Thẩm phán Mỹ tuyên bố Google nắm độc quyền bất hợp pháp trong công nghệ quảng cáo

Tập đoàn Alphabet – công ty mẹ của Google – vừa bị tòa án Mỹ xác định đang độc quyền bất hợp pháp trong hai mảng công nghệ quảng cáo trực tuyến, gây thêm một cú sốc lớn cho “gã khổng lồ công nghệ” này và mở đường cho chính phủ Mỹ có thể buộc Google phải chia tách một số bộ phận kinh doanh.

Theo phán quyết của Thẩm phán liên bang Leonie Brinkema tại thành phố Alexandria, bang Virginia, Google đã cố tình chiếm lĩnh và duy trì sức mạnh độc quyền trong hai thị trường:

1. Hệ thống máy chủ quảng cáo cho nhà xuất bản (Publisher Ad Server).
2. Sàn giao dịch quảng cáo (Ad Exchange) – nơi kết nối giữa người mua và người bán quảng cáo.

Thẩm phán cho biết Google đã hành xử một cách loại trừ đối thủ và gây hại lớn đến các nhà xuất bản, quá trình cạnh tranh lành mạnh và cả người tiêu dùng trên internet.

Ảnh: Seth Wenig/The Associated Press

Sản phẩm quảng cáo của Google bị đưa vào “tầm ngắm”

Hệ thống máy chủ quảng cáo giúp các trang web lưu trữ và quản lý không gian quảng cáo. Cùng với sàn giao dịch quảng cáo, chúng là những công cụ giúp các nhà xuất bản nội dung như trang tin tức kiếm tiền từ quảng cáo – được coi là “nguồn sống” của internet, theo lời bà Brinkema.

Bà kết luận: “Hành vi loại trừ đối thủ không chỉ tước đoạt khả năng cạnh tranh, mà còn gây tổn hại lớn đến khách hàng là các nhà xuất bản của Google, quy trình cạnh tranh, và cuối cùng là người tiêu dùng”.

Tuy nhiên, thẩm phán bác bỏ cáo buộc rằng Google nắm độc quyền trong mảng mạng quảng cáo dành cho nhà quảng cáo – một mảng liên quan đến những doanh nghiệp mua quảng cáo.

Bộ Tư pháp Mỹ có thể yêu cầu chia tách Google Ads

Với phán quyết này, một phiên tòa tiếp theo sẽ được tổ chức để xác định các biện pháp xử lý – có thể bao gồm yêu cầu Google bán bớt bộ phận quảng cáo để khôi phục cạnh tranh trên thị trường. Hiện thời gian cho phiên tòa này chưa được ấn định.

Bộ Tư pháp Mỹ (DOJ) cho rằng Google nên bị buộc bán Google Ad Manager, bao gồm cả máy chủ quảng cáo và sàn giao dịch quảng cáo.

Được biết, Google từng xem xét việc bán sàn giao dịch quảng cáo để làm hài lòng các cơ quan chống độc quyền tại châu Âu, theo Reuters hồi tháng 9 năm ngoái.

Thượng nghị sĩ Amy Klobuchar, đảng Dân chủ, người từng đứng đầu tiểu ban chống độc quyền Thượng viện, gọi đây là: “Một chiến thắng lớn cho người tiêu dùng, các doanh nghiệp nhỏ và nhà sáng tạo nội dung – mở đường cho thị trường kỹ thuật số có nhiều đổi mới và giá cả hợp lý hơn”.

Ảnh: Justin Sullivan/Getty Images

Google kháng cáo

Đại diện Google, bà Lee-Anne Mulholland, Phó Chủ tịch phụ trách quan hệ pháp lý, cho biết: “Chúng tôi đã thắng một nửa vụ kiện và sẽ kháng cáo nửa còn lại”.

Bà cho rằng Google không đồng ý với quyết định liên quan đến công cụ dành cho nhà xuất bản, đồng thời nhấn mạnh: “Các nhà xuất bản có nhiều lựa chọn và họ chọn Google vì công cụ quảng cáo của chúng tôi đơn giản, hiệu quả và giá hợp lý”.

Sau phán quyết, cổ phiếu Alphabet giảm 1,4%. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, thiệt hại tài chính có thể không quá lớn.

Điểm ngoặt lớn với cả ngành công nghệ

Ông Michael Ashley Schulman, Giám đốc đầu tư tại Running Point Capital, nhận định: “Đây là một bước ngoặt lớn với Google và toàn ngành công nghệ. Nó cho thấy các tòa án Mỹ sẵn sàng áp dụng những biện pháp cứng rắn trong các vụ kiện độc quyền”.

Ông cũng cảnh báo phán quyết này có thể khiến giá cổ phiếu các công ty công nghệ lớn như Amazon, Meta… chịu rủi ro cao hơn do các hãng này cũng hoạt động theo mô hình tích hợp tương tự.

Hiện Meta (Facebook, Instagram, WhatsApp), Amazon và Apple đều đang bị chính phủ Mỹ kiện với cáo buộc độc quyền ở các lĩnh vực khác nhau.

Google còn đang đối mặt với vụ kiện thứ hai

Google có khả năng sẽ phải đối mặt với hai phán quyết yêu cầu chia tách tài sản tại Mỹ. Một tòa án tại Washington sẽ xử tiếp vụ kiện thứ hai trong tuần tới, trong đó Bộ Tư pháp muốn buộc Google bán trình duyệt Chrome và có thêm biện pháp để chấm dứt thế độc quyền trong mảng tìm kiếm trực tuyến.

Trong phiên tòa kéo dài ba tuần về quảng cáo, các công tố viên liên bang và đại diện các bang cáo buộc Google đã sử dụng chiến thuật độc quyền cổ điển, như thâu tóm đối thủ, khóa khách hàng trong hệ sinh thái riêng, và kiểm soát hoàn toàn cách các giao dịch quảng cáo diễn ra.

Google thì cho rằng các cáo buộc đã lỗi thời, khi hiện nay hãng đang kết nối tốt hơn với công cụ của đối thủ và đang cạnh tranh mạnh mẽ với các nền tảng như Amazon, Comcast, cũng như trước sự dịch chuyển chi tiêu quảng cáo sang ứng dụng và video trực tuyến.

Tuy nhiên, Thẩm phán Brinkema không đồng tình với luận điểm này, bà cho biết Google đã ép buộc nhà xuất bản phải dùng cả ad server lẫn ad exchange của mình, và đưa ra chính sách gây hại cho khách hàng chứ không đặt lợi ích nhà xuất bản lên hàng đầu.

Nếu phán quyết được giữ nguyên sau kháng cáo, đây sẽ là một bước tiến lớn trong cuộc chiến chống độc quyền trong lĩnh vực công nghệ tại Mỹ – ảnh hưởng sâu rộng đến cách các ông lớn như Google, Amazon, Meta hay Apple vận hành.