Hội đồng Giám sát của Meta chỉ trích mạnh mẽ công ty vì thay đổi chính sách kiểm duyệt nội dung

Ngày thứ Tư, Hội đồng Giám sát của Meta Platforms (công ty mẹ của Facebook và Instagram) đã lên tiếng chỉ trích mạnh mẽ công ty này về việc thay đổi chính sách hồi tháng 1. Thay đổi này bao gồm việc cắt giảm kiểm tra thực tế (fact-checking) và nới lỏng các quy định về những chủ đề nhạy cảm như nhập cư và bản dạng giới.

Ảnh: mundissima/Shutterstock

Hội đồng – hoạt động độc lập nhưng được tài trợ bởi Meta – đã kêu gọi công ty mạng xã hội lớn nhất thế giới đánh giá “những tác động tiêu cực tiềm ẩn” của những thay đổi đó, vốn được đưa ra ngay trước khi Tổng thống Donald Trump bắt đầu nhiệm kỳ thứ hai.

Hội đồng bày tỏ lo ngại rằng Meta đã công bố các thay đổi “một cách vội vàng, đi ngược lại quy trình thường lệ, mà không công khai thông tin nào cho thấy công ty đã thực hiện đánh giá tác động nhân quyền trước đó hay chưa”.

Động thái này đặt Hội đồng Giám sát vào nguy cơ đối đầu với Giám đốc điều hành Mark Zuckerberg – người đang nỗ lực hàn gắn quan hệ với ông Trump và rút lại hàng loạt chính sách được áp dụng trong thập kỷ qua nhằm hạn chế các nội dung gây hại như thù ghét, tin giả và kích động bạo lực trên các nền tảng của mình.

Thông báo chỉ trích được đưa ra cùng lúc với việc Hội đồng đưa ra các phán quyết đầu tiên về các trường hợp nội dung cá nhân kể từ sau thay đổi chính sách. Một số phán quyết đồng tình với việc giữ lại nội dung gây tranh cãi – như bài đăng về quyền tiếp cận nhà vệ sinh của người chuyển giới – trong khi những phán quyết khác buộc Meta phải xóa các bài đăng chứa lời lẽ phân biệt chủng tộc.

Meta – thông qua một người phát ngôn – cho biết công ty hoan nghênh các phán quyết cho phép giữ lại hoặc khôi phục nội dung “vì mục tiêu thúc đẩy quyền tự do biểu đạt trên các nền tảng”. Tuy nhiên, Meta không phản hồi về các quyết định yêu cầu xóa bài.

Những thay đổi chính sách gây tranh cãi

Trong đợt cải tổ hồi tháng 1, Meta đã chấm dứt chương trình kiểm tra thông tin ở Mỹ và giảm bớt các hạn chế đối với các chủ đề nhạy cảm. Đây được xem là nhượng bộ trước các chỉ trích lâu nay từ phe bảo thủ rằng Meta đã đi quá xa trong việc kiểm duyệt.

Zuckerberg khi công bố thay đổi cho biết các nỗ lực giảm thiểu nội dung gây hại trước đây đã dẫn đến “quá nhiều sai sót và kiểm duyệt thái quá”, dù công ty không đưa ra ví dụ cụ thể hay dữ liệu minh chứng.

Meta cũng đã gỡ bỏ các quy định cấm gọi người đồng tính là “bệnh tâm thần” hoặc phụ nữ là “đồ vật trong gia đình”. Ngoài ra, Meta cũng ngừng chủ động quét nền tảng để phát hiện các “vi phạm ít nghiêm trọng”, thay vào đó chỉ tập trung vào các nội dung nghiêm trọng như khủng bố, lạm dụng trẻ em và gian lận.

Ảnh: Getty Images

17 khuyến nghị từ Hội đồng Giám sát

Bên cạnh các phán quyết nội dung cụ thể, Hội đồng Giám sát còn đưa ra 17 khuyến nghị, bao gồm:

• Cải thiện việc thực thi chính sách chống bắt nạt và quấy rối.
• Làm rõ các hệ tư tưởng thù ghét bị cấm trên nền tảng.
• Đánh giá tác động không đồng đều của các thay đổi, đặc biệt tại các quốc gia đang hoặc vừa trải qua khủng hoảng như xung đột vũ trang.
• Đánh giá hiệu quả của công cụ mới tên Community Notes (ghi chú cộng đồng) – công cụ thay thế cho các đối tác kiểm tra thông tin, và công bố kết quả hai lần mỗi năm.

Community Notes được lấy cảm hứng từ công cụ tương tự của mạng xã hội X (Twitter cũ) do Elon Musk điều hành. Công cụ này hiện là cơ chế chính để ngăn chặn thông tin sai lệch lan truyền nhanh, thay cho các hợp tác với báo chí và tổ chức kiểm tra thông tin như trước đây. Reuters từng là đối tác kiểm tra thông tin của Meta.

Meta cho biết sẽ phản hồi các khuyến nghị trong vòng 60 ngày.

Meta vẫn cam kết với Hội đồng Giám sát

Dù thay đổi nhiều trong cách kiểm soát nội dung, ông Paolo Carozza – đồng chủ tịch Hội đồng Giám sát – cho biết Meta vẫn giữ vững cam kết hợp tác với Hội đồng: “Chúng tôi không thấy dấu hiệu nào cho thấy Meta muốn rút lui hay thay đổi lớn về cam kết với Hội đồng”.

Ông Carozza cũng cho biết Meta vẫn thường xuyên gửi các vụ việc mới để Hội đồng xử lý, với tần suất ổn định như suốt 4 năm qua, và tiếp tục theo sát các khuyến nghị.

Meta đã cam kết tài trợ Hội đồng Giám sát đến năm 2027, với ít nhất 35 triệu USD mỗi năm trong ba năm tới, theo một bài đăng trên blog của Hội đồng năm ngoái. Trước đó, công ty đã chi 150 triệu USD năm 2022 và 130 triệu USD khi thành lập Hội đồng năm 2019. Khoản tiền này được đưa vào Quỹ Tín thác Không thể thu hồi (Irrevocable Trust) nhằm đảm bảo sự độc lập trong vận hành của Hội đồng.