Lomography hồi sinh ống kính Petzval thế kỷ 19 cho nhiếp ảnh gia năm 2025

Một cô gái với mái tóc tím rực rỡ, trong chiếc váy xanh đầy hoa văn, đứng giữa con phố tấp nập với ánh sáng và con người mờ ảo phía sau. Hiệu ứng bokeh xoáy tròn độc đáo làm nổi bật chủ thể, tạo nên một khung cảnh vừa hiện đại vừa mang hơi thở cổ điển. Đây chính là sức hút của dòng ống kính Petzval mới từ Lomography, một kỳ công kỹ thuật đưa thiết kế quang học gần 200 năm tuổi trở lại với các nhiếp ảnh gia và nhà làm phim năm 2025.

Vào tháng 7 năm 2025, Lomography công bố dòng ống kính Petzval mới, gồm năm tiêu cự từ 27mm đến 135mm, được thiết kế lại dựa trên bản gốc của Joseph Petzval từ năm 1840. Nhưng điều gì khiến một công ty hiện đại như Lomography quyết định hồi sinh một thiết kế quang học từ thế kỷ 19?

Lý do nằm ở nét đặc trưng không thể nhầm lẫn của ống kính Petzval: hiệu ứng bokeh xoáy tròn huyền thoại, khả năng tách biệt chủ thể tuyệt vời và chất ảnh mộng mơ, cổ điển. Các kỹ sư của Lomography chia sẻ với PetaPixel rằng những ống kính này mang lại “tính cách” độc đáo ngay từ khi chụp, không cần phải chỉnh sửa hậu kỳ. “Hơn cả chất liệu kính hay lớp phủ, vẻ đẹp của Petzval nằm ở độ cong trường ảnh được tạo ra bởi cách sắp xếp các nhóm thấu kính” – Lomography giải thích. Họ sử dụng kính phủ đa lớp, tạo ra những vệt sáng đỏ nhẹ và hiệu ứng hào quang ấm áp, làm tăng thêm nét cổ điển đầy mê hoặc.

Credit: PetaPixel

Đây không phải lần đầu tiên Lomography tái hiện ống kính Petzval. Năm 2013, họ đã ra mắt Petzval 85 Art cho máy ảnh DSLR thông qua chiến dịch Kickstarter, sau khi nghiên cứu kỹ lưỡng thiết kế gốc từ năm 1840. Kinh nghiệm này đã đặt nền móng cho những cải tiến mới trong dòng sản phẩm năm 2025.

Dòng ống kính Petzval mới không chỉ tái hiện thiết kế cũ mà còn mang đến những cải tiến đột phá, đặc biệt là công nghệ điều khiển bokeh liên kết với lấy nét (focus-coupled bokeh control). Công nghệ này được tích hợp vào thiết kế cơ học của cả năm ống kính, cho phép hiệu ứng bokeh thay đổi mượt mà theo tiêu điểm, tạo ra sự chuyển đổi tự nhiên khi lấy nét hoặc thay đổi độ sâu trường ảnh. Độ mạnh của hiệu ứng bokeh xoáy tròn được điều chỉnh thông qua vòng chrome trên ống kính, mang lại sự linh hoạt chưa từng có.

Trong các phiên bản Petzval trước đây, việc thay đổi cường độ bokeh thường yêu cầu điều chỉnh lại tiêu điểm, gây khó khăn cho nhiếp ảnh gia và đặc biệt là các nhà làm phim. “Với các nhiếp ảnh gia, điều này không quá phiền hà, nhưng với các nhà làm phim mà chúng tôi hợp tác, đây là một điểm bất tiện lớn” – Lomography cho biết. “Việc tăng hoặc giảm hiệu ứng xoáy tròn là một công cụ tuyệt vời để kể chuyện, nhưng trước đây nó bị hạn chế bởi sự dịch chuyển tiêu điểm”.

Để khắc phục, đội ngũ Lomography phải làm việc trong khuôn khổ thiết kế quang học đã được xác lập. Hiệu ứng bokeh xoáy tròn là kết quả trực tiếp của độ cong trường ảnh trong thiết kế Petzval, nên mọi cải tiến phải tôn trọng đặc tính cốt lõi này. “Đây là một thách thức lớn khi thiết kế các ống kính”, Lomography chia sẻ. Mỗi ống kính trải qua quá trình thiết kế phức tạp, được thử nghiệm liên tục và hiệu chỉnh thủ công để đảm bảo sự liên kết hoàn hảo giữa bokeh và độ sâu trường ảnh.

Nhờ công nghệ mới, quy trình sử dụng trở nên đơn giản hơn nhiều. Người dùng chỉ cần lấy nét vào chủ thể, điều chỉnh bokeh bằng vòng điều khiển hoặc thiết bị điện ảnh, mà không lo bị lệch tiêu điểm. Điều này khiến dòng ống kính mới trở nên lý tưởng cho cả nhiếp ảnh và quay phim chuyên nghiệp.

