Microsoft và OpenAI: từ hợp tác chiến lược đến ranh giới cạnh tranh

Từng là một trong những mối quan hệ đối tác được quan tâm nhất trong ngành công nghệ, Microsoft và OpenAI nay đang đối mặt với những căng thẳng ngày một rõ nét. Sau khoản đầu tư hơn 13 tỷ USD và nhiều năm cộng tác, dấu hiệu rạn nứt bắt đầu xuất hiện khi OpenAI muốn có thêm quyền tự chủ và mở rộng chiến lược riêng ra ngoài tầm ảnh hưởng của Microsoft.

Getty Images

OpenAI muốn linh hoạt hơn với quyền lực mới

Kể từ khi chuyển đổi thành cấu trúc “vì lợi nhuận giới hạn” vào năm 2019, OpenAI đã từng bước định hình vai trò của mình như một thực thể kinh doanh độc lập. Công ty hiện đang tìm cách huy động thêm vốn, có thể lên đến hàng chục tỷ USD và thậm chí đang cân nhắc phương án IPO. Tuy nhiên, bất kỳ bước đi tài chính lớn nào cũng phải nhận được sự đồng thuận từ Microsoft – đối tác lớn nhất và cũng là nhà đầu tư chiến lược hiện tại.

Ngoài ra, OpenAI còn đang đàm phán để mua lại startup có tên là WIndsufr – một nền tảng lập trình bằng AI trị giá 3 tỷ USD, có thể cạnh tranh trực tiếp với GitHub Copilot của Microsoft. Điều này khiến mối quan hệ càng thêm phức tạp khi lợi ích kinh doanh bắt đầu giao nhau.

Microsoft đang âm thầm đa dạng hóa sức mạnh AI

Về phía Microsoft, công ty không ngồi yên. Trong khi vẫn giữ quyền truy cập vào mô hình ngôn ngữ mạnh nhất của OpenAI – như GPT-4 và các API liên quan – Microsoft cũng đang đầu tư phát triển các mô hình AI nội bộ và hợp tác với các đơn vị bên ngoài như Meta, Mistral, Cohere và xAI. Họ đang hướng đến một tương lai “đa mô hình”, nơi Copilot không còn phụ thuộc hoàn toàn vào GPT mà có thể lựa chọn mô hình phù hợp theo tác vụ và ngữ cảnh.

Microsoft cũng đã cập nhật các thỏa thuận hạ tầng, cho phép OpenAI sử dụng dịch vụ đám mây bên ngoài ngoài Azure, mặc dù Azure vẫn là đối tác ưu tiên. Điều này giúp OpenAI mở rộng khả năng tính toán mà không hoàn toàn phụ thuộc vào một nguồn duy nhất.

Cuộc thương lượng quyền lực trong thỏa thuận kéo dài đến 2030

Một trong những điểm gây tranh cãi nhất hiện nay là việc Microsoft muốn giữ cổ phần tối đa nếu OpenAI thực hiện IPO. Theo thỏa thuận trước đó, Microsoft được quyền quy đổi đầu tư thành tối đa 49% cổ phần ở cấu trúc “for-profit” – nhưng tỷ lệ thực tế đang được thương lượng lại, có thể chỉ còn 20%. Đây là con số có ảnh hưởng lớn tới định giá và quyền lực kiểm soát lâu dài.

OpenAI cũng muốn loại bỏ điều khoản “chấm dứt hợp tác” nếu Microsoft phản đối thương vụ Windsufr – một điều kiện được đánh giá là rủi ro pháp lý tiềm ẩn. Hiện hai bên vẫn đang trong quá trình thương lượng căng thẳng, dù chưa công khai toàn bộ nội dung.

Vừa là đối tác, vừa là đối thủ

Quan hệ giữa Microsoft và OpenAI giờ đây có thể được mô tả là “cộng sinh cạnh tranh” – một mô hình phổ biến trong giới công nghệ khi hai bên vừa phụ thuộc, vừa âm thầm rút bớt quyền lực lẫn nhau. Trong khi OpenAI cần nguồn tài chính và hạ tầng từ Microsoft, thì Microsoft lại cần giữ vai trò trung tâm trong làn sóng AI, nhưng không muốn bị một đối tác chi phối hoàn toàn.

Tương lai mối quan hệ này vẫn còn là ẩn số. Nhưng chắc chắn, bất kỳ thay đổi nào trong cấu trúc giữa hai “gã khổng lồ AI” này cũng sẽ ảnh hưởng sâu rộng đến toàn ngành công nghệ trong những năm tới.