Thẩm phán Mỹ chặn sắc lệnh bầu cử của Tổng thống Trump: Nỗ lực kiểm soát thẩm quyền bị hạn chế

Ngày 13/6/2025, Thẩm phán liên bang Denise J. Casper (tại bang Massachusetts) đã ra phán quyết chặn các điều khoản quan trọng trong sắc lệnh hành pháp của Tổng thống Donald Trump về việc cải tổ quy trình bầu cử liên bang, sau khi bị nhiều bang do đảng Dân chủ dẫn đầu khởi kiện vì cho rằng ông đã vượt quá quyền hạn hiến định.

Ảnh: SCMP 

Trước đó, sắc lệnh ký ngày 25/3/2025 của ông Trump yêu cầu: Người dân phải xuất trình giấy tờ chứng minh quốc tịch khi đăng ký bầu cử liên bang; Không chấp nhận phiếu bầu qua thư nếu đến sau Ngày bầu cử; Buộc các bang tuân thủ quy định, nếu không sẽ bị cắt ngân sách liên bang hỗ trợ bầu cử.

Theo bà Casper, bản sắc lệnh vi phạm Hiến pháp khi vượt thẩm quyền của vị tổng thống, bởi quyền quản lý bầu cử thuộc về Quốc hội và các bang, không phải Nhà Trắng. Đồng thời, bà cho rằng sắc lệnh sẽ gây gánh nặng lớn cho bang về chi phí điều chỉnh hệ thống, trong khi các luật hiện hành đã yêu cầu xác minh quốc tịch khi đăng ký bầu cử.

Sắc lệnh này đã từng bị chặn toàn bộ hoặc từng phần bởi một thẩm phán tại Washington, DC vào tháng 4, và giờ đây bị chặn tiếp ở Massachusetts, cụ thể các tiểu bang như Oregon và Washington – vốn áp dụng quy trình phiếu chuyển phát sau Ngày bầu cử (miễn có dấu bưu điện đúng ngày) – sẽ không bị ảnh hưởng .

Chính quyền Trump lập luận sắc lệnh nhằm “bảo vệ bầu cử tự do, công bằng và trung thực” và đơn giản hóa quy định giữa các bang. Trong khi đó, các nhóm bảo vệ quyền bầu cử và lãnh đạo bang Dân chủ, gọi sắc lệnh là quá mức và không có căn cứ về gian lận cử tri – vì các nghiên cứu cho thấy những người không phải công dân bỏ phiếu gần như không xảy ra .

Giới chuyên gia pháp lý nhận định đây là thất bại lớn thứ 2 của sắc lệnh hành pháp này, sau phán quyết tại Washington, DC. Phán quyết tại tòa Massachusetts càng nhấn mạnh rằng, dù Tổng thống có thể ban hành sắc lệnh hành pháp, nhưng điều chỉnh cơ bản luật bầu cử liên bang cần thông qua Quốc hội, chứ không thể hành xử đơn phương. Việc thực thi các biện pháp như yêu cầu chứng minh quốc tịch hoặc giới hạn phiếu bầu qua thư sẽ phải chờ đường lối lập pháp .