Nhà sản xuất khí đốt Canada cắt giảm sản lượng giữa giá thấp kỷ lục

Dưới bầu trời xám xịt của những cánh đồng dầu khí ở Alberta, nơi những giàn khoan từng rền vang như nhịp tim của nền kinh tế, giờ đây vang lên tiếng thì thầm của sự im lặng – những giếng khí tạm thời đóng cửa, không phải vì cạn kiệt tài nguyên, mà vì một nghịch lý kinh tế cay đắng: giá âm kỷ lục khiến việc sản xuất trở thành gánh nặng tài chính. Ngày 26 tháng 9 năm 2025, theo Reuters, một số nhà sản xuất khí đốt tự nhiên ở Tây Canada đang mạnh tay cắt giảm sản lượng để xoa dịu tình trạng dư cung kéo dài, đã đẩy giá tại trung tâm lưu trữ AECO xuống mức âm 5 cent mỗi triệu British thermal units (mmBtu) trung bình ngày thứ Năm, sau khi chạm đáy âm 18 cent trong tuần. Với mức trung bình 1,03 USD/mmBtu từ đầu năm, thị trường đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng không chỉ về giá cả mà còn về sự sống còn của ngành công nghiệp, nơi hy vọng từ dự án LNG Canada vẫn còn xa vời.

Tình trạng dư thừa này bắt nguồn từ sự bùng nổ sản lượng ở Alberta và British Columbia, nơi các nhà sản xuất đã tăng tốc khai thác để đón đầu nhu cầu từ nhà máy LNG Canada – dự án xuất khẩu khí hóa lỏng đầu tiên của Canada, do Shell dẫn dắt, dự kiến hoạt động đầy đủ vào giữa năm 2025. Tuy nhiên, sự khởi động chậm chạp của cơ sở này, kết hợp với mùa đông ấm áp giảm nhu cầu sưởi ấm và bảo trì định kỳ trên hệ thống đường ống NGTL của TC Energy cùng hệ thống Great Lakes Gas Transmission, đã tạo ra nút thắt cổ chai nghiêm trọng. Theo nhà phân tích Martin King của RBN Energy, lượng khí lưu trữ ở Tây Canada vẫn ở mức cao kỷ lục so với năm ngoái, theo dữ liệu từ ngân hàng đầu tư Mỹ Jefferies, khiến khí bị “kẹt” ở Alberta thay vì chảy ra thị trường rộng lớn hơn. Kết quả là, các nhà sản xuất phải đối mặt với lựa chọn khắc nghiệt: Tiếp tục khai thác và trả tiền để vận chuyển khí dư thừa, hay tạm thời đóng cửa giếng để tránh lỗ lã.

Advantage Energy, một nhà sản xuất trụ sở tại Calgary, đang dẫn đầu làn sóng cắt giảm này với những động thái “chưa từng có tiền lệ”. CEO Mike Belenkie từ chối tiết lộ con số cụ thể, nhưng khẳng định: “Đây là mức giá duy trì tồi tệ nhất mà chúng tôi từng chứng kiến, vì vậy việc đóng cửa giếng của chúng tôi sẽ quyết liệt nhất”. Công ty đã chiến lược giảm sản lượng khí khô từ cuối năm 2024 và đầu năm 2025 do giá thấp, nhưng lần này, họ đang “đóng cửa mọi đồng xu có thể” để tránh tình huống “trả tiền cho thị trường để lấy đi sản phẩm năng lượng quý giá của chúng tôi”. Belenkie nhấn mạnh rằng, dù có rủi ro hợp đồng, tiếp thị và vận hành, việc đóng cửa không hề dễ dàng: “Không nên có một giếng khí khô nào đang hoạt động hôm nay trên toàn quốc. Nhưng đó không phải là việc dễ dàng”. Các nhà sản xuất khác, bao gồm ARC Resources và Canadian Natural Resources, cũng đã bắt đầu đóng cửa hoặc hoãn hoàn tất giếng từ tháng 8, theo dữ liệu từ Enverus và Baker Hughes, với sản lượng giảm khoảng 3-3,5 Bcf/d so với đầu tháng 8.

Credit: CTV News

King dự báo rằng các cắt giảm này có thể kéo dài đến cuối tháng, với lượng khí cung cấp giảm dần trong ba tuần qua, theo chỉ số field receipts – một proxy cho sản xuất tại giếng. TC Energy từ chối bình luận về động thái thị trường, nhưng các nút thắt từ bảo trì đã làm trầm trọng thêm tình hình, khiến giá tại Westcoast Station 2 – một hub chính khác – thậm chí chạm mức âm trong tuần. Thị trường khí đốt Tây Canada chưa hồi phục từ giai đoạn yếu kém kéo dài, với sản lượng tăng mạnh từ cuối năm 2022 và xuất khẩu cao sang Mỹ, đẩy giá xuống mức thấp lịch sử: Trung bình 1,04 USD/mmBtu tại Westcoast Station 2 từ đầu năm đến tháng 10, với tháng 9 chỉ 0,31 USD/mmBtu.

Cuộc cắt giảm sản lượng này không chỉ là phản ứng ngắn hạn mà còn là lời cảnh tỉnh về sự mong manh của ngành năng lượng Canada trong bối cảnh chuyển đổi toàn cầu. Với kho dự trữ đầy ắp và nhu cầu nội địa ì ạch do thời tiết ấm áp, các nhà sản xuất đang đặt cược vào LNG Canada – dự án có khả năng xử lý 2 Bcf/d, tương đương hơn 10% sản lượng kỷ lục của Canada – để cứu vãn thị trường. Tuy nhiên, ngay cả khi hoạt động thương mại bắt đầu từ giữa năm 2025, Deloitte dự báo giá có thể tăng 60% nhờ nhu cầu xuất khẩu, nhưng việc khoan thăm dò chậm chạp có thể mất 4-7 năm để đáp ứng đầy đủ. Trong khi đó, số lượng giàn khoan khí-directed giảm xuống 66 vào tuần kết thúc ngày 20 tháng 9 – thấp hơn 9 so với năm ngoái – phản ánh sự thận trọng của ngành. Những động thái này có thể mang lại sự cân bằng tạm thời, nhưng chúng cũng đặt ra câu hỏi: Liệu Canada có thể đa dạng hóa nhanh chóng để tránh phụ thuộc vào xuất khẩu, hay sẽ tiếp tục vật lộn với dư cung nội địa, nơi nguồn tài nguyên dồi dào lại trở thành gánh nặng?

Khi những giếng khí im lìm dưới tuyết sớm của Alberta, câu chuyện của Tây Canada không chỉ là về giá cả mà còn về sự kiên cường của những người lao động và doanh nghiệp đang định hình lại ngành năng lượng. Với hy vọng từ mùa đông sắp tới và dòng chảy LNG, có lẽ đây là chương chuyển tiếp – từ khủng hoảng dư thừa sang kỷ nguyên xuất khẩu toàn cầu. Nhưng để thực sự hồi sinh, ngành cần không chỉ cắt giảm mà còn đổi mới, biến thách thức thành cơ hội cho một tương lai bền vững hơn, nơi khí đốt không chỉ là nhiên liệu mà còn là cầu nối đến thế giới.