Giáo hoàng Phanxicô – Vị Giáo hoàng người Argentina chưa từng trở về quê hương

Người dân Argentina đã mong chờ trong nhiều năm để Giáo hoàng Phanxicô trở về quê hương kể từ khi ngài rời đi vào năm 2013 để đảm nhận cương vị đứng đầu Giáo hội Công giáo La Mã. Tuy nhiên, với tình trạng sức khỏe yếu do viêm phổi nặng, khả năng ngài quay lại quê hương ngày càng trở nên mong manh.

Ảnh: Tiziana Fabi/Getty

Sức khỏe của Giáo hoàng Phanxicô đang suy yếu

Giáo hoàng Phanxicô, năm nay 88 tuổi, đang trong tình trạng nguy kịch do nhiễm trùng phổi. Hai tuần nhập viện tại bệnh viện Gemelli ở Rome đã đánh dấu thời gian điều trị dài nhất của ngài kể từ khi trở thành giáo hoàng, cho thấy tình trạng sức khỏe đang suy yếu nghiêm trọng.

Dù vậy, trong hơn một thập kỷ qua, ngài đã thực hiện hơn 45 chuyến công du quốc tế, bao gồm cả những chuyến đi đầu tiên của một vị giáo hoàng đến Iraq, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, Myanmar, Bắc Macedonia, Bahrain và Mông Cổ.

Thế nhưng, người từng là Tổng giám mục Buenos Aires chưa bao giờ trở lại Argentina.

Vì sao Giáo hoàng chưa bao giờ trở về Argentina?

Theo nhà văn Jimmy Burns, tác giả của cuốn tiểu sử Francis, Pope of Good Promise (2015), điểm khác biệt lớn của Giáo hoàng Phanxicô so với những người tiền nhiệm là việc ngài chưa từng thăm lại quê hương.

Burns cho rằng nguyên nhân chính là do bối cảnh chính trị chia rẽ sâu sắc tại Argentina. “Bất kỳ chuyến thăm nào của ngài cũng có thể bị lợi dụng bởi một phe phái chính trị nào đó, và điều đó sẽ vô tình khoét sâu thêm sự chia rẽ ở đất nước này”, Burns nói. Sau khi Giáo hoàng lên ngôi, nhiều người kỳ vọng ngài sẽ sớm trở về thăm quê hương, đặc biệt là sau khi ngài đến thăm Brazil. Tuy nhiên, điều đó đã không xảy ra. Một lần nữa, vào năm ngoái, có những lời đồn đoán về chuyến thăm của Giáo hoàng, nhưng rồi chuyến đi vẫn không thành hiện thực.

Guillermo Marco, cựu phát ngôn viên của Giáo hoàng khi ngài còn là Hồng y Jorge Bergoglio ở Buenos Aires, cho rằng đây là “một cơ hội bị lãng phí” đối với Argentina. “Ngài có tâm hồn của một vũ công tango” – Marco nói, ám chỉ tình yêu của Giáo hoàng dành cho quê hương. “Ngài rất muốn đến thăm, chỉ đơn giản là đến với những người ngài yêu mến, dâng thánh lễ cho họ. Nhưng ngài cũng hiểu rõ rằng ở Argentina có cả một hệ thống gồm những người ủng hộ và những người phản đối ngài, luôn tìm cách tranh giành ảnh hưởng”.

Vào tháng 9 năm ngoái, Giáo hoàng từng nói với báo chí rằng ngài rất muốn về Argentina vì ‘họ là đồng bào của tôi’, nhưng cũng thừa nhận rằng có nhiều vấn đề cần phải giải quyết trước.

Chính trị bất ổn của Argentina có ảnh hưởng đến quyết định của Giáo hoàng?

Trong suốt thời gian Giáo hoàng tại vị, Argentina đã trải qua nhiều cuộc khủng hoảng kinh tế và biến động chính trị liên miên. Hiện nay, đất nước này do Tổng thống Javier Milei lãnh đạo. Ông Milei đã có những chính sách giúp ổn định nền kinh tế nhưng đồng thời cũng áp dụng các biện pháp thắt lưng buộc bụng hà khắc.

Trước khi trở thành Tổng thống, Milei từng công khai chỉ trích Giáo hoàng, thậm chí gọi ngài là “đại diện của quỷ dữ trên Trái Đất”. Tuy nhiên, sau khi nhậm chức, Milei đã tìm cách hàn gắn mối quan hệ với Vatican.

Một số người cho rằng Giáo hoàng Phanxicô đáng lẽ nên về thăm quê nhà, bất kể tình hình chính trị ra sao. Sergio Rubin, nhà báo Argentina và đồng tác giả cuốn tiểu sử The Jesuit, nhận xét: “Dư luận bị chia rẽ. Một số người cho rằng Giáo hoàng nên về thăm Argentina, vì điều đó có thể giúp xoa dịu phần nào sự chia rẽ chính trị trong nước”.

Ảnh: Andreas Solaro/Agence France-Presse/Getty Images

Giáo hoàng Phanxicô – Một vị Giáo hoàng vì toàn thế giới

Rogelio Pfirter, cựu đại sứ Argentina tại Vatican (2016-2019) và từng là học trò của Hồng y Bergoglio, cho rằng một trong những di sản lớn nhất của Giáo hoàng Phanxicô là nỗ lực xây dựng một Giáo hội hòa nhập hơn. “Tôi tin chắc rằng Argentina và quê hương luôn có một vị trí đặc biệt trong trái tim ngài”, Pfirter nói. “Nhưng từ góc nhìn của Giáo hoàng, có lẽ việc đến thăm các khu vực như Thái Bình Dương, châu Phi, hay những nước Mỹ Latinh khác quan trọng hơn việc trở lại một nơi mà Giáo hội đã có vị thế vững chắc”.

Tuy nhiên, nhiều người Công giáo Argentina vẫn mong được đón Giáo hoàng trở về, nhớ lại hình ảnh một Hồng y Bergoglio sinh năm 1936 tại Buenos Aires, con trai của những người nhập cư Ý.

Claudia Nudel, một tín đồ Công giáo tại Buenos Aires, chia sẻ tại một buổi lễ cầu nguyện cho sức khỏe của Giáo hoàng: “Việc ngài chưa về nước cho đến nay khiến tôi cảm thấy đau lòng, thực sự đau lòng”. Hay là Silvia Leda, 70 tuổi, cũng có mặt tại thánh lễ, nói: “Tôi rất muốn ngài trở về, nhưng tôi nghĩ điều quan trọng hơn là những gì ngài đang làm cho thế giới”.

Giáo hoàng Phanxicô đã dành hơn một thập kỷ để du hành khắp thế giới, truyền tải thông điệp về hòa bình, bác ái và công lý. Nhưng ngài chưa một lần đặt chân trở lại Argentina – đất nước nơi ngài sinh ra và lớn lên.Dù lý do có thể là chính trị hay sức khỏe, sự thật vẫn là một thế hệ người Argentina mong chờ được chào đón Giáo hoàng trở về, có thể sẽ không bao giờ có cơ hội ấy.