Nga công khai gắn kết với Trung Quốc, nhưng ngầm dè chừng Bắc Kinh

Mặc dù Nga và Trung Quốc liên tục thể hiện quan hệ “đối tác chiến lược không giới hạn” trên trường quốc tế, nhiều dấu hiệu cho thấy nội bộ Nga ngày càng lo ngại về các hoạt động gián điệp và sự ảnh hưởng quá lớn của Trung Quốc đối với nền kinh tế nước này.

Ảnh: Reuters 

Từ sau khi Nga phát động chiến dịch quân sự tại Ukraine và phải hứng chịu hàng loạt lệnh trừng phạt của phương Tây, Trung Quốc đã nổi lên như một trong những đối tác quan trọng nhất của Moscow. Hai nước thường xuyên tổ chức các cuộc gặp cấp cao, tăng cường hợp tác trong lĩnh vực năng lượng, thương mại và quân sự. Tổng thống Nga Vladimir Putin và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đều nhiều lần nhấn mạnh mối quan hệ “không giới hạn” giữa hai nước, cùng chống lại cái mà họ gọi là “sự bá quyền của phương Tây”.

Trung Quốc hiện là đối tác thương mại lớn nhất của Nga, chiếm khoảng 40% tổng kim ngạch nhập khẩu của nước này. Trung Quốc cũng trở thành nguồn cung cấp quan trọng về công nghệ, thiết bị và hàng tiêu dùng trong bối cảnh các doanh nghiệp phương Tây rút khỏi thị trường Nga.

Tuy nhiên, các tài liệu bị rò rỉ từ cơ quan an ninh nội địa Nga (FSB) gần đây cho thấy một thực tế trái ngược. Theo đó, Trung Quốc bị FSB liệt kê là một trong những mối đe dọa an ninh hàng đầu, bên cạnh Mỹ và các nước NATO. Các báo cáo mật mô tả Trung Quốc là “đối thủ chiến lược tiềm tàng”, đồng thời cảnh báo về các hoạt động gián điệp công nghệ và quân sự do Bắc Kinh thực hiện trên lãnh thổ Nga.

Nguồn tin từ tờ Japan Times cho biết, mặc dù chính quyền Putin vẫn tiếp tục duy trì quan hệ thân thiện với Trung Quốc trên bình diện ngoại giao, nhưng các cơ quan an ninh và một số cố vấn cấp cao đang ngày càng nghi ngại về “sự phụ thuộc ngày một lớn” vào Bắc Kinh.

Theo giới phân tích, mối quan hệ giữa Nga và Trung Quốc mang tính chiến thuật hơn là đồng minh thực sự. Dù cùng chia sẻ mục tiêu làm suy yếu ảnh hưởng của Mỹ và phương Tây, cả hai nước vẫn tồn tại những khác biệt sâu sắc về lợi ích và mức độ tin cậy. Trung Quốc chưa bao giờ công khai ủng hộ chiến dịch quân sự của Nga tại Ukraine và vẫn duy trì các mối quan hệ kinh tế sâu rộng với phương Tây – điều mà giới chức Moscow xem là sự “nước đôi” đáng nghi.

Chuyên gia phân tích tại Viện Quan hệ Quốc tế Moscow nhận định: “Nga không có lựa chọn nào khác ngoài việc dựa vào Trung Quốc trong bối cảnh bị cô lập, nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc họ thực sự tin tưởng Bắc Kinh”. Trung Quốc hiện đóng vai trò “phao cứu sinh” cho nền kinh tế Nga trong nhiều lĩnh vực, từ thiết bị công nghiệp, chip, đến tiêu dùng và tài chính. Tuy nhiên, Moscow đang cố gắng đa dạng hóa quan hệ đối ngoại với các nước Trung Á, Ấn Độ, và Trung Đông nhằm giảm sự lệ thuộc vào Bắc Kinh.

Các chuyên gia quốc tế cho rằng, nếu Nga không kiểm soát được sự cân bằng trong quan hệ với Trung Quốc, nước này có thể dần trở thành đối tác “cấp dưới” trong trục hợp tác song phương. Đây là điều mà Moscow luôn tìm cách tránh, bất chấp tuyên bố hợp tác “không giới hạn”.