Mỹ áp phí mới đối với tàu Trung Quốc nhằm thúc đẩy ngành đóng tàu nội địa

Mới đây, chính quyền Tổng thống Donald Trump công bố các quy định mới nhằm áp dụng phí đối với các tàu do Trung Quốc sở hữu hoặc đóng tại Trung Quốc khi cập cảng Hoa Kỳ. Động thái này nhằm chống lại sự thống trị của Trung Quốc trong ngành đóng tàu toàn cầu và khôi phục năng lực sản xuất tàu nội địa của Mỹ. Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo chính sách này có thể làm tăng chi phí vận chuyển và ảnh hưởng tiêu cực đến người tiêu dùng Mỹ.

Theo quy định mới, các tàu do Trung Quốc sở hữu sẽ phải trả phí dựa trên dung tích tịnh (net tonnage) – tức không gian chở hàng. Mức phí khởi điểm từ tháng 10 năm nay là 50 USD mỗi tấn, và sẽ tăng lên 140 USD vào năm 2028. Tuy nhiên, mỗi tàu sẽ chỉ bị thu phí tối đa 5 lần mỗi năm.

Với các tàu do Trung Quốc đóng nhưng thuộc sở hữu của các công ty nước ngoài, mức phí sẽ được tính dựa trên số lượng container hoặc trọng tải – tùy mức nào cao hơn. Phí container bắt đầu từ 150 USD/container vào tháng 10, tăng lên 250 USD/container vào năm 2028. Ví dụ, một tàu chở 7.000 container sẽ phải trả khoảng 1 triệu USD mỗi lần cập cảng.

Ban đầu, chính quyền Tổng thống Trump dự định áp mức phí cố định 1,5 triệu USD cho tất cả tàu Trung Quốc, nhưng đã điều chỉnh quy định sau khi các hãng vận tải và nhà nhập khẩu phản đối.

Văn phòng Đại diện Thương mại Hoa Kỳ cho rằng chính sách này sẽ “đảo ngược sự thống trị của Trung Quốc, giải quyết các mối đe dọa đến chuỗi cung ứng Mỹ và gửi tín hiệu nhu cầu rõ ràng cho ngành đóng tàu trong nước.”

Các tổ chức công đoàn như United Steelworkers và AFL-CIO, vốn từng kiến nghị điều tra ngành đóng tàu Trung Quốc dưới thời Tổng thống Biden, đã hoan nghênh động thái này. Cuộc điều tra kết luận Trung Quốc sử dụng các biện pháp trợ cấp không công bằng để đẩy các đối thủ ra khỏi thị trường.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia trong ngành hàng hải lại bày tỏ hoài nghi. Họ cho rằng Mỹ hiện không đủ năng lực sản xuất tàu với chi phí cạnh tranh, nên khó có thể tạo ra bước ngoặt thực sự cho ngành đóng tàu nội địa. “Tôi không thấy điểm nào trong quy định này có thể thúc đẩy đóng tàu ở Mỹ,” ông Lars Jensen, CEO của công ty tư vấn Vespucci Maritime tại Copenhagen, nhận định.

Các nhà phê bình lo ngại chi phí tăng sẽ đẩy giá hàng hóa lên cao, trong bối cảnh người tiêu dùng Mỹ đã phải chịu tác động từ loạt thuế quan mới do chính quyền Tổng thống Trump áp đặt.

“Khi các hãng vận tải biển tăng giá, chính các gia đình Mỹ sẽ phải gánh chịu thông qua chi phí sinh hoạt cao hơn và nguy cơ thiếu hụt hàng hóa,” ông Nate Herman, Phó Chủ tịch cấp cao tại Hiệp hội May mặc và Giày dép Hoa Kỳ, cảnh báo.

Báo cáo năm 2023 trình lên Quốc hội Mỹ cho thấy Trung Quốc sản xuất hàng trăm tàu mỗi năm, trong khi Mỹ chỉ đóng được “năm chiếc hoặc ít hơn”. Ngoài Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản hiện là hai quốc gia còn lại thống trị lĩnh vực đóng tàu thương mại cỡ lớn.

Theo The New York Times và CNN.