ECB chọn startup AI Feedzai để chống gian lận đồng euro kỹ thuật số

Hãy hình dung một tương lai nơi mỗi giao dịch euro diễn ra chỉ trong chớp mắt giữa các ví điện tử, không tiền mặt, không biên giới – nhưng ẩn chứa những mối đe dọa gian lận tinh vi hơn bao giờ hết. Để bảo vệ “đứa con tinh thần” này, Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) vừa trao sứ mệnh cho một startup Bồ Đào Nha: Feedzai, với hợp đồng khổng lồ lên đến 237 triệu euro. Không chỉ là thỏa thuận công nghệ, đây là bước đi chiến lược để euro kỹ thuật số – dự kiến ra mắt năm 2029 – khẳng định vị thế độc lập trước sự thống trị của Visa, Mastercard và stablecoin Mỹ. Ngày 2 tháng 10 năm 2025, ECB công bố đây là một trong năm hợp đồng then chốt, đánh dấu giai đoạn hai của dự án, nơi AI không chỉ là công cụ, mà là lá chắn cho tự chủ tài chính châu Âu.

Dự án euro kỹ thuật số, khởi động từ năm 2021, được ECB coi là “lá chắn” chống lại sự phụ thuộc vào hệ thống thanh toán Mỹ, đặc biệt sau khi Tổng thống Donald Trump thúc đẩy stablecoin neo giá USD. Với mục tiêu nhận phê duyệt lập pháp giữa năm 2026, ECB đang đẩy nhanh chuẩn bị, và hợp đồng với Feedzai là trái tim của nỗ lực chống gian lận. Startup đăng ký tại Coimbra này sẽ hợp tác với PwC để xây dựng mô hình AI chấm điểm rủi ro cho mọi thanh toán euro kỹ thuật số. Mô hình hoạt động dựa trên sự lệch lạc so với hành vi thông thường của khách hàng: Lịch sử giao dịch, tương tác và thói quen – giúp nhà cung cấp dịch vụ thanh toán quyết định nhanh chóng có phê duyệt hay không. “Chúng tôi xử lý 8 nghìn tỷ USD thanh toán mỗi năm cho các ngân hàng như Novobanco (Bồ Đào Nha) và Wio Bank (Abu Dhabi), nên kinh nghiệm này sẽ đảm bảo an toàn từ ngày đầu”, CEO kiêm đồng sáng lập Nuno Sebastião tự hào chia sẻ.

Credit: The Economic Times

Giá trị hợp đồng ước tính 79,1 triệu euro cho bốn năm, với giới hạn tối đa 237,3 triệu euro – một con số khổng lồ phản ánh quy mô tham vọng. ECB nhấn mạnh rằng không một đồng nào sẽ được chi trả cho đến khi dự án thực sự khởi động, theo lời thành viên hội đồng Piero Cipollone. Đây chỉ là phần nổi của tảng băng: bốn hợp đồng khác, từ 27,6 triệu đến 220,7 triệu euro, được trao cho các công ty như Capgemini (Pháp) và liên minh Giesecke+Devrient (Đức) với Nexi và Capgemini, tập trung vào giải pháp ngoại tuyến và tích hợp hệ thống. Tất cả đều tuân thủ nghiêm ngặt tiêu chuẩn bảo vệ dữ liệu, an ninh và quyền riêng tư của EU – những trụ cột để xây dựng lòng tin vào CBDC (tiền kỹ thuật số ngân hàng trung ương) đầu tiên của châu Âu.

Sự lựa chọn Feedzai không chỉ vì công nghệ, mà còn vì tầm nhìn: AI của họ có khả năng thích ứng nhanh với các thủ đoạn gian lận mới, dự kiến xử lý hàng tỷ giao dịch euro mỗi năm. Trong bối cảnh euro kỹ thuật số được thiết kế như một “ví điện tử” do ngân hàng trung ương hậu thuẫn, giúp người dùng châu Âu thanh toán nhanh chóng mà không cần trung gian, rủi ro gian lận là mối lo lớn nhất. Feedzai sẽ cung cấp điểm số rủi ro thời gian thực, kết hợp với dữ liệu từ nhà cung cấp dịch vụ, để ngăn chặn các giao dịch đáng ngờ – từ rửa tiền đến lừa đảo tinh vi. “Thành công phụ thuộc vào AI có thể tiến hóa nhanh như tội phạm”, Sebastião nhấn mạnh, gợi lên hình ảnh một cuộc chạy đua không ngừng giữa đổi mới và bảo vệ.

Dự án này còn mang ý nghĩa địa chính trị sâu sắc. ECB coi euro kỹ thuật số là chìa khóa cho “tự chủ tài chính” châu Âu, giảm sự phụ thuộc vào hệ thống thanh toán Mỹ thống trị bởi Visa và Mastercard. Với sự trỗi dậy của stablecoin USD dưới thời Trump, châu Âu không muốn bị “thụt lùi” trong cuộc chơi tiền kỹ thuật số toàn cầu. Các hợp đồng hôm nay, theo ECB, là bước đệm cho giai đoạn chuẩn bị hai, nơi thử nghiệm thực tế sẽ diễn ra trước khi ra mắt năm 2029. Nhưng thách thức vẫn còn: Làm sao đảm bảo tính riêng tư trong một hệ thống AI theo dõi hành vi? Liệu euro kỹ thuật số có thực sự “dân chủ hóa” thanh toán, hay chỉ là công cụ giám sát mới?

Việc ECB chọn một startup như Feedzai – thay vì các ông lớn truyền thống – là lời khẳng định rằng châu Âu đang đặt cược vào sự đổi mới từ “bên lề”. Với 8 nghìn tỷ USD thanh toán được xử lý hàng năm, Feedzai không còn là “ngựa ô”; họ là minh chứng cho sức mạnh của AI châu Âu. Khi euro kỹ thuật số dần thành hình, nó không chỉ là tiền tệ mới – mà là biểu tượng cho một lục địa sẵn sàng định hình lại tương lai tài chính, nơi công nghệ không chỉ phục vụ lợi nhuận, mà còn bảo vệ lòng tin. Liệu AI có giữ vững được “lá chắn” này, hay gian lận sẽ tìm cách xuyên thủng? Câu trả lời sẽ quyết định không chỉ số phận euro, mà cả vị thế của châu Âu trong kỷ nguyên kỹ thuật số.