Tại sao học nhiếp ảnh từ internet giờ khó hơn bao giờ hết

Trong kỷ nguyên số hóa ngày nay, nhiếp ảnh dường như chưa bao giờ dễ tiếp cận hơn. Với kết nối internet tốc độ cao, vô vàn tài nguyên trực tuyến, hướng dẫn miễn phí và nền tảng mạng xã hội, ai cũng tưởng rằng việc học nhiếp ảnh đã trở nên đơn giản hơn bao giờ hết. Thế nhưng, qua trải nghiệm cá nhân của tôi khi cố gắng học một kỹ thuật cụ thể, mọi thứ lại ngược lại. Thay vì tìm thấy hướng dẫn rõ ràng, sâu sắc, tôi lạc lối trong biển nội dung clickbait, giải thích bề mặt và thông tin sai lệch. So với thập kỷ trước, việc học nhiếp ảnh từ internet giờ đây không chỉ khó khăn hơn mà còn đầy rẫy cạm bẫy, khiến người học phải đấu tranh để tìm ra giá trị thực sự. Hãy cùng khám phá lý do đằng sau sự thay đổi này, và cách chúng ta có thể vượt qua để nuôi dưỡng đam mê nhiếp ảnh chân chính.

Một trong những vấn đề lớn nhất là sự bùng nổ nội dung trực tuyến. Thoạt nhìn, điều này có vẻ tích cực – hàng triệu hướng dẫn, video và bài viết sẵn sàng phục vụ. Tuy nhiên, hầu hết chúng thiếu chiều sâu thực sự. Nhiều nhà sáng tạo chỉ sao chép nội dung thành công của người khác mà không thêm giá trị hay giải thích chi tiết, chỉ nhằm thu hút lượt xem.

Mười năm trước, tài nguyên ít hơn, nên dễ dàng sàng lọc hơn. Chỉ những chuyên gia thực thụ mới nổi bật, vì việc sản xuất hướng dẫn đòi hỏi thiết bị quay phim chuyên dụng – một rào cản lớn. Ngày nay, bất kỳ ai có smartphone và kết nối internet cũng có thể tạo nội dung, dù họ chưa có kinh nghiệm hay uy tín. Họ chỉ cần kỹ năng trình bày tốt và lượng follower lớn là đủ. Kết quả? Việc tìm kiếm nội dung giáo dục chất lượng trở thành một hành trình mệt mỏi, đầy thất vọng. Như nhiếp ảnh gia Tony Northrup từng chia sẻ trong phần bình luận: “10, 15 năm trước, khi ai đó muốn học nhiếp ảnh, họ đi học hoặc mua sách. Sách cung cấp chương trình học có cấu trúc, cân bằng kỹ năng sáng tạo và kỹ thuật, nhấn mạnh thực hành”. Giờ đây, mọi thứ bị pha loãng, khiến người học khó phân biệt vàng thau.

Credit: Youtube

Nhiều nhà sáng tạo ngày nay sản xuất hướng dẫn nhiếp ảnh không phải vì mục đích giáo dục chân thành, mà để theo đuổi danh tiếng. Họ ưu tiên nội dung nhanh, dễ tiêu hóa, nhằm thu hút lượt xem, thay vì giá trị thực. Điều này càng tệ hơn khi thuật toán mạng xã hội ưu tiên nội dung tạo tương tác – thường là những bài đăng giải trí hơn là giáo dục sâu sắc.

Kết quả là, hướng dẫn sai lệch hoặc bề mặt với thumbnail hấp dẫn thường nổi bật hơn các bài học chi tiết. Thông tin sai thậm chí được lan truyền lặp lại để tăng engagement. Các nhà giáo dục uy tín, dù sản xuất nội dung chất lượng, thường bị chôn vùi dưới lớp bài đăng viral nhưng thiếu thông tin. Sự nhầm lẫn giữa phổ biến và chuyên môn khiến người mới khó tiếp cận giáo dục chính xác. Như một bình luận viên nhận xét: “Có quá nhiều video tuyên bố chỉ cần học vài thiết lập camera đơn giản là cải thiện, nhưng chúng chỉ là clickbait lừa đảo”.

