Mưa sao băng Lyrid sẽ đạt cực đỉnh vào thứ Hai – Thời điểm lý tưởng để ngắm nhìn ‘quả cầu lửa’ trên bầu trời

Mưa sao băng Lyrid – một trong những hiện tượng sao băng lâu đời nhất từng được ghi nhận – hiện đang diễn ra và sẽ đạt cực đỉnh vào đêm thứ Hai rạng sáng thứ Ba, ngày 21–22 tháng 4. Dự kiến sẽ có khoảng 18 sao băng mỗi giờ, trong đó có thể xuất hiện một số “quả cầu lửa” sáng rực đặc biệt.

Ảnh: Unsplash

Khi nào nên quan sát?

Theo Hiệp hội Thiên văn Hoa Kỳ (American Meteor Society), mưa sao băng Lyrid diễn ra từ ngày 17 đến 26 tháng 4, với thời điểm cực đỉnh rơi vào khoảng 13:00 UTC ngày 22/4 (tức 8:00 sáng giờ miền Đông Hoa Kỳ). Tuy nhiên, thời gian lý tưởng để quan sát là từ sau nửa đêm đến rạng sáng – khi bầu trời tối nhất ở mọi nơi trên Trái Đất.

NASA khuyến nghị: “Hãy bắt đầu quan sát từ khoảng 10:30 tối theo giờ địa phương cho đến lúc bình minh, với thời điểm tốt nhất vào khoảng 5 giờ sáng”. Trăng lưỡi liềm sẽ mọc khoảng 3:30 sáng nhưng chỉ ở mức 27% độ sáng nên sẽ không ảnh hưởng nhiều đến việc ngắm sao.

Sao băng xuất hiện ở đâu trên bầu trời?

Các “ngôi sao băng” Lyrid có vẻ như xuất phát từ chòm sao Lyra ở phía đông bầu trời, nơi có ngôi sao sáng Vega. Vào thời điểm sau khi trời tối vài giờ, chòm sao Lyra bắt đầu mọc ở phía đông bắc. Bạn càng quan sát vào thời gian muộn, chòm sao Lyra sẽ càng cao và cơ hội thấy sao băng sẽ càng rõ ràng hơn.

Mặc dù có nguồn gốc từ Lyra, sao băng có thể xuất hiện bất kỳ đâu trên bầu trời. Mưa sao băng Lyrid được quan sát tốt nhất từ Bắc Bán Cầu, nhưng người ở Nam Bán Cầu cũng có thể thấy được.

Ảnh: Shutterstock

Lý do có thể thấy các ‘quả cầu lửa’ rực sáng trong mưa sao băng Lyrid

Sao băng là kết quả của những hạt bụi và đá nhỏ còn sót lại trong Hệ Mặt Trời do sao chổi tạo ra. Khi chúng đi vào khí quyển Trái Đất, chúng bốc cháy và phát sáng. Các “quả cầu lửa” là những sao băng đặc biệt sáng, có thể để lại vệt sáng dài phía sau.

Tiến sĩ Nick Moskovitz, nhà thiên văn học tại Đài quan sát Lowell (Arizona, Mỹ), giải thích: “Mưa sao băng Lyrid có đủ kích thước hạt, từ bụi mịn như phấn rôm đến lớn như quả bưởi. Đây là lý do tạo ra những quả cầu lửa rất ấn tượng”.

Nguồn gốc của mưa sao băng Lyrid là gì?

Khác với nhiều mưa sao băng khác, Lyrid bắt nguồn từ sao chổi C/1861 G1 (Thatcher) – một sao chổi khá bí ẩn. “Người ta hầu như không biết gì nhiều về sao chổi này”, Moskovitz nói. “Lần cuối cùng nó ghé thăm gần Trái Đất là năm 1861, và sẽ không quay lại cho đến năm 2283”.

Thông tin thêm:

Mưa sao băng tiếp theo sau Lyrid là Eta Aquarids, diễn ra từ ngày 19 tháng 4 đến 28 tháng 5, đạt cực đỉnh vào sáng sớm ngày 5 tháng 5 với khoảng 40–60 sao băng mỗi giờ. Mưa sao băng Eta Aquarids có nguồn gốc từ sao chổi nổi tiếng Halley.