Lực lượng lao động của NASA cắt giảm khoảng 10 phần trăm

NASA, cơ quan vũ trụ hàng đầu thế giới, hiện có khoảng 18.000 nhân viên dân sự làm việc tại trụ sở chính và 10 trung tâm trên khắp nước Mỹ. Tuy nhiên, tính đến cuối ngày hôm nay, số lượng nhân sự này sẽ giảm khoảng 10% so với thời điểm đầu nhiệm kỳ thứ hai của chính quyền Trump, chỉ bốn tuần trước đây. Và đó có thể chưa phải là dấu chấm hết cho đợt cắt giảm này.

Làn sóng sa thải đầu tiên 

Theo các nguồn tin, khoảng 750 nhân viên NASA đã chấp nhận lời đề nghị “ngã rẽ” để từ chức hoãn lại trong năm nay. Con số này có vẻ lớn, nhưng trên thực tế, khoảng 1.000 nhân viên NASA rời đi mỗi năm, đồng nghĩa với việc nhiều người trong số họ đã lên kế hoạch nghỉ việc từ trước.

Đáng chú ý hơn là việc sa thải các nhân viên đang trong giai đoạn “thử việc”. Giống như cách chính quyền Trump đã làm với các cơ quan liên bang khác, những nhân viên NASA trong thời gian thử việc – bao gồm người mới vào làm trong vòng một đến hai năm hoặc nhân viên lâu năm vừa được thăng chức – cũng không nằm ngoài danh sách cắt giảm. Khoảng 1.000 nhân viên bị ảnh hưởng bởi đợt sa thải này.

Tổng cộng, sự kết hợp giữa các trường hợp từ chức hoãn lại và sa thải nhân viên thử việc đã khiến NASA mất đi khoảng 10% lực lượng lao động.

Cắt giảm chưa dừng lại?

Hai nguồn tin cho biết các giám đốc trung tâm của NASA đã nhận được chỉ thị chuẩn bị phương án cho một đợt “tinh giản lực lượng đáng kể” trong những tháng tới. Quy mô cụ thể của đợt cắt giảm này chưa được xác định, và nó có thể không diễn ra nếu Nhà Trắng và Quốc hội Mỹ đạt được thỏa thuận ngân sách. Tuy nhiên, chỉ thị này đang tạo ra bầu không khí bất ổn trong nội bộ NASA, báo hiệu khả năng chính quyền Trump muốn tiếp tục cắt giảm sâu hơn.

Một tuần đen tối của NASA

Mất việc luôn là điều đau lòng. Đối với NASA, tổ chức mang lại những khám phá vĩ đại và niềm vui cho thế giới, đây thực sự là một ngày tồi tệ. Đặc biệt, nhiều nhân viên bị sa thải là những người trẻ tuổi, mới bắt đầu sự nghiệp và từng tràn đầy hy vọng khi được gia nhập NASA để chinh phục vũ trụ. Nhưng tất cả những hoài bão đó đã bị dập tắt.

Về mặt tác động, NASA rõ ràng đang mất đi một phần năng lực với đợt cắt giảm này. Những nhân viên trẻ bị sa thải có thể đã là thế hệ tiếp theo dẫn dắt các sứ mệnh khám phá vũ trụ. Và giờ đây, họ bị loại bỏ mà không có lý do rõ ràng. Liệu ngân sách bị cắt giảm này có nhằm mục đích tăng chi tiêu quân sự? Hay để tài trợ cho việc cắt giảm thuế cho giới giàu có? Nhiều người cảm thấy tức giận khi NASA – một tổ chức chỉ chiếm chưa đầy 0,5% ngân sách liên bang – lại bị cắt giảm một cách vô lý.

Bên cạnh đó, chính quyền Trump và Bộ Hiệu quả Chính phủ, do Elon Musk đứng đầu, bị chỉ trích vì cách thực hiện cắt giảm quá thô bạo – giống như việc các tập đoàn sa thải hàng loạt nhân sự trong các thương vụ sáp nhập hay phá sản. Quy trình này diễn ra nhanh chóng, không có sự đồng cảm, gây tổn thương sâu sắc cho những người liên quan.

NASA có đang lãng phí ngân sách?

Rõ ràng, giống như nhiều cơ quan liên bang khác, NASA có những khoản chi tiêu không hợp lý. Một ví dụ điển hình là dự án tên lửa hạng nặng Space Launch System, tiêu tốn hơn 3 tỷ USD mỗi năm trong suốt một thập kỷ qua, nhưng vẫn chưa mang lại kết quả tương xứng. Trong khi đó, các công ty tư nhân đang phát triển công nghệ phóng vũ trụ với tốc độ nhanh hơn và chi phí thấp hơn nhiều.

Tương tự, tàu vũ trụ Orion đã tiêu tốn 1 tỷ USD mỗi năm trong suốt 20 năm, nhưng vẫn chưa thực hiện được chuyến bay có phi hành gia. Ngoài ra, kế hoạch xây dựng trạm vũ trụ Lunar Gateway trong quỹ đạo Mặt Trăng cũng gây tranh cãi khi tiêu tốn hàng trăm triệu USD mà không mang lại lợi ích rõ ràng. Nhiều chuyên gia cho rằng dự án này thực chất chỉ nhằm duy trì công ăn việc làm cho đội ngũ kiểm soát viên bay của Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS), dự kiến ngừng hoạt động vào năm 2030.