Làn sóng nhà khoa học gốc Hoa rời Mỹ về Trung Quốc: Khi chính sách và cơ hội đổi chiều

Trong bối cảnh chính quyền Tổng thống Donald Trump tái nhiệm và siết chặt các chính sách đối với giới học giả gốc Hoa, Trung Quốc đang đẩy mạnh các chương trình thu hút nhân tài, khiến nhiều nhà khoa học hàng đầu quyết định rời Mỹ để trở về quê hương.

Ảnh: ShutterStock Images 

Kể từ khi ông Trump trở lại Nhà Trắng vào tháng 1/2025, các nhà khoa học gốc Hoa tại Mỹ phải đối mặt với nhiều khó khăn, bao gồm cắt giảm ngân sách nghiên cứu và sự giám sát chặt chẽ từ chính phủ. Nhiều người cảm thấy bị kẹt giữa hai làn đạn: một mặt là sự suy giảm tài trợ và môi trường học thuật ngày càng khắt khe ở Mỹ, mặt khác là những lời mời gọi hấp dẫn từ Trung Quốc.

Để tận dụng cơ hội này, các viện nghiên cứu và trường đại học hàng đầu tại Trung Quốc đã triển khai các chương trình tuyển dụng đặc biệt nhằm thu hút các nhà khoa học gốc Hoa trở về. Một số chương trình cung cấp mức lương hậu hĩnh lên tới 100.000 USD/năm cho các vị trí sau tiến sĩ, gấp đôi mức lương trung bình hiện tại ở cả Mỹ và Trung Quốc. Ngoài ra, các nhà khoa học còn được hỗ trợ về cơ sở vật chất, đội ngũ nghiên cứu và cơ hội phát triển sự nghiệp.

Nhiều nhà khoa học gốc Hoa đã quyết định rời Mỹ để trở về Trung Quốc. Ví dụ, nhà toán học xuất sắc Sun Song đã rời California để gia nhập Viện Nghiên cứu Toán học Tiên tiến tại Trung Quốc. Tương tự, nhà khoa học ung thư hàng đầu Sun Shao-Cong cũng đã rời Mỹ sau ba thập kỷ làm việc để thành lập phòng thí nghiệm mới tại Bắc Kinh. Những quyết định này phản ánh xu hướng ngày càng tăng của các nhà khoa học gốc Hoa lựa chọn trở về Trung Quốc để tiếp tục sự nghiệp nghiên cứu.

Việc các nhà khoa học gốc Hoa rời Mỹ không chỉ ảnh hưởng đến cá nhân họ mà còn tác động đến hệ sinh thái nghiên cứu của Mỹ. Sự ra đi của những tài năng này có thể làm suy giảm khả năng cạnh tranh và đổi mới của Mỹ trong các lĩnh vực khoa học và công nghệ. Đồng thời, Trung Quốc đang tận dụng cơ hội này để củng cố vị thế của mình như một trung tâm nghiên cứu khoa học hàng đầu thế giới.

Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu về khoa học và công nghệ ngày càng gay gắt, việc giữ chân và thu hút nhân tài trở thành yếu tố then chốt. Chính sách của Mỹ hiện tại đang khiến nhiều nhà khoa học gốc Hoa cảm thấy không còn môi trường thuận lợi để phát triển, trong khi Trung Quốc đang mở rộng vòng tay chào đón họ với những cơ hội hấp dẫn. Xu hướng này có thể định hình lại bản đồ khoa học toàn cầu trong những năm tới.