyền thống như Casa dos Ventos (hợp tác TotalEnergies), Atlas Renewable Energy (của Global Infrastructure Partners), Engie Brazil và Auren Energia cũng nhảy vào, coi các “thợ đào” như “những viên kim cương” để khai thác năng lượng chết.

Nhưng đằng sau sự hứng khởi là những bóng mây lo âu. Các trung tâm dữ liệu crypto ngốn nước khổng lồ để làm mát máy móc, một vấn đề nhức nhối ở những vùng Đông Bắc thường xuyên hạn hán. Hạ tầng yếu kém và thiếu quy định pháp lý cho ngành crypto khiến mọi thứ trở nên “Sisyphean” – như Bruno Vaccotti của Penguin mô tả: “Chúng tôi theo đuổi 400MW, nhưng hành trình ấy đầy chông gai”. Eletrobras – nhà cung cấp điện lớn nhất Brazil, đang thử nghiệm dự án thí điểm với máy đào ASIC kết hợp microgrid từ turbine gió, pin mặt trời và ắc quy, nhằm “hiểu rõ hơn về ngành này”, theo phó chủ tịch Juliano Dantas. Chính phủ Brazil, qua chiến lược thu hút trung tâm dữ liệu để thúc đẩy kinh tế xanh, có thể là chìa khóa – nhưng cần khung pháp lý rõ ràng để biến tiềm năng thành hiện thực.

Dư thừa năng lượng sạch ở Brazil không còn là gánh nặng; nó là lời mời gọi cho một cuộc hôn nhân bất ngờ giữa công nghệ và môi trường. Khi các turbine gió và tấm pin mặt trời tiếp tục quay, chúng không chỉ sản sinh điện mà còn khơi dậy một hệ sinh thái mới: việc làm, đầu tư nước ngoài và vị thế dẫn đầu trong khai thác crypto bền vững. Nếu Brazil vượt qua thách thức quy định và hạ tầng, quốc gia này có thể trở thành “Thụy Sĩ của Nam Bán Cầu” – nơi crypto không phá hủy hành tinh, mà góp phần cứu vãn nó. Liệu những “thợ đào” kỹ thuật số có biến giấc mơ xanh thành hiện thực, hay chỉ là cơn sốt thoáng qua? Câu trả lời nằm ở những thỏa thuận đang được ký, và tầm nhìn của một đất nước sẵn sàng ôm trọn tương lai.