Mua máy bay chiến đấu F-35 từ Hoa Kỳ: Con đường phức tạp trong lịch sử hàng không của Ấn Độ?

Liệu Ấn Độ có mua máy bay chiến đấu F-35 từ Hoa Kỳ? Có nên mua chúng không? Đây là hai câu hỏi mà giới truyền thông và các chuyên gia Ấn Độ dường như đang quan tâm kể từ khi Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đề cập đến danh sách các sản phẩm của Mỹ mà Ấn Độ nên mua trong cuộc hội đàm với Thủ tướng Narendra Modi vào tuần trước tại Washington, D.C.

Eurasian Times đã đăng tải nhiều bài viết về chủ đề này trong vài ngày qua. Tuy nhiên, bài viết dưới đây sẽ cố gắng trình bày một cái nhìn toàn diện về vấn đề. Trong quá trình này, một số khía cạnh không được công khai rộng rãi sẽ được trình bày để các nhà hoạch định chính sách Ấn Độ cần lưu ý khi quyết định có mua máy bay chiến đấu này hay không.

Ảnh: Alex Brandon/AP Photo

Khởi đầu từ đâu?

Khi có bất kỳ giao dịch mua bán nền tảng vũ khí nào, cả quốc gia muốn mua và quốc gia muốn bán đều phải đưa ra đề xuất chính thức. Tuy nhiên, đây không phải là trường hợp này. Đề nghị của Tổng thống Trump là một đề nghị không chính thức, cũng như vào năm 2018, khi Đô đốc Philip S. Davidson, người đứng đầu Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương, cho biết F-35 có thể được cung cấp cho Ấn Độ.

Khi một đề xuất chính thức được đưa ra, Ấn Độ sẽ phải đối mặt với một quy trình mua sắm vũ khí phức tạp, chậm chạp và rườm rà. Quy trình này tốn rất nhiều thời gian và có thể khiến một tổng thống như Donald Trump cảm thấy khó chịu.

Cần lưu ý rằng Ấn Độ mất gần mười lăm năm để đàm phán thỏa thuận Rafale, buộc yêu cầu của Không quân Ấn Độ về 126 máy bay phải cắt giảm xuống còn 36 chiếc. Tương tự, quá trình đồng sản xuất máy bay chiến đấu đa nhiệm tại Ấn Độ được đề xuất lần đầu vào năm 2019 nhưng đến nay vẫn chưa có tiến triển.

Nếu Ấn Độ muốn mua F-35 càng sớm càng tốt, họ sẽ phải áp dụng “lộ trình Rafale” (Ấn Độ đã mua máy bay Rafale của Pháp thông qua kênh bán vũ khí giữa chính phủ với chính phủ) như một “biện pháp tạm thời” cho một số máy bay chiến đấu (chẳng hạn như hai phi đội) theo các điều kiện, điều khoản và mức giá do chính phủ xác định.

Lý do mua F-35:

Lý do cho việc này là Không quân Ấn Độ (IAF) rất cần máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm, vì hiện tại chỉ có 31 phi đội máy bay chiến đấu trong khi số phi đội được phê duyệt là 42.

Ngay cả Lockheed Martin, nhà sản xuất F-35, cũng hoan nghênh sáng kiến của Tổng thống Trump.

“Chúng tôi rất vui mừng với thông báo gần đây của Tổng thống Trump về việc cung cấp F-35 cho Ấn Độ. Lockheed Martin sẵn sàng hỗ trợ các quyết định giữa chính phủ với chính phủ này. Chúng tôi mong muốn làm việc chặt chẽ với cả hai chính phủ trong các hoạt động mua sắm chiến lược sắp tới, bao gồm máy bay chiến đấu, tên lửa Javelin và trực thăng, nhằm cung cấp các giải pháp an ninh và năng lực răn đe thế kỷ XXI cho Quân đội Ấn Độ. Đây sẽ là một bước tiến lớn trong quan hệ đối tác chiến lược toàn diện đang phát triển giữa Hoa Kỳ và Ấn Độ”, công ty đã phát biểu.

