Sinh viên Trung Quốc tại Harvard chao đảo trước lệnh cấm tuyển sinh quốc tế của Mỹ

Ngày 23/5, chính quyền Tổng thống Donald Trump đã ra lệnh cấm Đại học Harvard tuyển sinh sinh viên quốc tế cho năm học 2025–2026, với cáo buộc trường này liên kết với Đảng Cộng sản Trung Quốc và không cung cấp thông tin liên quan đến hoạt động của sinh viên nước ngoài. Quyết định này khiến hàng nghìn sinh viên quốc tế, đặc biệt là sinh viên Trung Quốc – nhóm sinh viên nước ngoài đông đảo nhất tại Harvard – rơi vào tình trạng bất ổn về pháp lý và học tập.

Ảnh: Reuters

Sau lệnh cấm, nhiều sinh viên Trung Quốc lo ngại bị từ chối nhập cảnh lại nên đã hủy kế hoạch về nước, tìm kiếm tư vấn pháp lý về tình trạng visa, chỗ ở, thực tập và tương lai học thuật. Một số sinh viên cho biết họ cảm thấy bị nhắm mục tiêu và lo sợ bị cơ quan di trú Mỹ bắt giữ tại nơi cư trú. Một nghiên cứu sinh vật lý chia sẻ: “Cộng đồng sinh viên Trung Quốc cảm thấy như đang bị nhắm đến nhiều hơn so với các nhóm khác.” Nhiều người đã thành lập các nhóm hỗ trợ, chia sẻ thông tin và tìm kiếm sự giúp đỡ pháp lý.

Đại học Harvard gọi hành động của chính phủ là “bất hợp pháp” và tuyên bố sẽ bảo vệ quyền lợi của sinh viên quốc tế. Trường cũng đang chuẩn bị phản hồi chính thức và có thể khởi kiện để bảo vệ quyền tuyển sinh.

Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã lên tiếng phản đối mạnh mẽ, cho rằng quyết định này làm tổn hại đến hình ảnh và uy tín của Mỹ, đồng thời cam kết bảo vệ quyền lợi hợp pháp của công dân Trung Quốc ở nước ngoài. Phát ngôn viên Mao Ninh nhấn mạnh rằng hợp tác giáo dục giữa Trung Quốc và Mỹ là đôi bên cùng có lợi và không nên bị chính trị hóa.

Lệnh cấm không chỉ ảnh hưởng đến Harvard mà còn có thể mở rộng sang các trường đại học khác, đe dọa nguồn thu từ học phí của sinh viên quốc tế – một phần quan trọng trong ngân sách của nhiều trường đại học Mỹ. Harvard hiện có khoảng 6.800 sinh viên quốc tế, chiếm 27% tổng số sinh viên. Việc mất đi nguồn thu này, cùng với việc bị cắt giảm 3 tỷ USD tài trợ nghiên cứu liên bang, sẽ gây áp lực tài chính lớn cho trường.

Chính quyền Trump cũng đang xem xét tăng thuế đối với lợi nhuận đầu tư của các trường đại học giàu có, từ mức 1,4% lên tới 21%, và loại trừ sinh viên quốc tế khỏi các tính toán về tài trợ trên đầu sinh viên, điều này sẽ ảnh hưởng lớn đến các trường có tỷ lệ sinh viên quốc tế cao.

Số lượng sinh viên Trung Quốc tại Mỹ đã giảm từ khoảng 370.000 năm 2019 xuống còn 277.000 vào năm 2024, do căng thẳng song phương gia tăng và sự giám sát chặt chẽ hơn từ phía Mỹ. Các chuyên gia dự đoán xu hướng này sẽ tiếp tục, với việc sinh viên Trung Quốc chuyển hướng sang các quốc gia như Úc, Singapore và Hồng Kông, nơi các trường đại học đã bắt đầu cung cấp hỗ trợ cho những sinh viên bị ảnh hưởng.