Khi thông tin sai được lặp lại liên tục, người mới dễ dàng theo đuổi mù quáng mà không đặt câu hỏi. Điều này tạo nên vòng lặp nguy hiểm: cộng đồng hình thành xung quanh những giáo lý sai lầm, củng cố ảo tưởng rằng họ đang làm đúng. Kết quả là một dạng “cult-like following”, nơi thông tin sai được xác nhận và lan rộng, khiến người học tin rằng kỹ thuật sai của họ là đúng chỉ vì được bao quanh bởi những người cùng quan điểm.

Điều này không chỉ làm chậm tiến bộ mà còn tạo sự tự tin giả, khiến họ bỏ lỡ cơ hội học hỏi thực sự. Như Tony Northrup lo ngại: “Sự kiêu ngạo khi tin rằng đã học được điều gì đó vô tận từ việc cuộn TikTok ngẫu nhiên! Dù hiệu ứng Dunning-Kruger giúp người mới bắt đầu, nhưng giờ họ dường như bị kẹt trong đó mà không lối thoát”.

Xu hướng này còn khiến các nhà giáo dục giàu kinh nghiệm khó giữ chân khán giả. Kiến thức kỹ thuật thường phức tạp và có thể bị coi là nhàm chán, nên khó cạnh tranh với nội dung hấp dẫn về mặt hình thức nhưng thiếu chất. Giọng nói thực thụ bị lấn át, dẫn đến sự suy giảm nội dung giáo dục chất lượng. Người học phải vật lộn để tìm nguồn đáng tin cậy giữa biển nội dung giải trí.

Không chỉ lỗi ở nhà sáng tạo, mà còn ở bản thân khán giả. Với sự trỗi dậy của nội dung ngắn và sự chú ý giảm sút, mọi người không còn kiên nhẫn với hướng dẫn dài, chi tiết. Họ tìm kiếm giải pháp nhanh, thỏa mãn tức thì. Điều này làm giảm nội dung giáo dục có cấu trúc, vì nhà sáng tạo phải chiều theo engagement. Học nhiếp ảnh đòi hỏi thời gian, thực hành và kiên nhẫn, nhưng môi trường hiện tại khuyến khích lối tắt, không xây dựng nền tảng vững chắc. Như Zhen Siang Yang, tác giả bài viết gốc, nhấn mạnh: “Sự chú ý ngắn do video ngắn gây ra là thủ phạm chính. Mọi người tìm kiếm lối tắt đến ‘danh tiếng’ thay vì học kỹ năng đúng cách”.

Một thách thức lớn khác là sự phân tâm từ thế giới kỹ thuật số. Mạng xã hội liên tục đẩy xu hướng, khiến nhiếp ảnh gia chạy theo thành công viral thay vì đam mê thực sự. Thay vì phát triển phong cách riêng qua thử nghiệm, nhiều người sao chép thẩm mỹ phổ biến để hòa nhập. Điều này có hại, vì chuyển hướng khỏi sự phát triển và sáng tạo, khiến họ trở thành bản sao của người khác.

Với người mới, việc tìm kiếm xác nhận nhanh có thể là trở ngại lớn. Khi sự hứng thú ban đầu phai mờ và lượt like giảm, họ dễ bỏ cuộc trước khi khám phá nhiếp ảnh thực thụ, vì tập trung vào phê duyệt xã hội hơn là niềm vui nội tại.

Dù thách thức lớn, học nhiếp ảnh từ internet vẫn khả thi nếu tiếp cận cẩn thận. Hãy chọn lọc nguồn, ưu tiên nhà giáo dục giàu kinh nghiệm và nội dung dài, có cấu trúc thay vì lối tắt. Tập trung vào phát triển cá nhân, tìm niềm vui từ bên trong thay vì xác nhận bên ngoài, và theo đuổi những gì bạn thực sự yêu thích để khám phá đam mê.

Nếu tài chính cho phép, đầu tư vào mentorship là giải pháp tốt nhất – một mentor uy tín tiết kiệm thời gian và xây dựng nền tảng vững chắc, tránh rắc rối tự học. Quan trọng nhất, hãy rèn luyện sự kiên cường: Kiên trì học hỏi dù không ai theo dõi, và tập trung vào mục tiêu. Cảnh quan kỹ thuật số có thay đổi, nhưng nền tảng học nhiếp ảnh vẫn không đổi: Kiên nhẫn, thực hành và bền bỉ. Hãy biến thách thức thành cơ hội – nhiếp ảnh không chỉ là kỹ thuật, mà là hành trình khám phá bản thân và thế giới qua lăng kính.