Kenya bùng phát biểu tình lớn đúng một năm sau sự kiện “bão thuế”, ít nhất 16 người thiệt mạng

Ngày 25/6, hàng nghìn người dân Kenya đã xuống đường biểu tình nhân dịp tròn một năm xảy ra cuộc bạo loạn tại Quốc hội liên quan đến dự luật tăng thuế. Biểu tình nhanh chóng leo thang thành đụng độ dữ dội giữa người dân và lực lượng an ninh, khiến ít nhất 16 người thiệt mạng và hơn 400 người khác bị thương. Đây là một trong những cuộc xuống đường lớn nhất tại Kenya kể từ đầu năm nay, cho thấy sự bất mãn của người dân vẫn âm ỉ kể từ sau làn sóng phản đối dự luật tài chính hồi tháng 6/2024.

Ảnh: Reuters 

Theo ghi nhận của các tổ chức nhân quyền địa phương, biểu tình lan rộng tại nhiều thành phố lớn như Nairobi, Kisumu, Nakuru và Mombasa. Lực lượng cảnh sát được triển khai dày đặc, sử dụng hơi cay, vòi rồng và đạn thật để giải tán đám đông.

Tổ chức Ân xá Quốc tế cho biết phần lớn các nạn nhân thiệt mạng trong ngày 25/6 là do bị trúng đạn. Nhiều người biểu tình cáo buộc cảnh sát đã sử dụng vũ lực quá mức. Tính đến cuối ngày, hơn 400 người bị thương, trong đó có nhiều trường hợp nguy kịch.

Một năm sau khi Quốc hội Kenya bị người dân tràn vào phản đối dự luật tăng thuế, nỗi bức xúc trong xã hội vẫn chưa lắng xuống. Nhiều người tham gia biểu tình cho biết họ muốn tưởng niệm những người đã thiệt mạng trong các cuộc đụng độ năm ngoái – con số được ghi nhận khi đó là ít nhất 60 người chết.

Ngoài ra, cái chết gần đây của một blogger trẻ trong trại giam và một người bán hàng bị cảnh sát bắn chết càng thổi bùng phẫn nộ. Một tòa án địa phương đã đồng ý mở cuộc điều tra đối với hai cảnh sát liên quan đến vụ nổ súng gần đây.

Chính phủ Kenya đã tăng cường kiểm soát khu vực trung tâm Nairobi, đóng cửa Quốc hội và các cơ quan hành pháp trọng yếu. Sóng truyền hình trực tiếp các cuộc biểu tình cũng bị cắt tại nhiều nơi. Tổng thống William Ruto kêu gọi người dân bình tĩnh, đồng thời lên án các hành vi “vô tổ chức” và phá hoại công cộng. Tuy nhiên, phe đối lập và nhiều tổ chức xã hội dân sự cho rằng chính quyền đang né tránh trách nhiệm, thiếu đối thoại và sử dụng lực lượng an ninh để đàn áp thay vì cải cách.

Đại sứ quán Mỹ, Anh, Canada và Liên Hợp Quốc đều đã ra tuyên bố bày tỏ quan ngại, kêu gọi chính phủ Kenya tôn trọng quyền biểu tình ôn hòa và đảm bảo công lý cho các nạn nhân.

Sự kiện ngày 25/6 một lần nữa cho thấy những bất ổn xã hội tại Kenya vẫn chưa được giải quyết tận gốc. Mâu thuẫn giữa người dân và chính quyền không chỉ xuất phát từ chính sách thuế mà còn từ những vấn đề dài hạn như tham nhũng, giá sinh hoạt leo thang và niềm tin suy giảm vào hệ thống pháp luật. Nếu không có những cải cách thực chất và đối thoại cởi mở, nguy cơ bạo lực xã hội tái diễn trong tương lai là điều khó tránh khỏi.