Máy bay Boeing quay về Mỹ từ Trung Quốc giữa lúc chiến tranh thuế leo thang

Một chiếc máy bay Boeing vốn dự kiến bàn giao cho Trung Quốc đã quay trở lại Hoa Kỳ vào thứ Sáu, theo dữ liệu theo dõi chuyến bay. Sự việc diễn ra trong bối cảnh nhà máy hoàn thiện của Boeing gần Thượng Hải bị ảnh hưởng bởi cuộc chiến thuế quan ngày càng căng thẳng giữa Bắc Kinh và Washington.

Ảnh: Representational Image

Máy bay quay đầu – dấu hiệu căng thẳng thương mại

Chiếc máy bay này là một trong số nhiều chiếc đang chờ được hoàn thiện và bàn giao cho một hãng hàng không Trung Quốc tại trung tâm hoàn thiện ở Chu Sơn (Zhoushan). Tuy nhiên, thay vì được bàn giao, nó đã cất cánh trở lại và bay về hướng đảo Guam của Mỹ, một trạm trung chuyển thường được sử dụng cho các chuyến bay qua Thái Bình Dương – dấu hiệu cho thấy máy bay đang quay về nhà máy chính của Boeing ở Seattle.

Tình hình trước khi có lệnh áp thuế

Chỉ vài tuần trước khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố áp thuế vào ngày 2/4, ba chiếc 737 MAX mới đã bay từ Seattle đến Chu Sơn trong tháng 3, cho thấy Boeing vẫn kỳ vọng kinh doanh diễn ra bình thường. Một chiếc nữa đến vào tuần trước. Tại đây, Boeing lắp đặt nội thất và sơn logo trước khi bàn giao máy bay cho khách hàng.

Tuy nhiên, một chiếc trong đợt giao hàng đầu tiên đã quay trở lại Mỹ mà không được bàn giao.

Chiến tranh thuế ảnh hưởng đến hoạt động của Boeing tại Trung Quốc

Chuyến bay dài hơn 8.000 km về nhà máy chính của Boeing diễn ra trong bối cảnh kinh doanh của hãng tại Trung Quốc bị đe dọa bởi căng thẳng thương mại.

Theo Bloomberg News, Trung Quốc có thể đã cấm nhập khẩu máy bay Boeing – một phần trong phản ứng với chính sách thuế “có đi có lại” của Tổng thống Trump. Tuy nhiên, chính phủ Trung Quốc chưa đưa ra bình luận chính thức, và truyền thông nhà nước cũng chưa đề cập gì đến lệnh cấm.

Ảnh: Bloomberg

Không có lệnh cấm chính thức, nhưng vẫn bị ảnh hưởng

Một số nguồn tin trong ngành hàng không cho biết không có chỉ thị chính thức nào yêu cầu ngừng mua máy bay Boeing, nhưng nhiều chuyên gia đều đồng ý rằng việc Trung Quốc áp thuế lên hàng hóa Mỹ đã khiến việc nhập khẩu máy bay gần như không thể, ngay cả khi không có lệnh cấm rõ ràng.

Một nguồn tin cao cấp trong ngành cho biết Boeing và các nhà cung ứng đang chuẩn bị phương án không bàn giao máy bay cho Trung Quốc trong thời gian tới.

Máy bay mang màu sơn của hãng hàng không Trung Quốc

Hình ảnh được đăng trên các diễn đàn hàng không từ tháng 2 cho thấy chiếc máy bay quay đầu mang màu sơn của Xiamen Airlines, một hãng thuộc sở hữu phần lớn của China Southern. Nguồn tin cho biết chiếc máy bay này vốn dự kiến được bàn giao cho Xiamen Airlines, nhưng hãng không phản hồi yêu cầu bình luận.

Tạp chí hàng không The Air Current là đơn vị đầu tiên đưa tin rằng một số máy bay Boeing chưa giao đã bị rút khỏi Chu Sơn. Tờ này cũng cho biết một hãng hàng không Trung Quốc khác đã từ bỏ cam kết thuê một máy bay Boeing.

Đưa máy bay về Mỹ thay vì lưu kho

Một số cuộc thảo luận đã diễn ra để giữ lại máy bay tại kho lưu trữ có thuế ưu đãi (bonded storage), nhằm tránh bị tính thuế nhập khẩu. Tuy nhiên, Boeing vẫn quyết định đưa máy bay quay về Mỹ. Hải quan Trung Quốc cũng không trả lời yêu cầu bình luận về vấn đề này.

Ngành hàng không rơi vào “lửng lơ” vì thuế

Việc ngừng bàn giao máy bay lần này là một trở ngại mới đối với Boeing, hãng vừa mới phục hồi sau gần 5 năm bị Trung Quốc đóng băng việc nhập khẩu dòng 737 MAX, cùng với các đợt căng thẳng thương mại trước đây.

Boeing khai trương nhà máy hoàn thiện tại Chu Sơn năm 2018, trong bối cảnh căng thẳng thương mại thời kỳ đầu nhiệm kỳ Tổng thống Trump. Mặc dù Boeing không lắp ráp toàn bộ máy bay tại Trung Quốc như Airbus, nhưng chiến lược của họ là tạo lợi thế cạnh tranh tại thị trường hàng không phát triển nhanh nhất thế giới.

Trung Quốc có thể ngừng mua cả linh kiện máy bay Mỹ

Bloomberg cũng đưa tin rằng Bắc Kinh đã yêu cầu các hãng hàng không Trung Quốc ngừng mua linh kiện máy bay sản xuất tại Mỹ. Tuy nhiên, hai nguồn tin trong ngành tại Mỹ cho biết chưa nhận được hướng dẫn chính thức về việc dừng xuất khẩu linh kiện sang Trung Quốc. Một người điều hành trung tâm bảo dưỡng máy bay tại Trung Quốc cũng cho biết việc nhập khẩu linh kiện Mỹ vẫn diễn ra bình thường.

Bộ Ngoại giao Trung Quốc từ chối bình luận và chỉ nói rằng: “Hãy liên hệ với cơ quan có thẩm quyền”.

Tác động ngắn hạn với Boeing chưa lớn

Việc thay đổi chính sách thuế liên tục khiến các đơn hàng mới và kế hoạch giao hàng rơi vào tình trạng “lửng lơ”. Một số CEO của các hãng hàng không đã tuyên bố hoãn nhận máy bay thay vì phải trả thuế nhập khẩu.

Trước đây, Trung Quốc từng chiếm 1/4 lượng máy bay Boeing bàn giao toàn cầu, nhưng con số này đã giảm vì căng thẳng thương mại, khủng hoảng an toàn của dòng 737 MAX và ảnh hưởng của đại dịch COVID-19.

Theo dữ liệu của Boeing, hiện vẫn còn 130 đơn đặt hàng chưa hoàn thành từ các hãng hàng không và công ty cho thuê máy bay tại Trung Quốc. Ngoài ra, trong số hơn 760 đơn đặt hàng chưa xác định khách hàng, nhiều chiếc được cho là dành cho Trung Quốc.

Dù vậy, các nhà phân tích cho rằng việc tạm ngừng giao hàng ngắn hạn sẽ không ảnh hưởng lớn đến Boeing, vì hãng có thể chuyển hướng phục vụ các hãng khác, trong khi Airbus hiện không còn đủ năng lực để tăng sản lượng.