Meta chi 14,8 tỷ USD đầu tư vào Scale AI

Meta – công ty mẹ của Facebook vừa công bố một trong những khoản đầu tư lớn nhất trong lịch sử của mình: 14,8 tỷ USD để mua 49% cổ phần không có quyền biểu quyết tại Scale AI, một startup chuyên cung cấp dữ liệu huấn luyện cho các mô hình trí tuệ nhân tạo. Thương vụ này không chỉ đánh dấu bước đi chiến lược của Meta trong cuộc đua AI, mà còn làm dấy lên nhiều tranh luận về tính minh bạch và cạnh tranh trong ngành công nghệ.

Khác với các thương vụ thâu tóm truyền thống, Meta không giành quyền kiểm soát Scale AI mà chỉ sở hữu một phần cổ phần không có quyền biểu quyết. Điều này giúp công ty tránh được sự giám sát trực tiếp từ các cơ quan chống độc quyền của Mỹ. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng cách cấu trúc thương vụ này có thể là một hình thức “lách luật”, và vẫn có khả năng bị điều tra nếu bị cho là làm tổn hại đến cạnh tranh công bằng. 

Ảnh: The Economic Times

Một điểm đáng chú ý là Alexandr Wang, CEO 28 tuổi của Scale AI, sẽ gia nhập Meta sau thương vụ này, nhưng vẫn giữ ghế trong hội đồng quản trị của Scale. Theo các nguồn tin, Wang sẽ bị giới hạn quyền truy cập vào thông tin nhạy cảm của Scale để tránh xung đột lợi ích. Tuy nhiên, sự hiện diện của ông tại cả hai công ty vẫn khiến nhiều đối thủ lo ngại về khả năng rò rỉ chiến lược hoặc dữ liệu nội bộ. 

Ngay sau khi thương vụ được công bố, Google – khách hàng lớn nhất của Scale AI đã tuyên bố cắt đứt quan hệ hợp tác, lo ngại rằng Meta có thể tiếp cận gián tiếp các dữ liệu và chiến lược phát triển AI của mình. Các công ty khác như Microsoft, OpenAI và xAI của Elon Musk cũng đang xem xét rút lui hoặc đã bắt đầu tìm kiếm đối tác thay thế.

Điều này cho thấy một thực tế nhạy cảm trong ngành AI: các công ty thường chia sẻ dữ liệu huấn luyện và sản phẩm nguyên mẫu với các đối tác như Scale AI, và việc một đối thủ lớn như Meta có cổ phần trong công ty này khiến họ không còn cảm thấy an toàn.

Thương vụ Meta–Scale AI cũng là một phép thử đối với chính quyền Trump trong cách tiếp cận với các “acquihire” – hình thức đầu tư nhằm tuyển dụng nhân tài thay vì mua lại toàn bộ công ty. Dưới thời Tổng thống Biden, các thương vụ tương tự từng bị điều tra, nhưng hiện tại các cơ quan như Ủy ban Thương mại Liên bang (FTC) dường như đang tạm dừng các cuộc điều tra này.

Với khoản đầu tư gần 15 tỷ USD vào Scale AI, Meta đang đặt cược lớn vào tương lai của dữ liệu huấn luyện – yếu tố sống còn trong cuộc đua AI. Tuy nhiên, thương vụ này cũng làm nổi bật những ranh giới mờ giữa hợp tác và cạnh tranh, giữa đổi mới và kiểm soát. Trong một ngành công nghiệp đang phát triển nhanh chóng nhưng thiếu quy định rõ ràng, đây có thể chỉ là khởi đầu cho nhiều tranh cãi sắp tới.