Máy bay F-35:

Máy bay F-35 được cho là loại máy bay chiến đấu tốt nhất trong loại của nó. Lockheed Martin đã sản xuất F-35 là các máy bay chiến đấu tàng hình, một chỗ ngồi, động cơ đơn và siêu âm, được thiết kế cho nhiều vai trò, bao gồm tấn công chiến lược, tiêu diệt/phá hủy hệ thống phòng không của kẻ thù, chống không đối không, chống chiến tranh chống mặt đất, phối hợp tấn công và trinh sát, và hỗ trợ gần. Nó mang lại tính tàng hình, kết hợp cảm biến và khả năng tương thích để có thể tiếp cận trong môi trường bị tranh chấp và nâng cao nhận thức tình huống. Nó cũng có thể thực hiện chiến tranh điện tử và thu thập thông tin tình báo thông qua giám sát và trinh sát.

Do đó, F-35 cần được đánh giá vì nhiều vai trò của nó, chứ không phải chỉ cho một vai trò cụ thể như tấn công hay giám sát.

F-35 có ba phiên bản: F-35A, F-35B và F-35C. F-35A có khả năng cất cánh và hạ cánh thông thường (CTOL), F-35B có khả năng cất cánh ngắn và hạ cánh thẳng đứng (STOVL), và F-35C là phiên bản dành cho tàu sân bay. F-35B và F-35C chủ yếu dành cho Hải quân và Thủy quân lục chiến. Trong bối cảnh Ấn Độ, F-35A sẽ là phiên bản có liên quan.

Ảnh: Lockheed Martin official website

Chi phí và các vấn đề liên quan:

Mặc dù F-35 có khả năng vượt trội, nhưng cũng không thiếu các vấn đề cần lưu ý. Mới đây, Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ đã xác nhận rằng F-35 đang gặp phải một số thách thức kỹ thuật và các vấn đề liên quan đến độ tin cậy, bảo trì, sự chậm trễ trong dự án và chi phí vượt mức.

Một vấn đề đáng chú ý là chi phí của một chiếc F-35. Báo cáo Mua sắm Lựa chọn của Lầu Năm Góc năm 2023 ước tính giá của một chiếc F-35 dao động từ 62,2 triệu USD đến 77,2 triệu USD, tùy thuộc vào các tính năng bổ sung và phiên bản.

Các vấn đề về hợp tác sản xuất:

Liệu Hoa Kỳ có muốn đồng sản xuất các bộ phận của F-35 tại Ấn Độ hay không là một câu hỏi quan trọng. Tuyên bố chung của cuộc gặp mới đây giữa Trump và Modi nói rằng, “Các lãnh đạo đã quyết định Hoa Kỳ sẽ mở rộng việc bán và hợp tác sản xuất quốc phòng với Ấn Độ để tăng cường khả năng tương thích và hợp tác công nghiệp quốc phòng”.

Điều này dẫn đến câu hỏi liệu việc hợp tác sản xuất có bao gồm F-35, khi mà đối thủ Nga đã đồng sản xuất các dòng máy bay MiG và Sukhoi tại Ấn Độ.

Vấn đề chiến lược và sử dụng F-35 trong chiến tranh:

Cuối cùng, có một vấn đề tế nhị liên quan đến việc sử dụng F-35 trong các cuộc chiến. Một số máy bay F-35A là máy bay hai chức năng, có thể mang cả vũ khí thông thường và vũ khí hạt nhân B-61. Chính phủ Hoa Kỳ yêu cầu phải có sự cho phép của Tổng thống Hoa Kỳ trước khi máy bay thực hiện nhiệm vụ hạt nhân. Điều này cũng áp dụng cho các quốc gia mua máy bay chiến đấu của Mỹ, bao gồm cả việc phải xin phép trước khi sử dụng máy bay trong các cuộc chiến.

Điều này có thể mâu thuẫn với chính sách tự chủ chiến lược của Ấn Độ khi sử dụng vũ khí Nga hoặc Pháp mà không có sự can thiệp của các quốc gia khác.

Có nhiều câu hỏi khó khăn cần giải đáp nếu Ấn Độ quyết định mua F-35. Liệu Ấn Độ có phải tháo dỡ các hệ thống S-400 đã mua từ Nga để có thể sở hữu F-35, hay Hoa Kỳ sẽ yêu cầu Ấn Độ từ bỏ các hệ thống phòng không của Nga? Đó là những câu hỏi khó trả lời trong tương lai.