Người tiêu dùng Mỹ chi tiêu mạnh mẽ: Lạc quan giữa bóng mây thuế quan và lao động yếu

Dưới ánh đèn rực rỡ của những trung tâm thương mại ở Secaucus, New Jersey, người tiêu dùng Mỹ vẫn đang mở ví, bất chấp những cơn gió ngược từ thị trường lao động yếu đi và áp lực giá cả do thuế quan. Theo báo cáo từ Bộ Thương mại Mỹ ngày 16 tháng 9 năm 2025, doanh số bán lẻ tháng 8 tăng 0,6%, vượt kỳ vọng, đánh dấu tháng thứ ba liên tiếp ghi nhận tăng trưởng vững chắc. Tuy nhiên, đằng sau con số lạc quan là những thách thức tiềm tàng: Thị trường lao động suy yếu, giá nhập khẩu tăng và bóng ma thuế quan đang khiến tương lai tiêu dùng trở nên bấp bênh. Liệu sức mạnh của người tiêu dùng Mỹ có đủ để chống chọi với những áp lực này?

Báo cáo từ Cục Thống kê Dân số thuộc Bộ Thương mại Mỹ cho thấy doanh số bán lẻ tháng 8 tăng 0,6%, sau mức tăng tương tự trong tháng 7 (được điều chỉnh từ 0,5%). Các nhà kinh tế được Reuters khảo sát chỉ dự đoán mức tăng 0,2%, khiến con số thực tế trở thành điểm sáng trong bối cảnh kinh tế bất ổn. So với cùng kỳ năm ngoái, doanh số tăng 5,0%, phản ánh sự bền bỉ của người tiêu dùng Mỹ trong việc chi tiêu cho hàng hóa và dịch vụ, từ ô tô, quần áo đến ăn uống ngoài trời.

Doanh số bán lẻ cốt lõi (core retail sales), không bao gồm ô tô, xăng dầu, vật liệu xây dựng và dịch vụ thực phẩm, tăng 0,7% trong tháng 8, tiếp nối mức tăng 0,5% trong tháng 7. Các lĩnh vực nổi bật bao gồm cửa hàng quần áo (tăng 1,0%), cửa hàng đồ thể thao, sở thích, nhạc cụ và sách (tăng mạnh nhờ nhu cầu giải trí), cũng như các nhà hàng và quán bar, nơi người tiêu dùng tiếp tục chi tiêu cho trải nghiệm ăn uống. Tuy nhiên, các nhà kinh tế lưu ý rằng một phần tăng trưởng đến từ giá cả cao hơn do lạm phát và thuế quan, với doanh số điều chỉnh theo lạm phát chỉ tăng 0,2%.

Credit: AMNY

Ellen Zentner, chiến lược gia kinh tế trưởng tại Morgan Stanley Wealth Management, nhận định: “Người tiêu dùng Mỹ dường như đang ở trạng thái tinh thần tốt. Đây là tin vui cho nền kinh tế, nhưng có thể làm dấy lên tranh luận về mức độ mạnh tay cắt giảm lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang (Fed)”. Dù vậy, với thị trường lao động cho thấy dấu hiệu rạn nứt, Fed dự kiến vẫn sẽ cắt giảm lãi suất vào ngày 18 tháng 9 năm 2025, dù có thể thận trọng hơn trước dữ liệu tiêu dùng tích cực.

Một báo cáo riêng từ Cục Thống kê Lao động cho thấy giá nhập khẩu tăng 0,3% trong tháng 8, đánh dấu tháng tăng thứ hai liên tiếp, chủ yếu do giá hàng hóa tiêu dùng, thiết bị vốn và xe cơ giới tăng. Với mức thuế quan hiệu quả hiện dao động từ 15-16%, các nhà kinh tế như Michael Hanson từ J.P. Morgan chỉ ra rằng phần lớn chi phí này đang được chuyển sang doanh nghiệp và người tiêu dùng Mỹ, trái với lập luận của chính quyền Trump rằng các quốc gia xuất khẩu sẽ gánh chịu.

Thuế quan, vốn được áp dụng rộng rãi nhưng bị tòa phúc thẩm Mỹ phán quyết là bất hợp pháp vào tháng trước, đang tạo bóng mây u ám cho nền kinh tế. Shannon Grein từ Wells Fargo cho biết: “Dù thuế suất chưa thay đổi nhiều trong vài tuần gần đây, chính quyền vẫn đang điều chỉnh chính sách thương mại, với các thỏa thuận cụ thể theo quốc gia và sản phẩm vẫn trên bàn đàm phán”. Một phán quyết sắp tới của Tòa án Tối cao vào tháng 11 về tính hợp pháp của thuế quan phổ quát có thể làm gia tăng bất ổn, ảnh hưởng đến giá cả và sức mua trong tương lai.

