Đức công bố drone chiến đấu ‘Europa’ của Helsing: Bước tiến AI trong không chiến châu Âu

Giữa những cánh đồng xanh mướt ngoại ô Munich, dưới bầu trời xám xịt của Bavaria, một mô hình drone hình học góc cạnh với đuôi chữ V đã được hé lộ – không phải là một món đồ chơi công nghệ, mà là biểu tượng của một cuộc cách mạng không chiến đang manh nha. Ngày 25 tháng 9 năm 2025, startup quốc phòng Helsing của Đức đã chính thức ra mắt CA-1 Europa, một drone chiến đấu tự trị (UCAV) nặng 4 tấn, đánh dấu sự tham gia đầy tham vọng của châu Âu vào cuộc đua toàn cầu về máy bay không người lái hợp tác. Với chuyến bay đầu tiên dự kiến năm 2027 và sẵn sàng hoạt động vào năm 2029, Europa không chỉ là sản phẩm của trí tuệ nhân tạo mà còn là lời khẳng định về sự độc lập chiến lược của lục địa già, nơi AI đang định hình lại ranh giới giữa con người và máy móc trên chiến trường.

Helsing, công ty chuyên về phần mềm AI quốc phòng được thành lập năm 2021, đã chọn nhà máy của Grob Aircraft – công ty con mà họ mua lại hồi tháng 6 năm nay – để trình làng mô hình kích thước đầy đủ của CA-1 Europa. Thiết kế này thuộc hạng ba đến năm tấn, tối ưu hóa cho tốc độ dưới âm thanh cao, với khung máy có thể sản xuất hàng loạt kết hợp tải trọng mạnh mẽ nhưng giá rẻ, cùng phần mềm hàng đầu thế giới cho nhận thức tình huống và thực thi nhiệm vụ. Drone được trang bị Centaur – “phi công AI tự trị” của Helsing, một hệ thống học tăng cường đã được thử nghiệm trên máy bay Saab Gripen E hồi tháng 5 năm nay – cùng Cirra cho chiến tranh điện tử dựa trên học sâu và Symphony cho phối hợp hoạt động đa tài sản. Europa có thể hoạt động độc lập, theo nhóm swarm hoặc làm “cánh tay phải” cho máy bay có người lái như Eurofighter Typhoon, thực hiện các nhiệm vụ từ trinh sát, phòng không đến tấn công chính xác sâu. Thiết kế mô-đun cho phép tích hợp linh hoạt cảm biến, hệ thống tự bảo vệ và hiệu ứng, tập trung vào chuỗi cung ứng châu Âu bền vững, tránh phụ thuộc vào bên thứ ba.

Helsing cam kết đầu tư hàng trăm triệu euro vào dự án, hợp tác với các đối tác châu Âu chưa được tiết lộ, nhằm tạo ra một nền tảng “không thể thiếu” cho sự thống trị không quân. Chi phí của Europa chỉ bằng “một phần nhỏ” so với máy bay chiến đấu thông thường, làm cho nó trở thành lựa chọn lý tưởng trong môi trường chiến tranh khắc nghiệt, nơi các lực lượng không quân phải đối mặt với chi phí cao và rủi ro mất mát lớn. Với hình dáng góc cạnh, đặc tính tàng hình và động cơ chưa được công bố, Europa gợi nhớ đến MQ-28 Ghost Bat của Boeing, nhưng được tối ưu hóa cho nhu cầu châu Âu: sản xuất hàng loạt, linh hoạt đa vai trò và tích hợp AI bản địa.

Credit: Breaking Defense

Dự án này là bước mở rộng từ danh mục vũ khí của Helsing, vốn bao gồm HX-2 loitering munitions và SG-1 Fathom – máy lướt ngầm tự trị – đặc biệt sau khi cung cấp hệ thống cho drone tấn công nhỏ của Ukraine từ năm 2022. Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu, Europa tham gia vào thị trường Collaborative Combat Aircraft (CCA), nơi Mỹ dẫn đầu với Anduril và General Atomics được Không quân Mỹ chọn năm ngoái cho hạm đội CCA đầu tiên, có khả năng gây nhiễu hoặc làm mồi nhử. Châu Âu cũng không chịu kém cạnh: Airbus ra mắt mô hình Wingman hồi tháng 6 năm 2024 để hỗ trợ Eurofighter, trong khi các liên minh xuyên Đại Tây Dương như Lockheed Martin với BAE Systems hay Rheinmetall với Anduril đang phát triển drone tự trị. Helsing, được ví như “Airbus của thế kỷ 21” bởi cựu CEO Airbus Tom Enders, đang thách thức các ông lớn truyền thống bằng tốc độ phát triển nhanh và trọng tâm AI.

Sâu xa hơn, sự ra đời của CA-1 Europa không chỉ là về công nghệ; nó là lời đáp trả cho những lo ngại chiến lược của châu Âu trong bối cảnh chiến tranh Ukraine và căng thẳng toàn cầu. Với khẩu hiệu “từ châu Âu, cho châu Âu”, dự án nhấn mạnh chủ quyền công nghệ, giảm phụ thuộc vào Mỹ và xây dựng chuỗi cung ứng nội khối – một nhu cầu cấp bách khi Nga chứng minh sức mạnh drone trong xung đột hiện đại. Nhưng đằng sau sức mạnh AI là những câu hỏi đạo đức: Liệu Centaur có thực sự “hiểu” chiến trường như phi công con người? Swarm drone có biến chiến tranh thành trò chơi số, nơi tính mạng trở nên rẻ mạt? Và châu Âu, với truyền thống nhân đạo, có sẵn sàng ôm lấy một tương lai nơi máy móc quyết định sinh tử? Helsing hứa hẹn “khả năng không chiến chưa từng có” cho RAF và các lực lượng châu Âu, nhưng nó cũng khơi dậy cuộc tranh luận về nhịp độ tự động hóa – nhanh hơn quy định, như bài học từ Ukraine.

Khi những mô hình Europa lấp lánh dưới ánh đèn nhà máy, chúng không chỉ đại diện cho tham vọng kỹ thuật mà còn cho một lục địa đang thức tỉnh: Từ bị động sang chủ động, từ phụ thuộc sang tự chủ. Năm 2027, khi chuyến bay đầu tiên cất cánh, châu Âu có thể không chỉ thay đổi bầu trời mà còn định hình lại bản sắc quân sự của mình – một tương lai nơi AI không phải là công cụ, mà là đồng minh, và nơi hòa bình được bảo vệ bởi những cánh tay thép không mệt mỏi. Nhưng để thành công, Helsing cần vượt qua không chỉ thử thách kỹ thuật mà còn những rào cản đạo đức, đảm bảo rằng công nghệ phục vụ con người, chứ không thay thế linh hồn của họ.