Núi lửa ở Alaska có thể phun trào trong vài tuần hoặc vài tháng tới

Ảnh: Loren Holmes/ADN

Magma mới đã xâm nhập vào lớp vỏ Trái Đất bên dưới núi Spurr, cách thành phố Anchorage 75 dặm (khoảng 120 km) về phía tây, làm tăng nguy cơ núi lửa phun trào trong tương lai gần, theo thông báo của các quan chức chính phủ vào chiều thứ Tư.

Theo Đài quan sát Núi lửa Alaska, trong tuần qua, hoạt động địa chất tại núi Spurr đã gia tăng đáng kể. Các vết nứt khí mới được kích hoạt trở lại, hay còn gọi là fumarole, đã xuất hiện tại đỉnh Crater Peak của ngọn núi này. Cơ quan Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ (USGS) cũng ghi nhận sự gia tăng của các trận động đất và biến dạng địa chất trên bề mặt.

“Chúng tôi không thể xác định chính xác thời điểm núi lửa sẽ phun trào, nếu điều đó xảy ra. Tuy nhiên, lượng khí thải tăng mạnh được ghi nhận vào ngày 7/3 cho thấy một vụ phun trào có thể xảy ra trong vài tuần hoặc vài tháng tới”, USGS cho biết trong một thông cáo báo chí.

Nguy cơ gián đoạn giao thông và ảnh hưởng môi trường

Các chuyên gia nhận định rằng magma có thể đã tích tụ bên dưới đỉnh núi cao 11.070 feet (khoảng 3.374 m) trong nhiều tháng qua. Do vị trí của núi Spurr có thể nhìn thấy rõ từ Anchorage – thành phố đông dân nhất của bang Alaska – một vụ phun trào lớn có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động hàng không.

Trước đây, núi Spurr từng phun trào vào các năm 1953 và 1992, kéo dài trong nhiều giờ. Những vụ phun trào này tạo ra các đám mây tro bụi khổng lồ, buộc các sân bay phải đóng cửa, làm ô nhiễm nguồn nước và gây ra lượng tro bụi dày đến 0,6 cm trên khu vực miền trung nam Alaska.

Những lần phun trào trước đã tạo ra các cột tro bụi cao tới 45.000 feet (khoảng 13.700 m), làm gián đoạn các tuyến bay giữa Mỹ và châu Á. Các chuyến bay giữa New York và Tokyo – vốn bay theo đường vòng lớn qua Bắc Cực – có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng nếu sự kiện tương tự xảy ra.

Theo USGS, nếu núi lửa phun trào lần này, khả năng cao nó cũng sẽ tạo ra lượng tro bụi lớn. Tuy nhiên, các nhà khoa học dự đoán sẽ có những dấu hiệu cảnh báo trước vài ngày hoặc vài tuần, chẳng hạn như sự gia tăng của động đất, khí thải và nhiệt độ bề mặt.

“Dù chúng tôi dự đoán sẽ có thêm những thay đổi trong dữ liệu quan sát trước khi núi lửa phun trào, cũng không thể loại trừ khả năng vụ phun trào có thể xảy ra mà không có bất kỳ dấu hiệu báo trước nào”, USGS cảnh báo, nhấn mạnh rằng điều này sẽ gây “nguy hiểm nghiêm trọng” cho con người và máy bay trong khu vực.

Ngoài ra, cơ quan này cũng cảnh báo rằng nồng độ cao của khí carbon dioxide (CO₂) và sulfur dioxide (SO₂) có thể gây nguy hiểm cho những người sống ở các khu vực trũng thấp xung quanh hoặc theo hướng gió thổi từ các miệng khí. Đặc biệt, CO₂ rất nguy hiểm vì nó không màu, không mùi, khiến việc phát hiện trở nên khó khăn.

Ảnh: Mitch Mitchell/Alaska Volcano Observatory

Lịch sử phun trào và chu kỳ 1.000 năm

Tháng trước, các nhà khoa học đã xếp núi Spurr vào mức cảnh báo “vàng” sau khi phát hiện dấu hiệu “bất ổn” kéo dài khoảng 11 tháng.

Núi Spurr là một trong chuỗi núi lửa thuộc quần đảo Aleutian, nằm trong khu vực được gọi là “Vành đai lửa Thái Bình Dương” – nơi mảng địa chất Thái Bình Dương chìm xuống dưới mảng Bắc Mỹ, tạo ra các hoạt động núi lửa mạnh mẽ.

Các nhà nghiên cứu cũng đã xác định nhiều vụ phun trào lớn của núi Spurr trong quá khứ, bao gồm các năm 1650, 3200 TCN, 5500 TCN và 6000 TCN. “Dường như nó có các vụ phun trào lớn cứ khoảng 1.000 năm một lần”, Michael Manga, nhà núi lửa học tại Đại học California, Berkeley, từng chia sẻ.