Dù doanh số bán lẻ tăng mạnh, thị trường lao động đang cho thấy dấu hiệu suy yếu rõ rệt, đe dọa đến sự bền vững của chi tiêu tiêu dùng. Tăng trưởng việc làm chậm lại, tỷ lệ thất nghiệp tăng và các công ty ngần ngại tuyển dụng do triển vọng kinh tế không chắc chắn. Một khảo sát từ Bank of America Institute chỉ ra rằng các hộ gia đình thu nhập thấp chịu ảnh hưởng nặng nề nhất, với mức tăng lương sau thuế trong tháng 8 thấp nhất kể từ năm 2016. Những người trẻ và thế hệ X (sinh 1965-1980) cũng ghi nhận tăng trưởng chi tiêu yếu nhất, phản ánh sự thận trọng trong bối cảnh lo ngại mất việc làm.

Samuel Tombs, nhà kinh tế trưởng tại Pantheon Macroeconomics, nhận xét: “Các hộ gia đình không còn tài sản thanh khoản dư thừa, và giá nhà giảm đang bù đắp một phần hiệu ứng tài sản tích cực từ thị trường chứng khoán tăng. Lo ngại mất việc làm cũng khiến chi tiêu tùy ý gặp khó khăn”. Điều này làm dấy lên câu hỏi liệu sức mạnh tiêu dùng hiện tại có thể duy trì khi các yếu tố hỗ trợ như tiết kiệm dư thừa từ đại dịch đã cạn kiệt.

Mức tăng doanh số bán lẻ mạnh mẽ đã thúc đẩy các nhà kinh tế nâng dự báo tăng trưởng GDP quý 3 năm 2025, phản ánh sức sống của nền kinh tế Mỹ bất chấp các thách thức. Một báo cáo khác từ Fed cho thấy sản lượng nhà máy tăng bất ngờ 0,2% trong tháng 8, nhờ sự phục hồi trong sản xuất xe cơ giới, dù trước đó giảm 0,1% trong tháng 7. Tuy nhiên, thuế quan tiếp tục là mối đe dọa cho ngành sản xuất, vốn đã bị ảnh hưởng bởi chi phí nhập khẩu cao hơn.

Dữ liệu bán lẻ tích cực có thể khiến Fed cân nhắc lại mức độ cắt giảm lãi suất. Trong khi thị trường lao động yếu đi là mối quan tâm chính, sự bền bỉ của người tiêu dùng cho thấy nền kinh tế chưa rơi vào suy thoái. Các nhà kinh tế dự đoán Fed sẽ chọn cách tiếp cận thận trọng, có thể giảm lãi suất 25 điểm cơ bản thay vì cắt giảm mạnh tay, để cân bằng giữa hỗ trợ việc làm và kiểm soát lạm phát – vốn có dấu hiệu tăng tốc do giá nhập khẩu cao hơn.

Doanh số bán lẻ tăng mạnh tháng 8 là minh chứng cho sự kiên cường của người tiêu dùng Mỹ, nhưng những cơn gió ngược từ thị trường lao động, giá nhập khẩu và thuế quan đang đặt ra câu hỏi về tính bền vững. Trong khi các trung tâm mua sắm vẫn tấp nập và nhà hàng đông đúc, những người thu nhập thấp và thế hệ trẻ đang cảm nhận áp lực từ lạm phát và bất ổn việc làm. Phán quyết sắp tới của Tòa án Tối cao về thuế quan và các chính sách thương mại của chính quyền sẽ là yếu tố then chốt định hình chi tiêu trong tương lai.

Trong bối cảnh này, nền kinh tế Mỹ đang đứng trước ngã rẽ: Liệu sức mạnh tiêu dùng có đủ để vượt qua những thách thức, hay thị trường lao động suy yếu sẽ kéo lùi đà tăng trưởng? Khi Fed chuẩn bị họp, mọi ánh mắt đang đổ dồn vào cách họ cân bằng giữa kích thích kinh tế và kiểm soát lạm phát. Với người tiêu dùng Mỹ – động lực chính của nền kinh tế – câu trả lời sẽ nằm ở khả năng thích nghi của họ trước những biến động ngày càng phức tạp.