Trong bối cảnh nhu cầu điện tăng vọt do sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI), Nhật Bản đang quay trở lại với các hợp đồng nhập khẩu khí thiên nhiên hóa lỏng (LNG) dài hạn như một phần trong điều chỉnh chiến lược năng lượng quốc gia, theo nội dung Kế hoạch Chiến lược Năng lượng lần thứ 7 vừa được công bố.
Ảnh: Reuters
Sau thảm họa hạt nhân Fukushima năm 2011, Nhật Bản từng đẩy mạnh năng lượng tái tạo và tái khởi động nhiều nhà máy điện hạt nhân, khiến nhu cầu LNG giảm đáng kể. Tuy nhiên, sự phát triển bùng nổ của các trung tâm dữ liệu và ứng dụng AI đã đảo ngược xu hướng này, khiến chính phủ và doanh nghiệp Nhật Bản phải nhanh chóng điều chỉnh để bảo đảm an ninh năng lượng.
Theo Bộ Công Thương Nhật Bản, nếu các công nghệ giảm phát thải chậm được triển khai, nhu cầu LNG có thể tăng lên 74 triệu tấn vào năm 2040 – cao hơn nhiều so với các dự báo trước đây. Do đó, các hợp đồng dài hạn đang được coi là “mắt xích chuyển tiếp” cần thiết để đảm bảo ổn định cung cấp điện trong giai đoạn quá độ. Đáp lại chiến lược mới, hàng loạt tập đoàn năng lượng Nhật như JERA, Osaka Gas và Kyushu Electric Power đã nhanh chóng xúc tiến các thỏa thuận cung cấp LNG dài hạn với các đối tác tại Mỹ, Trung Đông và châu Á.
Trong đó, JERA – nhà nhập khẩu LNG lớn nhất thế giới – đã ký bốn hợp đồng kéo dài 20 năm với các công ty của Mỹ như NextDecade, Sempra, Cheniere và Commonwealth LNG. Osaka Gas đã hợp tác với Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Abu Dhabi (ADNOC), trong khi Kyushu Electric đạt thỏa thuận với nhà xuất khẩu Energy Transfer của Mỹ.
Theo giới phân tích, việc ký kết các hợp đồng dài hạn sẽ giúp các công ty Nhật tránh được rủi ro biến động giá trên thị trường giao ngay, đồng thời đảm bảo an toàn nguồn cung trước biến động địa chính trị toàn cầu.
Theo bản dự thảo kế hoạch năng lượng mới, Nhật Bản dự kiến tăng công suất điện chạy bằng LNG từ 80 GW hiện nay lên khoảng 85,75 GW vào năm 2034, chủ yếu để thay thế các nhà máy nhiệt điện than đã cũ. Đồng thời, quốc gia này vẫn duy trì mục tiêu điện tái tạo chiếm 40–50% và điện hạt nhân khoảng 20% trong cơ cấu năng lượng đến năm 2040. Tuy vậy, các chuyên gia cảnh báo rằng việc tăng cường nhập LNG – dù là “giải pháp quá độ” – vẫn tiềm ẩn rủi ro khiến Nhật Bản khó đạt được mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2050.
Các doanh nghiệp Nhật hiện cũng đang tích cực đàm phán lại các điều khoản hợp đồng để tăng tính linh hoạt, như cho phép tái phân phối lượng khí không dùng hết hoặc tham gia thị trường giao ngay nhằm tối ưu hóa chi phí.
Việc chính phủ chính thức hỗ trợ hợp đồng LNG dài hạn giúp các công ty yên tâm triển khai chiến lược dài hơi, đồng thời phối hợp với các nỗ lực chuyển đổi xanh. Trong mắt các nhà hoạch định chính sách, đây là lựa chọn “ít tệ hại nhất” để duy trì ổn định trong khi chờ năng lượng tái tạo và lưu trữ điện phát triển hoàn thiện hơn.
Quyết định quay trở lại với các hợp đồng nhập LNG dài hạn đánh dấu sự điều chỉnh đáng kể trong chiến lược năng lượng của Nhật Bản. Trong bối cảnh nền kinh tế bị tác động mạnh từ sự bùng nổ AI và chuyển đổi số, Tokyo đang chọn cách tiếp cận linh hoạt, thực dụng nhằm bảo đảm an ninh năng lượng trước mắt, đồng thời vẫn giữ cam kết giảm phát thải trong dài hạn. Đây là bước đi thể hiện sự thận trọng nhưng cũng mang tính chiến lược của một nền kinh tế phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu năng lượng như Nhật Bản.
