Google có thể dùng AI để củng cố thế độc quyền tìm kiếm, Bộ Tư pháp Mỹ tuyên bố khi phiên tòa bắt đầu

Ảnh: Brian Melley/AP Photo

Google, công ty con của Alphabet, cần bị áp dụng những biện pháp mạnh tay để ngăn chặn việc họ sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) nhằm củng cố vị thế thống trị trong lĩnh vực tìm kiếm trực tuyến – luật sư của Bộ Tư pháp Hoa Kỳ (DOJ) cho biết khi phiên tòa lịch sử về chống độc quyền bắt đầu vào thứ Hai.

Kết quả của vụ kiện này có thể làm thay đổi căn bản cách chúng ta sử dụng internet, nếu tòa án buộc Google không còn là cổng thông tin mặc định mà mọi người tìm đến khi cần tra cứu.

Bộ Tư pháp đang yêu cầu tòa án ban hành lệnh buộc Google phải bán trình duyệt Chrome và thực hiện các biện pháp khác để chấm dứt cái mà thẩm phán trước đó xác định là “thế độc quyền” trong ngành tìm kiếm. Các công tố viên ví vụ kiện này với những vụ nổi tiếng trong lịch sử từng khiến các tập đoàn như AT&T và Standard Oil bị chia tách.

“Bây giờ là lúc để nói với Google – và tất cả những ông lớn độc quyền khác đang lắng nghe – rằng sẽ có hậu quả nếu vi phạm luật chống độc quyền”, luật sư DOJ David Dahlquist phát biểu trong phần mở đầu.

Bộ Tư pháp cùng với một liên minh rộng rãi các tổng chưởng lý bang đang thúc đẩy những giải pháp mạnh để khôi phục tính cạnh tranh, ngay cả khi công nghệ tìm kiếm đang tiến hóa và hòa trộn với các sản phẩm AI như ChatGPT.

“Biện pháp của tòa án cần hướng đến tương lai và không được bỏ qua những gì đang đến gần”, ông Dahlquist nói.

Ông cũng cho biết việc Google thống trị tìm kiếm giúp họ cải thiện các sản phẩm AI của mình – và chính những sản phẩm này lại dẫn người dùng quay về công cụ tìm kiếm của Google.

Theo các tài liệu được công bố tại phiên tòa, Google đã đồng ý trả tiền hàng tháng cho Samsung để cài sẵn ứng dụng AI Gemini của mình lên các thiết bị như điện thoại thông minh, với thỏa thuận có thể kéo dài đến năm 2028. Mặc dù không tiết lộ số tiền cụ thể, ông Dahlquist mô tả khoản chi này là “cực kỳ lớn”.

Thẩm phán quận liên bang Amit Mehta trước đây đã phán quyết rằng những thỏa thuận độc quyền của Google với các nhà sản xuất thiết bị – để Google trở thành công cụ tìm kiếm mặc định – đã giúp duy trì vị thế độc quyền của họ.

Nick Turley, giám đốc sản phẩm của OpenAI – công ty đứng sau ChatGPT, được dự kiến sẽ ra làm chứng vào thứ Ba.

Luật sư của Google, ông John Schmidtlein, trong phần phát biểu mở đầu đã nói rằng các đề xuất của Bộ Tư pháp chẳng khác gì “một danh sách điều ước của các đối thủ muốn được hưởng thành quả từ những đổi mới vượt trội của Google”.

Các đối thủ trong lĩnh vực AI, theo ông, “cũng muốn được hỗ trợ mặc dù họ vẫn đang cạnh tranh tốt”.

Google lập luận rằng các sản phẩm AI không nằm trong phạm vi của vụ kiện, vốn chỉ tập trung vào công cụ tìm kiếm. Áp dụng những biện pháp khắc nghiệt như Bộ Tư pháp đề xuất sẽ “kìm hãm sự đổi mới của nước Mỹ vào thời điểm quan trọng”, theo lời bà Lee-Anne Mulholland, giám đốc của Google, viết trong một bài blog hôm Chủ nhật.

Công ty cũng nói rằng họ sẽ kháng cáo khi có phán quyết cuối cùng.

Ảnh: Jason Henry/The New York Times

Thoả thuận độc quyền

Các cơ quan thực thi chống độc quyền đã đề xuất nhiều biện pháp quyết liệt để nhanh chóng mở cửa thị trường tìm kiếm và tạo cơ hội cho các đối thủ mới.

Các đề xuất bao gồm việc chấm dứt những thỏa thuận độc quyền của Google với các nhà sản xuất thiết bị như Apple, nhằm đưa Google trở thành công cụ tìm kiếm mặc định trên thiết bị của họ.

Ngoài ra, Google cũng sẽ phải cấp quyền truy cập dữ liệu tìm kiếm cho các đối thủ, cùng với những yêu cầu khác. Bộ Tư pháp đề xuất rằng, nếu các biện pháp trên không hiệu quả trong việc khôi phục cạnh tranh, Google sẽ buộc phải bán cả hệ điều hành Android.

Google cho rằng tòa án chỉ nên yêu cầu các thỏa thuận tìm kiếm mặc định trở nên không độc quyền, thay vì áp đặt các hình phạt nghiêm trọng hơn.

Công ty cũng cảnh báo rằng nếu chấm dứt các khoản thanh toán của Google cho các nhà sản xuất thiết bị và trình duyệt, điều này sẽ làm tăng giá điện thoại thông minh và đe dọa sự tồn tại của các công ty như Mozilla  vốn phụ thuộc vào doanh thu này để duy trì hoạt động.

Google dự định triệu tập nhân chứng từ Mozilla, Verizon và Apple – công ty từng thất bại khi cố gắng can thiệp vào vụ kiện.

“Phi chính trị”

Vụ kiện là một phần trong làn sóng trấn áp các tập đoàn công nghệ lớn bắt đầu từ thời chính quyền Trump, và vẫn tiếp tục dưới thời Tổng thống Biden – bất chấp những nỗ lực vận động hành lang của các công ty công nghệ.

Trợ lý Bộ trưởng Tư pháp Gail Slater và các quan chức cao cấp khác của DOJ có mặt tại tòa để cho thấy rằng vụ kiện này mang tính “phi chính trị” và có “sự ủng hộ toàn diện của Bộ Tư pháp, cả hiện tại lẫn trước đây”, theo lời ông Dahlquist.

Bà Slater cũng vừa ăn mừng một chiến thắng trong một vụ kiện chống độc quyền khác với Google vào thứ Năm, lần này liên quan đến công nghệ quảng cáo. Vụ này được khởi kiện dưới thời Tổng thống Biden.

Trong khi đó, Meta – công ty mẹ của Facebook – cũng đang đối mặt với phiên tòa chống độc quyền liên quan đến việc mua lại Instagram và WhatsApp.