Mỹ siết chặt visa với sinh viên Trung Quốc: trẻ em dưới 14 tuổi trở thành mục tiêu mới

Ngày 10/6/2025 – Chính phủ Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump vừa công bố chính sách siết chặt mới về thị thực đối với công dân Trung Quốc, trong đó lần đầu tiên trẻ em dưới 14 tuổi cũng trở thành đối tượng chịu ảnh hưởng. Động thái này lập tức làm dấy lên làn sóng phản đối từ Bắc Kinh và cộng đồng sinh viên quốc tế, trong bối cảnh quan hệ song phương Mỹ – Trung tiếp tục căng thẳng.

Ảnh: ShutterStock 

Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio tuyên bố Washington sẽ “chủ động thu hồi” thị thực của sinh viên Trung Quốc đang học tập tại Mỹ, đặc biệt là những người có liên hệ với Đảng Cộng sản Trung Quốc hoặc đang theo học các ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM). Bên cạnh đó, các quy định mới yêu cầu kiểm tra bổ sung về lý lịch và hoạt động trên mạng xã hội của đương đơn, kể cả trẻ em dưới tuổi vị thành niên.

Một quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết đây là bước đi cần thiết nhằm “bảo vệ an ninh quốc gia” và ngăn chặn các hành vi đánh cắp công nghệ thông qua các trường đại học – nơi được coi là mục tiêu “mềm” của các hoạt động gián điệp công nghệ.

Theo thống kê năm học 2023–2024, có khoảng 277.000 sinh viên Trung Quốc đang theo học tại Mỹ, chiếm khoảng 25% tổng số sinh viên quốc tế. Với chính sách mới, nhiều trường hợp sẽ phải hoãn hoặc hủy kế hoạch học tập tại Mỹ, tạo ra áp lực lớn cho cả hệ thống giáo dục đại học và ngành công nghiệp du học quốc tế.

Một sinh viên tại Thượng Hải, được xác định là Chen, bày tỏ lo lắng: “Tôi đã nhận được học bổng toàn phần nhưng giờ không thể đặt lịch phỏng vấn visa. Mọi thứ như đổ sập.” Trong khi đó, một phụ huynh ở Bắc Kinh cho biết con gái ông – mới 12 tuổi – cũng bị yêu cầu bổ sung thông tin phỏng vấn dù chỉ định theo học một trại hè ngắn hạn.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã lên án chính sách của Mỹ là “mang tính phân biệt đối xử, chính trị hóa vấn đề học thuật và gây tổn hại nghiêm trọng đến quan hệ song phương”. Bắc Kinh kêu gọi Washington “chấm dứt hành vi vu cáo và thao túng chính trị bằng cách hy sinh các chương trình giao lưu nhân dân”.

Nhiều chuyên gia giáo dục tại Trung Quốc nhận định, việc siết visa không chỉ làm tổn hại đến thanh danh của nền giáo dục Mỹ mà còn khuyến khích làn sóng chuyển hướng du học sang các quốc gia như Anh, Úc, Canada hoặc Singapore – những nơi được cho là “trung lập” hơn trong bối cảnh cạnh tranh Mỹ – Trung.

Chính sách hạn chế visa khiến các trường đại học tại Mỹ, vốn phụ thuộc nhiều vào học phí từ sinh viên quốc tế, đối mặt với nguy cơ sụt giảm nguồn thu nghiêm trọng. Nhiều đại học đã lên tiếng bày tỏ quan ngại rằng những biện pháp này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng thu hút nhân tài và duy trì vị thế học thuật toàn cầu của Mỹ.

Việc Mỹ mở rộng chính sách kiểm soát visa đối với công dân Trung Quốc – kể cả trẻ em – là dấu hiệu cho thấy căng thẳng chiến lược giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới đang lan sang lĩnh vực giáo dục và giao lưu nhân dân. Trong khi Washington bảo vệ lập trường an ninh, thì Bắc Kinh và cộng đồng quốc tế cảnh báo hậu quả lâu dài nếu con đường giáo dục – vốn từng là cầu nối nhân văn – bị chính trị hóa.