Mặc dù phiên bản Petzval trước đây của Lomography đã gặp khó khăn về kỹ thuật, chúng vẫn được các nhà làm phim sử dụng trong những dự án lớn. Chẳng hạn, True Lens Services (TLS) đã tái chế các ống kính Petzval 58mm và 85mm của Lomography để quay những cảnh trong bộ phim Poor Things (2023), giành được nhiều giải thưởng. Thành công này chứng minh sức hút của hiệu ứng Petzval trong việc tạo nên những hình ảnh mang tính nghệ thuật cao.

Trong dòng sản phẩm mới, hai ống kính 55mm f/1.7 và 80.5mm f/1.9 được phát triển dễ dàng hơn nhờ kinh nghiệm từ các phiên bản trước. Tuy nhiên, các ống kính 35mm và sắp tới là 27mm lại là thách thức lớn. “Phát triển hiệu ứng Petzval cho các tiêu cự góc rộng rất khó, nhưng cũng rất thú vị” – Lomography chia sẻ. “Chúng tôi đã hoàn toàn bị choáng ngợp khi thử nghiệm nguyên mẫu 35mm lần đầu tiên! Với đặc tính quang học của Petzval, chúng tôi phải tìm ra sự cân bằng hoàn hảo giữa vùng nét và vùng bokeh xoáy tròn”.

Không giống các dòng ống kính điện ảnh khác thường có khẩu độ thống nhất, Lomography chọn các khẩu độ khác nhau (từ f/1.7 đến f/2.8) để đảm bảo thiết kế đồng nhất về đường kính và vị trí vòng điều khiển. “Sau khi tham khảo ý kiến từ cộng đồng và các chuyên gia điện ảnh, chúng tôi nhận ra rằng tính tương thích, linh hoạt và hiệu quả là những yếu tố rất quan trọng,” công ty giải thích. Điều này cho phép người dùng chuyển đổi giữa các tiêu cự mà không cần hiệu chỉnh lại thiết bị, phù hợp cho cả nghiệp dư lẫn chuyên nghiệp.

Trong bối cảnh thẩm mỹ cổ điển đang trở thành xu hướng mạnh mẽ trong nhiếp ảnh và đặc biệt là điện ảnh, Lomography tận dụng cơ hội này để làm nổi bật dòng ống kính Petzval mới. “Chúng tôi đến từ góc nhìn của nhiếp ảnh analog, và việc đón nhận những khiếm khuyết là một phần lớn trong bản sắc của chúng tôi” – Lomography khẳng định. Thay vì cố gắng loại bỏ các quang sai, họ tìm cách biến chúng thành những đặc điểm sáng tạo, khuyến khích người dùng nghĩ khác đi và phá vỡ giới hạn.

Trong thời đại trí tuệ nhân tạo (AI) ngày càng phổ biến, Lomography vẫn trung thành với triết lý sáng tạo lấy con người làm trung tâm, điều đã gắn bó với họ từ năm 1992. Hiệu ứng Petzval, với vẻ đẹp mộng mơ và không hoàn hảo, đáp ứng nhu cầu thị trường về những hình ảnh giàu cảm xúc, như đã thấy trong các bộ phim như Poor Things hay The Northman. Lomography thậm chí còn mơ về một bộ phim được quay hoàn toàn bằng bộ ống kính Petzval, tận dụng toàn bộ dải tiêu cự mà họ đã phát triển.

Ba ống kính đầu tiên trong dòng mới – Petzval 35mm f/2, 55mm f/1.7 và 80.5mm f/1.9 – đã có mặt trên thị trường, tương thích với các máy ảnh mirrorless full-frame Sony E, Nikon Z và Canon RF. Hai ống kính còn lại, 27mm f/2 và 135mm f/2.8, dự kiến ra mắt vào cuối năm 2025. Mỗi ống kính có giá 599 USD, nhưng được giảm xuống 516 USD khi mua theo bộ. Lomography cũng đang phát triển phiên bản ngàm PL cho các nhà làm phim, với thông báo cập nhật sẽ được gửi qua trang web của họ.

Với sự kết hợp giữa thiết kế quang học cổ điển và công nghệ hiện đại, dòng ống kính Petzval mới của Lomography không chỉ là công cụ sáng tạo mà còn là cầu nối giữa quá khứ và tương lai. Chúng mang đến cho các nhiếp ảnh gia và nhà làm phim cơ hội khám phá một thế giới hình ảnh độc đáo, nơi nét đẹp không hoàn hảo trở thành nguồn cảm hứng bất tận.