OECD cảnh báo khủng hoảng nợ khi chi phí lãi suất tiếp tục leo thang

Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) cho biết tổng số trái phiếu chính phủ và doanh nghiệp chưa thanh toán trên toàn cầu đã vượt ngưỡng 100 nghìn tỷ USD trong năm 2024. Sự gia tăng này diễn ra trong bối cảnh chi phí lãi suất tăng cao, đặt ra nhiều thách thức đối với các chính phủ và doanh nghiệp trong việc quản lý nợ. Mặc dù các ngân hàng trung ương đã bắt đầu giảm lãi suất, chi phí vay vẫn cao hơn đáng kể so với thời kỳ trước năm 2022. OECD cảnh báo rằng điều này có thể hạn chế khả năng vay nợ trong tương lai, đặc biệt khi nhu cầu đầu tư vào cơ sở hạ tầng, quốc phòng và chuyển đổi xanh ngày càng lớn.

Theo báo cáo của OECD, chi phí lãi vay tính theo sản lượng đã tăng lên mức cao nhất trong 20 năm qua. Tuy nhiên, hơn một nửa số nợ chính phủ của các nước OECD và gần một phần ba nợ chính phủ của các thị trường mới nổi vẫn đang được hưởng mức lãi suất thấp hơn so với lãi suất thị trường hiện hành. Dự kiến, gần một nửa nợ chính phủ của các nước OECD và khoảng một phần ba nợ doanh nghiệp sẽ đáo hạn vào năm 2027. Đặc biệt, các quốc gia có thu nhập thấp đối mặt với rủi ro tái cấp vốn lớn khi hơn một nửa số nợ của họ sẽ đáo hạn trong vòng ba năm tới, trong đó hơn 20% đáo hạn ngay trong năm nay.

Ảnh: Reuters

Trong khi đó, các doanh nghiệp đã tận dụng nguồn vay lớn kể từ cuộc khủng hoảng tài chính 2008 để tái cấp vốn và trả cổ tức thay vì đầu tư vào sản xuất. OECD cảnh báo rằng nếu các khoản nợ tiếp tục được sử dụng không hiệu quả, nền kinh tế toàn cầu sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức hơn. Đặc biệt, các thị trường mới nổi phụ thuộc vào việc vay bằng ngoại tệ đang gặp khó khăn do chi phí vay qua trái phiếu bằng USD tăng mạnh, từ mức 4% năm 2020 lên hơn 6% vào năm 2024 và có thể vượt 8% đối với các quốc gia có nền kinh tế rủi ro cao.

OECD cũng nhấn mạnh rằng căng thẳng địa chính trị và bất ổn thương mại có thể ảnh hưởng tiêu cực đến dòng vốn quốc tế. Việc tài trợ cho quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế phát thải ròng bằng 0 là một thách thức lớn, đòi hỏi các khoản đầu tư khổng lồ. Nếu phụ thuộc vào tài trợ công, tỷ lệ nợ trên GDP của các nền kinh tế tiên tiến có thể tăng thêm 25 điểm phần trăm vào năm 2050, trong khi tại Trung Quốc con số này có thể là 41 điểm. Với sự thay đổi trong cấu trúc nắm giữ trái phiếu chính phủ, OECD cảnh báo rằng tâm lý nhà đầu tư có thể biến động nhanh chóng, làm gián đoạn thị trường tài chính toàn cầu.